ἀλγέω: Difference between revisions
Πρὸς υἱὸν ὀργὴν οὐκ ἔχει χρηστὸς πατήρ → Boni parentis ira nulla in filium → Ein guter Vater zürnt nicht gegen seinen Sohn
(Autenrieth) |
(big3_2) |
||
Line 21: | Line 21: | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=([[ἄλγος]]), aor. subj. ἀλγήσετε, [[part]]. ἀλγήσᾶς: [[feel]] [[pain]], [[suffer]]; met., Od. 12.27. | |auten=([[ἄλγος]]), aor. subj. ἀλγήσετε, [[part]]. ἀλγήσᾶς: [[feel]] [[pain]], [[suffer]]; met., Od. 12.27. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">I</b> intr.<br /><b class="num">1</b> c. suj. de pers. [[sufrir]], [[sentir dolor]]<br /><b class="num">a)</b> en sent. fís. <i>Il</i>.2.269, 8.85, Hp.<i>Prog</i>.16, Meliss.B 7, Pl.<i>Phlb</i>.35e, Phld.<i>Rh</i>.2.10, LXX <i>Ps</i>.68.30, <i>IG</i> 4<sup>2</sup>.126.22 (Epidauro II d.C.), D.C.60.16.6, Longus 1.12.1, c. part. concert. c. el suj. τὸ μὴ ἀλγεῖν μαστιγούμενον Luc.<i>Vit.Auct</i>.9<br /><b class="num">•</b>c. instrum. int. ἀλγήσας ὀδύνῃσι <i>Il</i>.12.206<br /><b class="num">•</b>c. ac. de rel. ἀ. τὸ σῶμα sentir el cuerpo dolorido</i> Hp.<i>Mul</i>.1.38, τὴν ὀσφῦν Hp.<i>Dieb.Iudic</i>.8, τὰς γνάθους Ar.<i>Pax</i> 237, τὸν [[δάκτυλον]] Pl.<i>R</i>.462d, Aret.<i>SD</i> 2.12.5, τοὺς πόδας Arist.<i>HA</i> 595<sup>b</sup>14, τοὺς ὀφθαλμούς Aesop.57.3, τὴν κεφαλήν Hp.<i>Nat.Mul</i>.89, <i>IG</i> 4<sup>2</sup>.126.27 (Epidauro II d.C.), cf. Theoc.3.52, τὴν δεξιάν <i>Stud.Pal</i>.20.128.19 (V d.C.)<br /><b class="num">•</b>fig. [[sufrir en]], [[sentir dolor de]] ἧπαρ A.<i>Eu</i>.135, ψυχήν Hdt.3.43, φρένα E.<i>Or</i>.608<br /><b class="num">•</b>c. giro prep. τὸ ἀλγοῦν ἐν τῇ σαρκί op. τὸ ἡδόμενον Epicur.<i>Sent</i>.[5] 4;<br /><b class="num">b)</b> en sent. emocional: [[sufrir]], [[apesadumbrarse]], [[penar]] c. dat. y giros prep. c. dat. κακορραφίῃ ἀλεγεινῇ <i>Od</i>.12.27, τῷ ὀνείδεϊ Hdt.3.120, εὐγενῶς δ' ἄλγει κακοῖς E.<i>Tr</i>.727, τοῖς αἰσχροῖς καὶ λόγοις καὶ ὀνείδεσιν D.25.93, ἐπ' ἐξειργασμένοις S.<i>Ai</i>.377, ἐπὶ τοῖς παροῦσιν S.<i>El</i>.333, ἐπὶ ταῖς συνθήκαις Isoc.6.96, ἐπὶ τῇ ἥττῃ D.C.<i>Epit</i>.8.4.1<br /><b class="num">•</b>c. gen. y giros prep. c. gen. τύχης A.<i>A</i>.571, παιδός E.<i>Hec</i>.1256, cf. ἤλγουν ὡς λέοντος ἀρρώστου Babr.103.7, οὐκ ... Κύπριδος ἀλγήσεις πέρι; E.<i>Andr</i>.240, ὑπὲρ ... ἑνὸς ἀ. Men.<i>Fr</i>.335.9<br /><b class="num">•</b>c. giros prep. de ac. περὶ τὰ οἰκεῖα [[ἕκαστος]] ἤλγει Th.2.65, κατὰ πᾶν ἤλγηκα <i>AP</i> 12.90<br /><b class="num">•</b>c. part. concert. c. el suj. ἤλγησε ἀκούσας Hdt.3.50, A.<i>Pers</i>.844, [[ἀλγέω]] τὴν πολιτείαν ὁρῶν παρ' ἡμῖν Eup.384.2, ἀ. ἀναγκαζόμενοι Isoc.14.46<br /><b class="num">•</b>c. adv. μή ... βαρέως ἄλγει λίαν Ar.<i>Nu</i>.716, μηδ' ὑπερμέτρως ἄλγει E.<i>Fr</i>.418, σφόδρ' ἀλγεῖς Men.<i>Fr</i>.792, ἐρωτικῶς ἤλγει <i>POxy</i>.472.13 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>c. or.subor. (Κῦρος) ὡς δ' εἶδε τοὺς Πέρσας ἐκ τῆς χώρας ἐωσμένους, ἤλγησε X.<i>Cyr</i>.7.1.36.<br /><b class="num">2</b> c. suj. de la parte afectada [[doler]] αἱ σάρκες [[αὐτοῦ]] ἤλγησαν LXX <i>Ib</i>.14.22, οἱ σπόνδυλοι ἀλγέουσι Aret.<i>SD</i> 2.12.8.<br /><b class="num">II</b> tr.<br /><b class="num">1</b> c. suj. de pers. [[sufrir]] c. ac. int. [[ἄλγημα]] Hp.<i>Aff</i>.15, [[ἄλγος]] δεινόν E.<i>Ba</i>.1260<br /><b class="num">•</b>c. obj. externo [[sufrir]], [[soportar dolorosamente]], [[lamentar]] ἀλγῶ ... ἔργα καὶ πάθος γένος τε πᾶν A.<i>Ch</i>.1016, Αἴαντος ... πρᾶξις ἣν ἤλγησ' [[ἐγώ]] S.<i>Ai</i>.790, οὓς μὲν ἐν χερσὶν ἀπεκτείνατε, οὐχ ὁμοίως ἀλγοῦμεν, οὓς δὲ ... ζωγρήσαντες ... διεφθείρατε no deploramos tanto los que matasteis en la lucha cuerpo a cuerpo, como los que aniquilasteis habiéndoles hecho prisioneros</i> Th.3.66.<br /><b class="num">2</b> c. sent. causativo [[producir dolor]], part. [[doloroso]] κεφαλαλγίαι ἀλγοῦσαι <i>Cyran</i>.1.4.25<br /><b class="num">•</b>v. med.-pas. c. suj. de órganos corporales [[estar dolorido]], [[doler]] ὑποχόνδριον ἀλγούμενον Hp.<i>Coac</i>.273, ὀδούς ἀλγούμενος Dsc.<i>Eup</i>.1.66.1<br /><b class="num">•</b>metáf. καπνὸν εἶδε ... ἀλγηθέντα vio el humo cargado de dolores</i>, <i>Orac.Sib</i>.7.131. | |||
}} | }} |
Revision as of 12:10, 21 August 2017
English (LSJ)
fut.
A -ήσω Od.12.27, (ἄλγος) feel bodily pain, suffer, ἀλγήσας smarting with pain, Il.2.269, etc.; suffer, be ill, Hdt.4.68; more fully, ἀλγήσας ὀδύνῃσι Il.12.206: suffering part in acc., ἄλγησον ἧπαρ A.Eu. 135; τὰς γνάθους ἀλγήσετε Ar.Pax237; τὸν δάκτυλον Pl.R.462d; τὰ ὄμματα ib.515e. 2 suffer hardship, ἢ ἁλὸς ἢ ἐπὶ γῆς ἀλγήσετε Od.l.c. II feel pain of mind, grieve, ἀ. ψυχήν, φρένα, Hdt.3.43, E.Or.608, etc.; ἀ. τινί to be pained at a thing, Hdt.3.120, S.OC744, etc.; ἐπ' ἐξειργασμένοις Id.Aj.377, etc.; διά τι Hdt.4.68; περί τι or τινος, Th.2.65, E.Andr.240: c. gen., ἀλγεῖν χρὴ τύχης παλιγκότου A.Ag.571, cf. E.Hec.1256: c. acc., ἀλγῶ μὲν ἔργα A.Ch.1016; πρᾶξιν ἢν ἤλγησ' ἐγώ S.Aj.790: c. part., ἤλγησ' ἀκούσας Hdt.3.50, A.Pers. 844; ἀλγῶ κλύων S.Ph.86; ὁρῶν Eup.117.2 : abs., τὸ ἀλγοῦν, opp. τὸ ἡδόμενον, Epicur.Sent.4. III Pass., ὑποχόνδριον -ούμενον Hp. Coac.273; τὸν ἀλγούμενον ὀδόντα Dsc.Eup.1.66.
German (Pape)
[Seite 90] (ἄλγος), Schmerz empfinden, Hom. viermal, Od. 12, 27 ἵνα μή τι ἢ ἁλὸς ἢ ἐπὶ γῆς ἀλγήσετε πῆμα παθόντες, Scholl. Aristonic. ὅτι συνέσταλκεν ἀντὶ τοῦ ἀλγήσητε; ἀλγήσας Versanfang Iliad. 2, 269. 8, 55. 12, 906, an der letzten Stelle ἀλγήσας ὀδύνῃσι, 8, 85 u. 12, 206 der aor. in der Bed. des Anfangens, der Schmerz traf ihn, er zuckte zusammen; 2, 269 ἀλγήσας nachdem der erste, heftigste Schmerz nachgelassen hatte; – krank sein Her. 4, 68; Xen. Cyr. 7, 1, 36; – oft mit dem acc., der den besondern Theil angiebt, an dem man Schmerz empfindet und leidet, τὸνδάκτυλον, τὰ ὄμματα, Plat. Rep. V, 462 d VII, 515 e, τὰς γνάθους Ar. P. 237, τοὺς πόδας Xen. Mem. 1, 6, 6, κεφαλάν Theocr. 3, 52; – geistig, bekümmert, betrübt sein, auch sich ärgern; absol. Soph. Phil. 795; mit dem partic. ἤλγησ' ἀκούσας Aesch. Pers. 830; Soph. O. C. 421 Trach. 1057; vgl. Plat. Conv. 178 d Phil. 47 c; mit dem acc., bes. der pronom., Aesch. Pers. 1002; Soph. πρᾶξιν, ἣν ἀλγῶ Ai. 777; Eur. Bacch. 1280, τόσον ἄλγος ἀλγεῖν 1213; συμφοράν Diod. S. 14, 112; mit dat. Aesch. Eum. 150; τοῖς σοῖς κακοῖς ἀλγῶ Soph. O. C. 748 El, 1192; Dem. 95, 98; ἐπί τινι Soph. El. 525 Ai. 370; Plat. Ax. 365 d; Dem. 18, 41; Ggstz χαίρω Luc. D. mar. 14; ἔν τινι Soph. O. C. 768; c. gen. Aesch. Ag. 557 Eur. Hec. 1232; διά τι Her. 4, 68; Plat. Phil. 35 e; τινός, περί τινος, Eur. Andr. 239; περί τι Thuc. 2, 65.
Greek (Liddell-Scott)
ἀλγέω: μέλλ. -ήσω, (ἄλγος) αἰσθάνομαι σωματικὸν πόνον, ὑποφέρω, ἀλγήσας, αἰσθανθεὶς δριμὺν πόνον, Ἰλ. Β. 269, κτλ. - ὑποφέρω, εἶμαι ἀσθενής, Ἡρόδ. 4. 68, καὶ πληρέστερον ἀλγήσας ὀδύνῃσι, Ἰλ. Μ. 206: τὸ ἀλγοῦν μέρος κατ’ αἰτιατ. ὡς ἄλγησον ἧπαρ, Αἰσχύλ. Εὐμ. 135· τὰς γνάθους ἀλγήσετε, Ἀριστοφ. Εἰρ. 237· τὸν δάκτυλον, Πλάτ. Πολ. 462D· τὰ ὄμματα, αὐτόθι 515Ε. 2) ὑφίσταμαι κακοπαθείας, ἢ ἁλὸς ἢ ἐπὶ γῆς ἀλγήσετε, Ὀδ. Μ. 27. ΙΙ. αἰσθάνομαι πόνον ἐν τῇ ψυχῇ, ταράττομαι, θλίβομαι, ἀλγεῖν ψυχήν, φρένα, Ἡρόδ. 3. 43, Εὐρ. Ὀρ. 608, κτλ.: ἀλ. τινί, λυποῦμαι ἐπί τινι, διά τι πρᾶγμα, Ἡρόδ. 3. 120, Σοφ. Ο. Κ. 744, κτλ.· ἐπί τινι, ὁ αὐτ. Αἴ. 377, κτλ.· διά τι, Ἡρόδ. 4, 68· περί τι ἢ περί τινος, Θουκ. 2. 65, Εὐρ. Ἀνδρ. 240, ἀλλὰ καὶ μετὰ γεν. ἀλγεῖν χρὴ τύχης παλιγκότου, Αἰσχύλ. Ἀγ. 571· πρβλ. Εὐρ. Ἑκ. 1256: μετ’ αἰτιατ. ἀλγῶ μὲν ἔργα, Αἰσχύλ. Χο. 1016· πρᾶξιν ἣν ἤλγησ’ ἐγώ, Σοφ. Αἴ. 790· (ἴδε ἐν λ. χαίρω, ἥδομαι): μετὰ μετοχ., ἤλγησ’ ἀκούσας, Ἡρόδ. 3. 50, Αἰσχύλ. Πέρσ. 844· ἀλγῶ κλύων, Σοφ. Φ. 86· ὁρῶν, Εὔπολ. ἐν «Δήμοις» 15. 2. ΙΙΙ. μεταβ., προξενῶ πόνον, τὰ ἀλγοῦντα (ἀλγύνοντα;), Κλήμ. Ἀλ. 933.
French (Bailly abrégé)
-ῶ :
f. ἀλγήσω, ao. ἤλγησα, pf. inus.
1 éprouver une douleur physique;
2 éprouver une douleur morale, être agité, troublé, peiné : ἀ. τινι, τι, τινος souffrir de qch ; avec un rég. de pers. τινος EUR s’affliger au sujet de qqn.
Étymologie: ἄλγος.
English (Autenrieth)
(ἄλγος), aor. subj. ἀλγήσετε, part. ἀλγήσᾶς: feel pain, suffer; met., Od. 12.27.
Spanish (DGE)
I intr.
1 c. suj. de pers. sufrir, sentir dolor
a) en sent. fís. Il.2.269, 8.85, Hp.Prog.16, Meliss.B 7, Pl.Phlb.35e, Phld.Rh.2.10, LXX Ps.68.30, IG 42.126.22 (Epidauro II d.C.), D.C.60.16.6, Longus 1.12.1, c. part. concert. c. el suj. τὸ μὴ ἀλγεῖν μαστιγούμενον Luc.Vit.Auct.9
•c. instrum. int. ἀλγήσας ὀδύνῃσι Il.12.206
•c. ac. de rel. ἀ. τὸ σῶμα sentir el cuerpo dolorido Hp.Mul.1.38, τὴν ὀσφῦν Hp.Dieb.Iudic.8, τὰς γνάθους Ar.Pax 237, τὸν δάκτυλον Pl.R.462d, Aret.SD 2.12.5, τοὺς πόδας Arist.HA 595b14, τοὺς ὀφθαλμούς Aesop.57.3, τὴν κεφαλήν Hp.Nat.Mul.89, IG 42.126.27 (Epidauro II d.C.), cf. Theoc.3.52, τὴν δεξιάν Stud.Pal.20.128.19 (V d.C.)
•fig. sufrir en, sentir dolor de ἧπαρ A.Eu.135, ψυχήν Hdt.3.43, φρένα E.Or.608
•c. giro prep. τὸ ἀλγοῦν ἐν τῇ σαρκί op. τὸ ἡδόμενον Epicur.Sent.[5] 4;
b) en sent. emocional: sufrir, apesadumbrarse, penar c. dat. y giros prep. c. dat. κακορραφίῃ ἀλεγεινῇ Od.12.27, τῷ ὀνείδεϊ Hdt.3.120, εὐγενῶς δ' ἄλγει κακοῖς E.Tr.727, τοῖς αἰσχροῖς καὶ λόγοις καὶ ὀνείδεσιν D.25.93, ἐπ' ἐξειργασμένοις S.Ai.377, ἐπὶ τοῖς παροῦσιν S.El.333, ἐπὶ ταῖς συνθήκαις Isoc.6.96, ἐπὶ τῇ ἥττῃ D.C.Epit.8.4.1
•c. gen. y giros prep. c. gen. τύχης A.A.571, παιδός E.Hec.1256, cf. ἤλγουν ὡς λέοντος ἀρρώστου Babr.103.7, οὐκ ... Κύπριδος ἀλγήσεις πέρι; E.Andr.240, ὑπὲρ ... ἑνὸς ἀ. Men.Fr.335.9
•c. giros prep. de ac. περὶ τὰ οἰκεῖα ἕκαστος ἤλγει Th.2.65, κατὰ πᾶν ἤλγηκα AP 12.90
•c. part. concert. c. el suj. ἤλγησε ἀκούσας Hdt.3.50, A.Pers.844, ἀλγέω τὴν πολιτείαν ὁρῶν παρ' ἡμῖν Eup.384.2, ἀ. ἀναγκαζόμενοι Isoc.14.46
•c. adv. μή ... βαρέως ἄλγει λίαν Ar.Nu.716, μηδ' ὑπερμέτρως ἄλγει E.Fr.418, σφόδρ' ἀλγεῖς Men.Fr.792, ἐρωτικῶς ἤλγει POxy.472.13 (II d.C.)
•c. or.subor. (Κῦρος) ὡς δ' εἶδε τοὺς Πέρσας ἐκ τῆς χώρας ἐωσμένους, ἤλγησε X.Cyr.7.1.36.
2 c. suj. de la parte afectada doler αἱ σάρκες αὐτοῦ ἤλγησαν LXX Ib.14.22, οἱ σπόνδυλοι ἀλγέουσι Aret.SD 2.12.8.
II tr.
1 c. suj. de pers. sufrir c. ac. int. ἄλγημα Hp.Aff.15, ἄλγος δεινόν E.Ba.1260
•c. obj. externo sufrir, soportar dolorosamente, lamentar ἀλγῶ ... ἔργα καὶ πάθος γένος τε πᾶν A.Ch.1016, Αἴαντος ... πρᾶξις ἣν ἤλγησ' ἐγώ S.Ai.790, οὓς μὲν ἐν χερσὶν ἀπεκτείνατε, οὐχ ὁμοίως ἀλγοῦμεν, οὓς δὲ ... ζωγρήσαντες ... διεφθείρατε no deploramos tanto los que matasteis en la lucha cuerpo a cuerpo, como los que aniquilasteis habiéndoles hecho prisioneros Th.3.66.
2 c. sent. causativo producir dolor, part. doloroso κεφαλαλγίαι ἀλγοῦσαι Cyran.1.4.25
•v. med.-pas. c. suj. de órganos corporales estar dolorido, doler ὑποχόνδριον ἀλγούμενον Hp.Coac.273, ὀδούς ἀλγούμενος Dsc.Eup.1.66.1
•metáf. καπνὸν εἶδε ... ἀλγηθέντα vio el humo cargado de dolores, Orac.Sib.7.131.