ὄρχος

English (LSJ)

ὁ,
A a row of vines or row of fruit-trees, παρὰ νείατον ὄ. Od.7.127, cf. 24.341, Hes.Sc.296; ὄρχους ἐπέκειρεν ὀδόντι, of a boar, B.5.108; ἀμπελίδος ὄ. Ar.Ach.995; ἡμερίδων ὄρχους IG14.1389 ii 23; οὐκ ὀρθῶς τοὺς ὄ. ἐφύτευσεν X.Oec.20.3; φυτεύουσι.. αὐτὸ κατ' ὄρχους Thphr. HP 4.4.8.
II ὀρχός, = ταρσός, rim of eyelid, Poll.2.69. (Wrongly derived by Sch.Theoc.1.48 from ὀρύσσω and glossed by βόθρος.)

German (Pape)

[Seite 390] ὁ (εἴργω, ἕρκος), ein Gehege, ein umzäunter Raum, der bepflanzt ist, Garten, Weingarten; Od. 7, 127. 24, 341; Hes. Sc. 296; ἀμπελίδος, Ar. Ach. 959; Xen. oec. 20, 3 u. Sp., wie Theophr. Nach Anderen mit ἄρχω (vgl. ὄρχαμος) od. mit ὀρθός zusammenhangend u. eigtl. eine Reihe bedeutend. – Nach den Gramm. auch Grube, Gruft, nach Schol. Theocr. 1, 48 bes. zur Pflanzung eines Absenkers, für ὄρυχος.

French (Bailly abrégé)

ου (ὁ) :
rangée d'arbres ou de ceps de vigne, allée plantée d'un verger ou d'un vignoble.
Étymologie: ἔρχομαι, sel. d'autres de ὀρέγω.

Russian (Dvoretsky)

ὄρχος: ὁ ряд деревьев, кустов или лоз, шпалера Hom., Xen.: ὄ. ἀμπελίδος Arph. виноградная шпалера.

Greek (Liddell-Scott)

ὄρχος: ὁ, σειρὰ κλημάτων ἢ καρποφόρων δένδρων, παρὰ νείατον ὄρχον Ὀδ. Η. 127, πρβλ. Ω. 341, Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 296· ὄρχος ἀμπελίδος Ἀριστοφ. Ἀχ. 995· ἡμερίδων ὄρχους Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 1046. 82· οὐκ ὀρθῶς τοὺς ὄρχους ἐφύτευσαν Ξεν. Οἰκ. 20. 3· φυτεύουσι ... αὐτὸ κατ’ ὄρχους Θεοφρ. περὶ Φυτ. Ἱστ. 4. 4, 8· - ὄρχατος εἶναι τύπος περιληπτικός· πρβλ. ὡσαύτως τὸ ὄρχαμος. ΙΙ. παρὰ γραμμ. ὡσαύτως = ὄρυγμα.

Greek Monolingual

ὀρχός, ὁ (Α)
το άκρο τών βλεφάρων.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ὄρχος, με καταβιβασμό του τόνου].

Greek Monotonic

ὄρχος: ὁ, σειρά αμπελιών ή οπωροφόρων δέντρων, σε Ομηρ., Αριστοφ. κ.λπ.

Frisk Etymological English

Grammatical information: m.
Meaning: row of vines or fruit trees (η 127, ω 341, Hes. Sc. 296, B., Ar., X., Thphr.);
Other forms: ὀρχός m. border of the eyelid, ταρσός (Poll. 2, 69); ὀρχάς περίβολος, αἱμασιά H., ὀρχάδος στέγης (S. Fr. 812); ὀρχηδόν (Hdt. 7, 144), after H., = ἡβηδόν, usually explained as in a row, general.
Derivatives: Besides ὄρχατος m. ordened plantation, garden (η 112, ω 222, AP), pl. rows of garden plants, fruit trees, vines (Ξ 123, E. Fr. 896, 2, Moschio Trag. 6, 12), metaph. ὀδόντων, κιόνων ὄρχατος (AP, Ach. Tat.). With μ-suffix: ὀρχμαί φραγμοί, καλαμῶνες, φάραγγες, σπῆλυγξ H.; ὀρχμούς λοχμῶδες καὶ ὄρειον χωρίον οὑκ ἐπεργαζόμενον (Lex.); in the same meaning ὀρχάμη (Poll. 7, 147).
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]
Etymology: If the ἅπ. λεγ. ὀρχηδόν is rightly understood as following the row, is for ὄρχος also the general meaning row to be accepted; from there, prob. as collective abstract, ὄρχατος prop. order of rows (of plants). Then it seems hardly possible, to bring the above words together under a notion fence, enclosure, which, thought obvious for ὄρχατος in the sense of garden and acceptable for the rare ὀρχός, ὀρχάς, hardly fits ὄρχος (pace Porzig Satzinhalte 310). Thus the connection with IE *u̯er-ǵh- turn, wind together, fence in in Lith. veržiù fence in, string (diff. s. εἴργω), Germ., e.g. OWNo. virgill snare, NHG er-würgen a.o. (Brugmann IF 15, 84ff., WP. 1, 272f., Pok.1154 f.) is weakened; doubtful as well becomes the comparison with Lith. sérgmi preserve, watch over (Fraenkel KZ 72, 193 ff. with Prellwitz). Attractive Mann Lang. 26, 385: to Alb. varg row, wreath, chain. -- Commonly accepted is the connection with the town-name Όρχομενός (older Ἐρχ-, cf. Schwyzer 255; Illyr. Όργομεναί, Krahe ZNF 7, 25 n. 4 a. 11, 81). S. also εἴργω, ἔρχατος, ὄρχαμος. - As there is no IE etymon, it seems more probable that the word (note the meanings!; and th name of the town) is Pre-Greek.

Frisk Etymology German

ὄρχος: {órkhos}
Forms: ὀρχός m. Rand des Augenlids, ταρσός (Poll. 2, 69); ὀρχάς· περίβολος, αἱμασιά H., ὀρχάδος στέγης (S.Fr.812); ὀρχηδόν (Hdt. 7, 144), nach H., = ἡβηδόν, gew. als der Reihe nach, männiglich erklärt.
Grammar: m.
Meaning: ‘Reihe von Weinstöcken od. Obstbäumen’ (η 127, ω 341, Hes. Sc. 296, B., Ar., X., Thphr.);
Derivative: Daneben ὄρχατος m. geordnete Pflanzung, Garten (η 112, ω 222, AP), pl. Reihen von Gartenpflanzen, Obstbäumen, Weinstöcken (Ξ 123, E. Fr. 896, 2, Moschio Trag. 6, 12), übertr. ὀδόντων, κιόνων ὄρχατος (AP, Ach. Tat.). Mit μ-Suffix: ὀρχμαί· φραγμοί, καλαμῶνες, φάραγγες, σπῆλυγξ H.; ὀρχμούς· λοχμῶδες καὶ ὄρειον χωρίον οὐκ ἐπεργαζόμενον (Lex.); in derselben Bed. ὀρχάμη (Poll. 7, 147).
Etymology : Wenn das ἅπ. λεγ. ὀρχηδόν richtig als der Reihe nach verstanden wird, ist für ὄρχος auch die allgem. Bed. Reihe anzunehmen; davon, wohl als kollektives Abstraktum, ὄρχατος eig. ‘Reihenfolge (von Pflanzen)’. Dann scheint es kaum möglich, die obigen Wörter unter einem Begriff Gehege, Zaun zusammenzufassen, der, obwohl für ὄρχατος im Sinn von Garten naheliegend und für die seltenen ὀρχός, ὀρχάς zutreffend, sich mit ὄρχος schlecht verträgt (trotz Porzig Satzinhalte 310). Dadurch wird die Anknüpfung an idg. u̯er-ĝh- drehen, zusammenwinden, einengen in lit. veržiù einengen, schnüren (anders s. εἴργω), germ., z.B. awno. virgill Strick, nhd. er- würgen u.a. (Brugmann IF 15, 84ff., WP. 1, 272f., Pok.1154 f.) erschüttert; zweifelhaft ebenfalls der Vergleich mit lit. sérgmi behüten, bewachen (Fraenkel KZ 72, 193 ff. mit Prellwitz). Ansprechend Mann Lang. 26, 385: zu alb. varg Reihe, Kranz, Kette. — Nach allg. Annahme hierher auch der Stadtname Ὀρχομενός (älter Ἐρχ-, vgl. Schwyzer 255; illyr. Ὀργομεναί, Krahe ZNF 7, 25 A. 4 u. 11, 81). S. auch εἴργω, ἔρχατος, ὄρχαμος.
Page 2,434

Mantoulidis Etymological

(=σειρά ἀπό κλήματα ἤ δέντρα, κῆπος, ἀμπελώνας). Ἀβέβαιη ἡ ἐτυμολογία του. Συγγενεύει μέ τίς λέξεις ὄρχαμος (=ἀρχηγός) τοῦ ἄρχω καί ὄρχατος (=σειρά δέντρων, κῆπος).