φεῦ
English (LSJ)
exclamation of grief or anger,
A alas! freq. in Trag.; φ. τάλας S.Aj.983, etc.: freq. c. gen., φ. τοῦ ὄρνιθος.. A.Th.597, cf. S.El.920, 1183; φ. τῆς βροτείας [φρενός] E.Hipp.936: joined with other exclamation, οἰοῖ δᾶ φ. A.Eu.841 (lyr.); παπαῖ φ. or φ. π., S.Ph.785,792; φ. ὦ Ἑλλάς X.Ages.7.5, cf. Cyr.7.3.8.
II of astonishment or admiration, ah! oh! E.Heracl.552, El.262, Ph.1740 (lyr.), Pl.Phdr. 273c, etc., cf. Sch.Ar.Av.162; doubled, φ. φ. E.Heracl.535, Ar. l.c., Theoc.5.86: c. gen., φ. φ. τῆς ὥρας, τοῦ κάλλους Ar.Av.1724 (lyr.); φ. τοῦ ἀνδρός oh, what a man! X.Cyr.3.1.39 (where, however, there is also a sense of grief): also φ. τὸ καὶ λαβεῖν πρόσφθεγμα τοιοῦδ' ἀνδρός oh, but to get speech of such a man! S.Ph.234; followed by a relat., φεῦ, ὅσῳ λέγεις κτλ. Pl.Phdr.263d; φ. ὡς εὖ λέγεις Id.Hp. Ma.287b.—φεῦ in Trag. and Com. Poets sometimes stands extra versum, A.Ag.1307, Ch.194, Ar.Nu.41, etc.; when it forms part of the verse, it is usually at the beginning, but not so in S.Ph.234, 1302.
German (Pape)
[Seite 1266] Ausruf des Schmerzes oder Unwillens, ach! weh! Aesch. Prom. 124 Spt. 125 u. öfter, u. die andern Tragg., häufig φεῦ, φεῦ vrbdn, u. Ar, c. gen., weh über Etwas. – Auch Ausruf des Staunens, φεῦ τοῦ ἀνδρός, oh, welch ein Mann, Xen. Cyr. 3, 1,38; φεῦ τὸ καὶ λαβεῖν πρόσφθεγμα τοιοῦδ' ἀνδρός Soph. Phil. 234, o daß man doch wenigstens der Anrede eines solchen Mannes theilhaftig wird; φεῦ ὅσῳ λέγεις τεχνικωτέρας νύμφας Plat. Phaedr. 263 d; Hipp. mai. 287 b.
French (Bailly abrégé)
interj.
1 cri de douleur : ah ! hélas ! avec un gén. : φεῦ τῆς βροτείας φρενός EUR hélas ! l'esprit des mortels ! φεῦ φεῦ hélas ! hélas !;
2 cri d'étonnement ou d'admiration : oh ! ah ! avec un gén. : φεῦ τοῦ ἀνδρός XÉN hélas ! homme infortuné !.
Étymologie: DELG simple onomatopée.
Russian (Dvoretsky)
φεῦ: interj. (иногда cum gen.)
1 (при выраж. боли, скорби) ох!, ах!, ой!, увы!, о горе! (φεῦ τάλας! Soph.; φεῦ φεῦ! Aesch.): φεῦ τῆς βροτείας φρενός! Soph. увы, о рассудок человеческий!; φεῦ τοῦ ἀνδρός! Xen. ах, бедняга!;
2 (при выраж. изумления, восторга) о!, ах!: φεῦ, ὡς εὖ λέγεις! Plat. ах, как хорошо ты говоришь!; ὦ φεῦ φεῦ τῆς ὥρας, τοῦ κάλλους! Arph. о, какая прелесть, что за красота!
Greek (Liddell-Scott)
φεῦ: σχετλιαστικὸν ἐπιφώνημα, ἐκφράζον ὀδύνην ἢ ὀργήν, ἄχ, ἀλλοίμονον, ὡς τὸ Λατ. heu ha, ah, vah, vae, Ἀγγλ. fye! συχν. παρὰ Τραγικ.· φεῦ τάλας Σοφ. Αἴ. 983, κλπ.· συχν. μετὰ γενικ., φεῦ τοῦ ὄρνιθος... Αἰσχύλ. Θήβ. 597, πρβλ. Σοφ. Ἠλ. 920, 1183· φεῦ τῆς βροτείας φρενὸς Εὐρ. Ἱππ. 936· ― συνημμένον μετ’ ἄλλων ἐπιφωνημάτων, φεῦ ἰοῦ ἰοῦ Αἰσχύλ. Εὐμ. 781, πρβλ. 841· παπαῖ φεῦ ἢ φεῦ παπαῖ, Σοφ. Φιλ. 786, 792· φεῦ ὦ Ἑλλὰς Ξεν. Ἀγησ. 7, 5, πρβλ. Κύρ. 7. 3, 8. ΙΙ. ἐπὶ θαυμασμοῦ ἢ ἐκπλήξεως, μπᾶ! ὤ! ὡς τὸ Λατ. phy ἢ papae, Εὐρ. Ἡρακλ. 553, Ἠλ. 262, Πλάτ., κλπ., πρβλ. Σχόλ. εἰς Ἀριστοφ. Ὄρν. 162· διπλοῦν, φεῦ φεῦ Εὐρ. Ἡρακλ. 535, Ἀριστοφ. ἔνθ’ ἀνωτ.· μετὰ γεν., φεῦ τῆς ὥρας, τοῦ κάλλους ὁ αὐτ. ἐν Ὄρν. 1724· φεῦ τοῦ ἀνδρὸς Ξεν. Κύρ. 3. 1, 39 (ἔνθα ὅμως ὑπάρχει καὶ ἔννοιά τις θλίψεως)· μετ’ ὀνομ. ἢ αἰτιατ., φεῦ τὸ χρήσιμον φρενῶν Εὐρ. Φοίν. 1741· φεῦ τὸ καὶ λαβεῖν πρόσφθεγμα τοιοῦδ’ ἀνδρὸς Σοφ. Φιλ. 234· ἑπομένου ἀναφορικοῦ, φεῦ, ὅσῳ λέγεις Πλάτ. Φαῖδρ. 263D, κλπ. ― Τὸ φεῦ παρ’ Ἀττικ. ἐνίοτε κεῖται ὡς ἐκτὸς τοῦ στίχου, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1307, Χο. 194, Ἀριστοφ. Νεφ. 41, κλπ.· ὅταν δὲ ἀποτελῇ μέρος τοῦ στίχου συνήθως τίθεται ἐν ἀρχῇ αὐτοῦ· οὐχ οὕτως ὅμως ἐν Σοφ. Φιλ. 234, 1302. (Ἐντεῦθεν, φεύζω πρβλ. φῦ).
Greek Monotonic
φεῦ: επιφών.·
1. λέγεται για οδύνη ή θυμό, αχ! αλίμονο! ουαί!, όπως Λατ. vah, vae, σε Τραγ.· φεῦ τάλας, σε Σοφ. κ.λπ.· με γεν., φεῦ τοῦ ὄρνιθος, αλίμονο για τον οιωνό!, σε Αισχύλ.
2. λέγεται για θαυμασμό ή έκπληξη αχ! ω!, σε Ευρ. κ.λπ.· με γεν., φεῦ τοῦ ἀνδρός, ω! τι άντρας!, σε Ξεν.· με αιτ., φεῦ τὸ καὶ λαβεῖν πρόσφθεγμα τοιοῦδ' ἀνδρός, ω! να πάρω λόγο από τέτοιον άντρα!, σε Σοφ.
Middle Liddell
1. exclamation of grief or anger, ah! alas! woe! like Lat. vah, vae, Trag.; φεῦ τάλας Soph. etc.: c. ge., φεῦ τοῦ ὄρνιθος alas for the omen! aesch.
2. of astonishment or admiration, ah! oh! Eur. etc.; c. gen. φεῦ τοῦ ἀνδρός oh what a man! Xen.: c. acc., φεῦ τὸ καὶ λαβεῖν πρόσφεγμα τοιοῦδ' ἀνδρός oh but to get the speech of such a man! Soph.
Frisk Etymology German
φεῦ: {pheũ}
Grammar: Interj.
Meaning: ‘ach, weh, ah!’ (Trag. u.a.);
Derivative: davon Aor. φεῦξαι ’φεῦ rufen’ (A. Ag. 1308); auch φῦ pfui (Ar. Lys.).
Etymology: Wohl Naturlaut wie lat. fū, frz. fi, ndd. pfui, schwed. fy usw. Für Anknüpfung an φεύγω (aus *φευγ = φεῦγε) noch Schwyzer 798 m. A. 10; s. auch Schw.-Debrunner 600f. und W.-Hofmann s. fū m. weiterer Lit.
Page 2,1005