σήμερα: Difference between revisions
Μισῶ πονηρόν, χρηστὸν ὅταν εἴπῃ λόγον → Cum recta fatur, improbum odi maxime → Den Schlechten hass' ich, wenn ein gutes Wort er spricht
m (Text replacement - "νῡν " to "νῦν ") |
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)<b>πρβλ\.<\/b> (<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>-<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>)\)" to "πρβλ. $2$4)") |
||
| (One intermediate revision by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[σήμερον]] ΝΜΑ, και [[σήμερις]] και σήμερο και [[λόγιος]] τ. [[σήμερον]] Ν, και δωρ. τ. [[σάμερον]] και αττ. τ. [[τήμερον]] και [[τήμερα]] Α<br /><b>επίρρ.</b> αυτή την [[ημέρα]], την παρούσα [[ημέρα]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τη χθεσινή και [[προς]] την αυριανή (α. «δεν θα τελειώσουν τη δουλειά [[σήμερα]]» β. «τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς | |mltxt=[[σήμερον]] ΝΜΑ, και [[σήμερις]] και σήμερο και [[λόγιος]] τ. [[σήμερον]] Ν, και δωρ. τ. [[σάμερον]] και αττ. τ. [[τήμερον]] και [[τήμερα]] Α<br /><b>επίρρ.</b> αυτή την [[ημέρα]], την παρούσα [[ημέρα]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τη χθεσινή και [[προς]] την αυριανή (α. «δεν θα τελειώσουν τη δουλειά [[σήμερα]]» β. «τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν [[σήμερον]]», ΚΔ<br />γ. «νῦν μὲν παύσωμεν πόλεμον και δηϊοτῆτα [[σήμερον]]» <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> στην [[εποχή]] μας («[[σήμερα]] έχουν αλλάξει οι συνθήκες»)<br /><b>2.</b> (με ουδ. άρθρ.) το [[σήμερα]]<br />το [[παρόν]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] το [[χθες]], [[δηλαδή]] το [[παρελθόν]], και το [[αύριο]], [[δηλαδή]] το [[μέλλον]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[σήμερα]] [[οχτώ]] - [[σήμερα]] [[δεκαπέντε]]» — μία ή δύο εβδομάδες [[πριν]] ή [[μετά]] από [[σήμερα]]<br />β) «[[σήμερα]] - [[αύριο]]» — από τη μια [[μέρα]] στην [[άλλη]], πολύ [[σύντομα]]<br />γ) «[[σήμερα]] είμαστε - [[αύριο]] δεν είμαστε» — η ζωή [[είναι]] πολύ σύντομη<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br /><b>φρ.</b> «η [[σήμερον]] [[ημέρα]]» ή, [[απλώς]], «η [[σήμερον]]» — [[σήμερα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το χρον. επίρρ. [[σήμερον]] έχει σχηματιστεί <span style="color: red;"><</span> ΙΕ [[μόριο]] <i>ke</i>- / <i>ki</i>- <span style="color: red;">+</span> [[ἡμέρα]] [[κατά]] τα ουδ. σε -<i>ον</i> ([[πρβλ]]. [[αὔριον]]). Το [[μόριο]] <i>ke</i>- / <i>ki</i>- [[είναι]] ενδεικτικό για αντικείμενα κοντινής απόστασης (<b>βλ.</b> και λ. [[εκεί]]). Ο τ. [[τήμερον]] [[είναι]] αττ. και αναλογικά [[προς]] αυτόν σχηματίστηκε το επίρρ. [[τῆτες]]. Η Νέα Ελληνική χρησιμοποιεί τον τ. [[σήμερα]], [[κατά]] τα επιρρ. σε -<i>α</i>]. | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 16:27, 11 May 2023
Greek Monolingual
σήμερον ΝΜΑ, και σήμερις και σήμερο και λόγιος τ. σήμερον Ν, και δωρ. τ. σάμερον και αττ. τ. τήμερον και τήμερα Α
επίρρ. αυτή την ημέρα, την παρούσα ημέρα, σε αντιδιαστολή προς τη χθεσινή και προς την αυριανή (α. «δεν θα τελειώσουν τη δουλειά σήμερα» β. «τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον», ΚΔ
γ. «νῦν μὲν παύσωμεν πόλεμον και δηϊοτῆτα σήμερον» Ομ. Οδ.)
νεοελλ.
1. στην εποχή μας («σήμερα έχουν αλλάξει οι συνθήκες»)
2. (με ουδ. άρθρ.) το σήμερα
το παρόν, σε αντιδιαστολή προς το χθες, δηλαδή το παρελθόν, και το αύριο, δηλαδή το μέλλον
3. φρ. α) «σήμερα οχτώ - σήμερα δεκαπέντε» — μία ή δύο εβδομάδες πριν ή μετά από σήμερα
β) «σήμερα - αύριο» — από τη μια μέρα στην άλλη, πολύ σύντομα
γ) «σήμερα είμαστε - αύριο δεν είμαστε» — η ζωή είναι πολύ σύντομη
νεοελλ.-μσν.
φρ. «η σήμερον ημέρα» ή, απλώς, «η σήμερον» — σήμερα.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το χρον. επίρρ. σήμερον έχει σχηματιστεί < ΙΕ μόριο ke- / ki- + ἡμέρα κατά τα ουδ. σε -ον (πρβλ. αὔριον). Το μόριο ke- / ki- είναι ενδεικτικό για αντικείμενα κοντινής απόστασης (βλ. και λ. εκεί). Ο τ. τήμερον είναι αττ. και αναλογικά προς αυτόν σχηματίστηκε το επίρρ. τῆτες. Η Νέα Ελληνική χρησιμοποιεί τον τ. σήμερα, κατά τα επιρρ. σε -α].
