Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

procumbo: Difference between revisions

From LSJ

Οὐ γὰρ ἀργίας ὤνιονὑγίεια καὶ ἀπραξίας, ἅ γε δὴ μέγιστα κακῶν ταῖς νόσοις πρόσεστι, καὶ οὐδὲν διαφέρει τοῦ τὰ ὄμματα τῷ μὴ διαβλέπειν καὶ τὴν φωνὴν τῷ μὴ φθέγγεσθαι φυλάττοντος ὁ τὴν ὑγίειαν ἀχρηστίᾳ καὶ ἡσυχίᾳ σῴζειν οἰόμενος → For health is not to be purchased by idleness and inactivity, which are the greatest evils attendant on sickness, and the man who thinks to conserve his health by uselessness and ease does not differ from him who guards his eyes by not seeing, and his voice by not speaking

Plutarch, Advice about Keeping Well, section 24
(3_10)
(3)
Line 7: Line 7:
{{Georges
{{Georges
|georg=prō-cumbo, cubuī, [[cubitum]], ere, [[sich]] [[vorwärts]] [[legen]], -[[beugen]], [[sich]] [[ganz]] [[vorlegen]], [[sich]] [[ganz]] [[vorbeugen]], [[sich]] [[niederbeugen]], I) im allg.: A) eig. u. übtr.: 1) eig., v. Pers.: [[olli]] certamine [[summo]] procumbunt, [[von]] Rudernden, Verg. Aen. 5, 197 sq.: im feindl. Sinne, v. Löwen, pr. in armos, [[herfallen]] [[über]] usw., Mart. 1, 60, 3. – 2) übtr., v. Lebl.: a) übh. [[sich]] vorneigen, [[sich]] [[zuneigen]], [[secundum]] naturam fluminis pr., v. Brückenpfählen, Caes. b. G. 4, 17, 4: in vicini domum semipedem, v. [[einer]] [[Wand]], ICt. – b) [[von]] Örtl., [[sich]] [[abdachen]], in schräger [[Lage]] [[sich]] [[hinziehen]], [[sich]] [[erstrecken]], [[vasto]] [[iugo]] in pontum, v. einem [[Gebirge]], Plin.: [[planities]] [[sub]] radicibus montium spatiosa procumbit, Curt. – B) bildl., [[sich]] zu etw. [[ganz]] [[hinneigen]], [[sich]] in etw. [[versenken]], in voluptates (Ggstz. abstinere voluptatibus), Sen. ep. 18, 2. – II) prägn., [[vorwärts]] [[niederfallen]], zu [[Boden]] [[fallen]], -[[sinken]], -[[stürzen]], [[sich]] [[niederlegen]] u. dgl., A) eig. u. übtr.: 1) eig., v. leb. [[Wesen]]: procumbit [[humi]] [[bos]], Verg.: [[bucula]] procumbit in [[ulva]], Verg.: cum vellet terrā procumbere, Ov.: terrae procubuit, Ov.: [[alces]] procumbunt, Caes. – v. Betenden, Bittenden, procumbit [[humi]] [[pronus]], Ov.: pr. templis, Tibull.: pr. alci ad [[pedes]], Caes., alci ad genua, Petron., ad genua alcis, Liv., genibus, Ov., [[ante]] [[pedes]], Petron.: [[ante]] [[pedes]] alumnae, Ov.: senatu ad [[infimas]] obtestationes procumbente, [[sich]] fußfällig herabließ zu usw., Tac. – v. Verwundeten, vulneribus confectum pr., Caes.: pr. in genua, Curt.: pr. alcis dextrā, Verg.: pr. alci, jmdm. im Kampfe [[erliegen]], Tac. – 2) übtr., v. Lebl.: frumenta imbribus procubuerant, hatte [[sich]] gelegt, Caes. – [[ulmus]] in aram ipsam procumbebat, stürzte, Plin.: [[agger]] in fossam procubuit, Liv.: u. so v. stürzenden Gebäuden, [[super]] habitantes, Quint.: in domini [[caput]], Ov. – v. [[Winde]], [[sich]] [[legen]], Lucr. – B) bildl., in [[Verfall]] [[geraten]], [[sinken]], [[res]] procubuere meae, Ov.: fluentem procumbentemque rem publicam restituere, den wankenden u. hinfälligen, Vell.
|georg=prō-cumbo, cubuī, [[cubitum]], ere, [[sich]] [[vorwärts]] [[legen]], -[[beugen]], [[sich]] [[ganz]] [[vorlegen]], [[sich]] [[ganz]] [[vorbeugen]], [[sich]] [[niederbeugen]], I) im allg.: A) eig. u. übtr.: 1) eig., v. Pers.: [[olli]] certamine [[summo]] procumbunt, [[von]] Rudernden, Verg. Aen. 5, 197 sq.: im feindl. Sinne, v. Löwen, pr. in armos, [[herfallen]] [[über]] usw., Mart. 1, 60, 3. – 2) übtr., v. Lebl.: a) übh. [[sich]] vorneigen, [[sich]] [[zuneigen]], [[secundum]] naturam fluminis pr., v. Brückenpfählen, Caes. b. G. 4, 17, 4: in vicini domum semipedem, v. [[einer]] [[Wand]], ICt. – b) [[von]] Örtl., [[sich]] [[abdachen]], in schräger [[Lage]] [[sich]] [[hinziehen]], [[sich]] [[erstrecken]], [[vasto]] [[iugo]] in pontum, v. einem [[Gebirge]], Plin.: [[planities]] [[sub]] radicibus montium spatiosa procumbit, Curt. – B) bildl., [[sich]] zu etw. [[ganz]] [[hinneigen]], [[sich]] in etw. [[versenken]], in voluptates (Ggstz. abstinere voluptatibus), Sen. ep. 18, 2. – II) prägn., [[vorwärts]] [[niederfallen]], zu [[Boden]] [[fallen]], -[[sinken]], -[[stürzen]], [[sich]] [[niederlegen]] u. dgl., A) eig. u. übtr.: 1) eig., v. leb. [[Wesen]]: procumbit [[humi]] [[bos]], Verg.: [[bucula]] procumbit in [[ulva]], Verg.: cum vellet terrā procumbere, Ov.: terrae procubuit, Ov.: [[alces]] procumbunt, Caes. – v. Betenden, Bittenden, procumbit [[humi]] [[pronus]], Ov.: pr. templis, Tibull.: pr. alci ad [[pedes]], Caes., alci ad genua, Petron., ad genua alcis, Liv., genibus, Ov., [[ante]] [[pedes]], Petron.: [[ante]] [[pedes]] alumnae, Ov.: senatu ad [[infimas]] obtestationes procumbente, [[sich]] fußfällig herabließ zu usw., Tac. – v. Verwundeten, vulneribus confectum pr., Caes.: pr. in genua, Curt.: pr. alcis dextrā, Verg.: pr. alci, jmdm. im Kampfe [[erliegen]], Tac. – 2) übtr., v. Lebl.: frumenta imbribus procubuerant, hatte [[sich]] gelegt, Caes. – [[ulmus]] in aram ipsam procumbebat, stürzte, Plin.: [[agger]] in fossam procubuit, Liv.: u. so v. stürzenden Gebäuden, [[super]] habitantes, Quint.: in domini [[caput]], Ov. – v. [[Winde]], [[sich]] [[legen]], Lucr. – B) bildl., in [[Verfall]] [[geraten]], [[sinken]], [[res]] procubuere meae, Ov.: fluentem procumbentemque rem publicam restituere, den wankenden u. hinfälligen, Vell.
}}
{{LaEn
|lnetxt=procumbo procumbere, procubui, procubitus V :: sink down, lie down, lean forward
}}
}}

Revision as of 05:45, 28 February 2019

Latin > English (Lewis & Short)

prō-cumbo: cŭbŭi, cŭbĭtum, 3, v. n.
I Lit., to fall forwards, fall or sink down, to prostrate one's self; of the wounded, the dying, suppliants, etc. (class.; cf.; cado, ruo): procumbunt Gallis omnibus ad pedes Bituriges, ne pulcherrimam urbem succendere cogerentur, Caes. B. G. 7, 15: genibus, Ov M. 13, 585: ad genua alicujus, Liv 25, 7: ad pedes alicujus, Gell. 10, 15, 10: ante pedes, Ov. M. 10, 415; Petr. 30: templis, Tib. 1, 5, 41 (1, 2, 83): qui vulneribus confecti procubuissent, Caes. B. G. 2, 27; so, in genua, Curt. 9, 5, 13: Coroebus Penelei dextrā Procumbit, Verg. A. 2, 424.—With dat. (post-Aug.): sibi tres legiones procubuisse, had yielded, Tac. A. 1, 59: veteranae cohortes, quibus nuper Othonis legiones procubuerint, id. H. 4, 17.—Poet., to fall upon, attack, Mart. 1, 60, 3.—To lean or bend forwards: olli certamine summo Procumbunt, i.e. they bend to their oars, Verg. A. 5, 197.—
   B Transf., of inanimate subjects, to lean forwards, bend down, sink, to be beaten or broken down (class.): tigna prona ac fastigiata, ut secundum naturam fluminis procumberent, Caes. B. G. 4, 17: frumenta imbribus procubuerant, i.e. were beaten down, id. ib. 6, 43: ne gravidis procumbat culmus aristis, Verg. G. 1, 111: ulmus in aram ipsam procumbebat, Plin. 16, 32, 57, § 132.— Of buildings: (domus) in domini procubuit caput, Ov. P. 1, 9, 14: tecta super habitantes, Quint. 2, 16, 6; Plin. Pan. 50, 3; Ov. M. 13, 176.—
   2    To be upset, break down; of a vehicle: nam si procubuit qui saxa Ligustica portat Axis, Juv 3, 257.—
II Trop., to fall or sink down (poet. and post-Aug.): procumbere in voluptates, to sink into sen suality, Sen. Ep. 18, 2: procumbentem rem publicam restituere, sinking, Vell. 2, 16, 4: res procubuere meae, Ov. Tr. 3, 4, 2.—
   B To extend, spread: mons Haemus vasto jugo procumbens in Pontum, Plin. 4, 11, 18, § 45: planities sub radicibus montium spatiosa procumbit, Curt. 5, 4, 6.

Latin > French (Gaffiot 2016)

prōcumbō,¹⁰ cŭbuī, cŭbĭtum, ĕre, intr.,
1 se pencher en avant : [rameurs] Virg. En. 5, 197 || ut tigna secundum naturam fluminis procumberent Cæs. G. 4, 17, 4, en sorte que les pilotis fussent inclinés dans le sens du courant ; planifies procumbit Curt. 5, 4, 6, une plaine s’étend en pente, cf. Plin. 4, 45
2 se prosterner : ad pedes alicui Cæs. G. 7, 15, 4, se prosterner aux pieds de qqn, cf. Liv. 29, 16, 6, etc. || se coucher à terre : Cæs. G. 6, 27, 2
3 tomber à terre : qui vulneribus confecti procubuerant Cæs. G. 2, 27, 1, ceux qui accablés de blessures étaient tombés à terre ; dextra alicujus procumbere Virg. En. 2, 424, tomber sous les coups de qqn || tomber, succomber : Tac. Ann. 1, 59 ; H. 4, 17 || frumenta imbribus procubuerant Cæs. G. 6, 43, 2, les récoltes avaient été couchées par les pluies || [en parl. de maison] s’écrouler : Ov. P. 1, 9, 14 ; Quint. 2, 16, 6 ; Plin. Min. Pan. 50, 3 || [fig.] Ov. Tr. 3, 4, 2
4 [fig.] tomber dans, s’abaisser à : in voluptates Sen. Ep. 18, 3, se vautrer dans les plaisirs.

Latin > German (Georges)

prō-cumbo, cubuī, cubitum, ere, sich vorwärts legen, -beugen, sich ganz vorlegen, sich ganz vorbeugen, sich niederbeugen, I) im allg.: A) eig. u. übtr.: 1) eig., v. Pers.: olli certamine summo procumbunt, von Rudernden, Verg. Aen. 5, 197 sq.: im feindl. Sinne, v. Löwen, pr. in armos, herfallen über usw., Mart. 1, 60, 3. – 2) übtr., v. Lebl.: a) übh. sich vorneigen, sich zuneigen, secundum naturam fluminis pr., v. Brückenpfählen, Caes. b. G. 4, 17, 4: in vicini domum semipedem, v. einer Wand, ICt. – b) von Örtl., sich abdachen, in schräger Lage sich hinziehen, sich erstrecken, vasto iugo in pontum, v. einem Gebirge, Plin.: planities sub radicibus montium spatiosa procumbit, Curt. – B) bildl., sich zu etw. ganz hinneigen, sich in etw. versenken, in voluptates (Ggstz. abstinere voluptatibus), Sen. ep. 18, 2. – II) prägn., vorwärts niederfallen, zu Boden fallen, -sinken, -stürzen, sich niederlegen u. dgl., A) eig. u. übtr.: 1) eig., v. leb. Wesen: procumbit humi bos, Verg.: bucula procumbit in ulva, Verg.: cum vellet terrā procumbere, Ov.: terrae procubuit, Ov.: alces procumbunt, Caes. – v. Betenden, Bittenden, procumbit humi pronus, Ov.: pr. templis, Tibull.: pr. alci ad pedes, Caes., alci ad genua, Petron., ad genua alcis, Liv., genibus, Ov., ante pedes, Petron.: ante pedes alumnae, Ov.: senatu ad infimas obtestationes procumbente, sich fußfällig herabließ zu usw., Tac. – v. Verwundeten, vulneribus confectum pr., Caes.: pr. in genua, Curt.: pr. alcis dextrā, Verg.: pr. alci, jmdm. im Kampfe erliegen, Tac. – 2) übtr., v. Lebl.: frumenta imbribus procubuerant, hatte sich gelegt, Caes. – ulmus in aram ipsam procumbebat, stürzte, Plin.: agger in fossam procubuit, Liv.: u. so v. stürzenden Gebäuden, super habitantes, Quint.: in domini caput, Ov. – v. Winde, sich legen, Lucr. – B) bildl., in Verfall geraten, sinken, res procubuere meae, Ov.: fluentem procumbentemque rem publicam restituere, den wankenden u. hinfälligen, Vell.

Latin > English

procumbo procumbere, procubui, procubitus V :: sink down, lie down, lean forward