ἅμιλλα
English (LSJ)
ης, ἡ,
A contest for superiority, conflict, τῶν νεῶν ἅμιλλαν . . ἰδέσθαι Hdt.7.44; ἅ. ἵππων horse-race, ib.196, cf. Pi.O.5.6, I.5(4).6; ῥιμφαρμάτοις ἁμίλλαις in racing of swift chariots, S.OC1063, cf. El. 861; ἅ. ἀγαθῶν ἀνδρῶν contest of brave men, D.20.108; μειρακίων Ar. Eq.556; χορῶν Pl.Lg.834e; of boat-races, IG22.1028.20, Pl.Com. 183. 2 c.gen.rei, ἰσχύος trial of strength, Pi.N.9.12 (pl.); πτερύ γων ἁμίλλαις A.Pr.129; ποδοῖν, λόγων, φρονήματος, E.IA212, Med. 546, Andr.214; ἀρετῆς Pl.Lg.731b: c. gen. obj., ἅ. λέκτρων contest for marriage, E.Hipp.1141; ἔρωτος Gorg.Hel.5: abs., eager desire, Herod.6.68 (s.v.l.):—also ἅ. περί τινος Isoc.10.15; freq.in Poets with Adj., ἅ. φιλόπλουτος, πολύτεκνος striving after wealth or children, E. IT411, Med.557: with gen.in adjectival sense, ἅ.αἵματος, = αἱματόες σα, Id.Hel.1155:—phrases: ἅμιλλαν τιθέναι, προτιθέναι propose contest, Id.Andr.1020, Med. l.c.; ἅ. ποιεῖσθαι contend eagerly, ὅκως . . Hdt.8.10; ἅ. ἐποιοῦντο they had a race, Th.6.32; ἅ. ποιεῖσθαι πρὸς ἀλλήλους Pl.Lg.830d; εἰς ἅ. ἔρχεσθαι, ἐξελθεῖν, E.Tr.621, Hec.226; πρὸς ἅ. ἐλθεῖν Id.Med.1083; ἅ. γίγνεται ὅπως . . struggle arises, Th.8.6.
German (Pape)
[Seite 125] ἡ (ἅμα, nicht mit ἴλη zsgstzt, wo Mehrere etwas zusammen thun), Wettkampf, oft Pind. u. Tragg.; ῥιμφάρματοι, der Wagen, Soph. O. C. 1066; πτερύγων, im Fluge, Aesch. Prom. 129; χειρῶν Eur. Hec. 226; λόγων, Wettstreit, 546; Suppl. 428; ποδοῖν Iph. A. 213; φρονήματος Andr. 213; χαρίτων Iph. T. 1147; κυλίκων Rhes. 361; αἵματος, blutiger Kampf, Hel. 1170; λέκτρων Hipp. 1141, um die Vermählung; βακχία, bacchischer Tanz, Soph. Tr. 219. In Prosa übh. Wetteifer, πρός τι, in Beziehung auf etwas, Plat. Phaedr. 271 a; ἀρετῆς Legg. V, 731 b; ἅμιλλαν ποιεῖσθαι πρός τινα, mit Einem wetteifern, VIII, 830 d; vgl. Her. 7, 196; Thuc. 6, 32; ἅμ. γίγνεται 8, 6; ἐπὶ δωρεαῖς, um Geschenke, Dem. 20, 108; περί τινος Isocr. 4, 85; τῆς εὐεργεσίας Polyb. 3, 98; ἐξ ἁμίλλης, um die Wette, Plut.; Alciphr.
Greek (Liddell-Scott)
ἅμιλλα: -ης, -ἡ, (ἐκ τοῦ ἅμα, - οὐδεμίαν ἔχει σχέσιν πρὸς τὸ ἴλη). Ἀγὼν περὶ ὑπερισχύσεως, περὶ ὑπεροχῆς, συμπλοκή, τῶν νεῶν ἅμιλλαν... ἰδέσθαι, περὶ πλαστῆς ναυμαχίας, Ἡρόδ. 7. 44· ἅμ. ἵππων, ἱπποδρομία, ἀγὼν ἱπποδρομίας, αὐτόθι 196· ἀκολούθως παρὰ Πινδ. καὶ Ἀττ.: ῥιμφαρμάτοις... ἁμίλλαις, ἐν ἀγῶσι ταχέων ἁρμάτων, Σοφ. Ο. Κ. 1063, πρβλ. Ἠλ. 861· ἅμ. ἀγαθῶν ἀνδρῶν, ἀγὼν γενναίων ἀνδρῶν, Δημ. 490. 1· χορῶν Πλάτ. Νόμ. 834Ε. 2) μ. γεν. πράγ., ἰσχύος ἅμ., δοκιμὴ ἰσχύος, Πινδ. Ν. 9. 27· πτερύγων ἁμίλλαις Αἰσχύλ. Πρ. 124· ποδοῖν, λόγων, φρονήματος, Εὐρ. Ι. Α. 212, Μήδ. 546, Ἀνδρ. 214: ἀρετῆς Πλάτ. Νόμ. 731Β· μ. γεν. ἀντικειμ. ἅμ. λέκτρων, ἀγὼν περὶ γάμου. Εὐρ. Ἱππ. 1141, πρβλ. Ἀριστοφ. Ἱππ. 556, Θουκ. 8. 6: - ἀντὶ τοῦ πρώτου ὡσαύτως ἔχομεν καὶ ἅμ. περί τινος Ἰσοκρ. 215Α· ἀντὶ δὲ τοῦ δευτέρου ἐπίθετον συχνάκις εἶναι ἐν χρήσει παρὰ ποιηταῖς, ἅμ. φιλόπλουτος, πολύτεκνος, ἀγὼν περὶ πλούτου ἢ τέκνων, Εὐρ. Ι. Τ. 412, Μήδ. 557· - ἡ γεν. ἐνίοτε εὕρηται ἀντὶ ἐπιθ., ἅμ. αἵματος = αἱματόεσσα, ὁ αὐτ. Ἑλ. 1115. 3) ἅμιλλαν τιθέναι, προτιθέναι, προτείνειν ἀγῶνα, Εὐρ. Ἀνδρ. 1020, Μήδ. 546· ἅμιλλαν ποιεῖσθαι, ἀγωνίζεσθαι προθύμως, φιλοτιμεῖσθαι, ὅκως... Ἡρόδ. 8. 10· ἅμ. ἐποιοῦντο, ἡμιλλῶντο, ἐφιλοτιμοῦντο τις νὰ περάσῃ τὸν ἄλλον, Θουκ. 6. 32: ἅμ. ποιεῖσθαι πρός τινα Πλάτ. Νόμ. 830D· εἰς ἅμ. ἔρχεσθαι, ἐξελθεῖν, Εὐρ. Τρῳ. 617, Ἑκ. 226· πρὸς ἅμ. ἐλθεῖν ὁ αὐτ. Μήδ. 1082· ἅμιλλα γίγνεται, ἀγὼν ἐγείρεται, Θουκ. 8. 6.
French (Bailly abrégé)
ης (ἡ) :
1 combat, lutte ; ἅμιλλα νεῶν, ἵππων lutte de navires, de chevaux (à la course) ; avec le gén. de l’objet de la lutte : ἅμιλλα λέκτρων EUR rivalité pour un mariage ; poét. (au plur.) ἐς ἁμίλλας χαρίτων EUR pour lutter de grâce (avec des compagnes) ; ἐξ ἁμίλλης à l’envi;
2 effort.
Étymologie: ἅμα.
English (Slater)
ᾰμιλλα
1 competition, contest ὑπὸ βουθυσίαις ἀέθλων τε πεμπαμέροις ἁμίλλαις, ἵπποις ἡμιόνοις τε μοναμπυκίᾳ τε (O. 5.6) νέαισί θ' ἑορταῖς ἰσχύος τ ἀνδρῶν ἁμίλλαις ἅρμασί τε γλαφυροῖς ἄμφαινε κυδαίνων πόλιν (N. 9.12) καὶ γὰρ ἐριζόμεναι νᾶες ἐν πόντῳ καὶλτ;ὑφγτ;ἅρμασιν ἵπποι ὠκυδινάτοις ἐν ἁμίλλαισι θαυμασταὶ πέλονται (I. 5.6) πόρε, Λοξία, τεαῖσιν ἁμίλλαισιν εὐανθέα καὶ Πυθόι στέφανον (I. 7.50)
Spanish (DGE)
-ης, ἡ
• Prosodia: [ᾰ-]
I 1competición, competencia, esfuerzo, rivalidad, emulación c. gen. obj. de abstr. ἅμιλλαν ἔρωτος τῇ ψυχῇ παρέδωκε Gorg.B 11.19, νυμφιδία ... λέκτρων ἅμιλλα competencia juvenil por los amores E.Hipp.1141, (χρή) ἅμιλλάν τ' οὐκ ἔχειν φρονήματος E.Andr.214, ἅ. ἀρετῆς Pl.Lg.731b, τῶν πρωτείων ἅ. competición por los primeros puestos Plb.6.47.8, ἅμιλλαν ποιήσεσθαι τῆς ... εὐεργεσίας Plb.3.98.10
•c. constr. equivalentes al gen. obj.: c. adj. en textos poét. πώλοισιν ἢ ῥιμφαρμάτοις φεύγοντες ἁμίλλαις rivalizando en huir sobre caballos o rápidos carros S.OC 1063, εἰς ἅμιλλαν πολύτεκνον σπουδὴν ἔχων teniendo afán en la competencia por los muchos hijos E.Med.557, φιλόπλουτος ἅμιλλα esfuerzo por enriquecerse E.IT 411
•c. giro prep. ἅμιλλαν περὶ τῆς ἀρετῆς ἐποίησεν Isoc.10.35, ἡ ἐν τοῖς κινδύνοις ἅ. Plb.6.39.8
•c. ὅκως: ἅμιλλαν ἐποιεῦντο ὅκως ... hicieron una competición de manera que ... Hdt.8.10
•c. inf. (Ἀθηνᾶ ... καὶ Ποσειδῶν) ἅμιλλαν εἶχον πόλιν κτίσαι Gp.9.1.1, cf. Paus.2.22.9
•abs. πολλὴ ἅμιλλα ἐγίγνετο Th.8.6, κακῷ κακὸν γὰρ εἰς ἅμιλλαν ἔρχεται una desgracia viene a rivalizar con otra E.Tr.621, θόρυβος ... καὶ ἅ. καὶ ἱδρώς Pl.Phdr.248b, ὅπου γὰρ ἅ., ἐνταῦθα καὶ νίκη ἔστιν en donde hay competición hay victoria Arist.Rh.1371a6, conpetitio ἅμιλλα Gloss.2.111
•tb. c. gen. subjet. ἡ τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν ἅ. D.20.108, o c. gen. conten. γοητείας ἅμιλλαν ποιητέον hay que hacer una prueba consistente en seducciones (de vario tipo), Pl.R.413d.
2 esp. de enfrentamientos verbales o en agones musicales enfrentamiento, disputa, debate gener. c. gen. de esta clase de palabras λόγων E.Med.546, Fr.334.3, Fr.23.4Sn.A., Ph.1.447, ὁ δ' ἄλλος ὡς βοιωτὸς οὐκ ἔχων ἴσην λόγοις ἅμιλλαν el otro, que como beocio, no tenía la misma capacidad dialéctica Babr.15.12, ἔχει πρὸς ἐμὲ σοφίας ἅμιλλαν Amasis 2 (= Plu.2.151b), τραγῳδία ἐστὶ ποίησις ἔμμετρος πρὸς ἅμιλλαν ᾠδῆς Sch.Pl.R.394c
•tb. c. gen. subjet. τῶν φιλοσόφων Heraclit.All.46, τῶν ῥητόρων PLond.354.19 (I a.C.)
•de juegos musicales ἐν ἑορταῖς ἅ. χορῶν Pl.Lg.834e
•controversia πρὸς ἁμίλλας ἦλθον μείζους ἢ χρὴ γενεὰν θῆλυν ἐρευνᾶν E.Med.1083.
II en gener. de enfrentamientos fís. lucha, combate, enfrentamiento c. gen. subjet. νεῶν Hdt.7.44, ἵππων Hdt.7.196, χερῶν E.Hec.226, χειρῶν Plu.2.644a
•c. gen. conten. ἅ. αἵματος enfrentamiento sangriento E.Hel.1155, ἀλκῆς Plu.Caes.44, μάχης Onas.1.13
•c. gen. subjet. y adj. φονίους ἀνδρῶν ἁμίλλας ἔθετ' E.Andr.1020
•c. giro c. prep. εἰκὸς ... τὴν λήθην πρὸς ἀντίπαλον ἅμιλλαν ἐξωρμηκέναι es lógico que el olvido presente batalla a su contrario Heraclit.All.55.
III en sent. agonal de juegos atléticos c. varias constr. ejercicio, deporte (esp. carrera), juego, lucha c. gen. subjet. u obj. ἰσχύος τ' ἀνδρῶν ἅ. Pi.N.9.12, πτερύγων θοαῖς ἁμίλλαις προσέβα A.Pr.129, ἅ. ποδοῖν E.IA 212, ἅ. ... τῶν νεῶν regata Pl.Com.183, μειρακίων θ' ἅμιλλα λαμπρυνομένων ἐν ἅρμασιν Ar.Eq.556, ἅ. πυγμῆς boxeo, AP 11.81 (Lucill.), ἅ. κολύμβου Paus.2.35.1, ἅ. τοῦ ἀκινητὶ μένειν Poll.9.115, ἅ. ἵππων D.C.39.38.1, 50.10.3
•c. adj. ὠκυδινάτοις ἐν ἀμίλλαισι Pi.I.5.6, cf. ἀέθλων τε πεμπαμέροις ἁμίλλαις ἵπποις ἡμιόνοις τε Pi.O.5.6, χαλάργοις ἐν ἁμίλλαις S.El.861, δεῖν μηδεμίαν ἅμιλλαν σωματικὴν εἴργειν no se debe impedir ningún deporte corporal, IPr.112.80 (I a.C.), ἐν ... ταῖς ἱππικαῖς ἁμίλλαις D.H.7.73
•c. giro c. prep. ἅμιλλαν ἤδη μέχρι Αἰγίνης ἐποιοῦντο Th.6.32, ἁμίλλας τε πρὸς ἀλλήλους ποιουμένους Pl.Lg.830d
•abs. ὥστε ... ἵππος ... ἐς ἅμιλλαν ἔβα Ibyc.6.7, ἀφεῖτο εἰς ἅμιλλαν τοῖς ἵπποις se reservaba (un hipódromo) a los caballos para la carrera Pl.Criti.117c, θεωροῦντες δὲ τοὺς ἀγῶνας καὶ τὰς ἁ. Isoc.2.48, cf. IG 22.1028.20.
• Etimología: Comp. de ἅμα y la raíz que se encuentra en ἴλη q.u.
