διπλασιάζω
καλῶς γέ μου τὸν υἱὸν ὦ Στιλβωνίδη εὑρὼν ἀπιόντ' ἀπὸ γυμνασίου λελουμένον οὐκ ἔκυσας, οὐ προσεῖπας, οὐ προσηγάγου, οὐκ ὠρχιπέδισας, ὢν ἐμοὶ πατρικὸς φίλος → Ah! Is this well done, Stilbonides? You met my son coming from the bath after the gymnasium and you neither spoke to him, nor kissed him, nor took him with you, nor ever once felt his balls. Would anyone call you an old friend of mine?
English (LSJ)
A double, Pl.Lg.920a, Hierocl. in CA20p.465M., etc.: —Pass., Prodic.7, X.Ages.5.1, Ph.2.534; δ. λέγεται διχῶς· ἢ γὰρ τόπον . . μένοντος τοῦ πλήθους τῶν ἀνδρῶν, ἢ τὸν ἀριθμόν Ascl.Tact.10.17; so δ. τὸ βάθος Plb.18.24.8. 2 Gramm., reduplicate, A.D. Pron.62.23, al.:—Pass., Id.Synt.237.23. b double a consonant, Hdn.Gr.2.932, etc. 3 repeat a metrical phrase, in Pass., Aristid. Quint.1.24. II intr., to be twice the size of, τινός D.S.4.84; to be doubled in value, Lys.32.25.
Greek (Liddell-Scott)
διπλᾰσιάζω: μέλλ. -άσω, ποιῶ τι διπλάσιον, Λυσ. 211, Πλάτ. Νόμ. 920Α. - Παθ., Ξεν. Ἀγησ. 5, 1· πρβλ. διπλάζω. ΙΙ. ἀμετάβ., εἶμαι διπλάσιος τὸν ὄγκον ἢ τὸ μέγεθος, τινὸς Διόδ. 4. 84.
French (Bailly abrégé)
f. διπλασιάσω;
1 doubler, acc.;
2 rapporter le double;
3 t. de gramm. redoubler.
Étymologie: διπλάσιος.
Spanish (DGE)
I tr.
1 gener. doblar, duplicar, hacer doble en duración, de períodos de tiempo, Pl.Lg.920a, τὰς ἕνδεκα ταύτας ἡμέρας Plu.Num.18, en cantidad τὸν φόρον And.4.11, τοὺς ... μισθούς D.S.16.36, τὸ ἀργύριον D.C.61.5.4, χρῆμα Pall.V.Chrys.20.380, τὴν δόσιν Gal.6.828, en v. pas. νομίζων βασιλεῖ τοῦτο (τὴν θοίναν) διπλασιασθῆναι pensando que al rey se le daba el doble (de comida) X.Ages.5.1, cf. D.24.82
•en intensidad c. ac. de abstr. τὴν ἀσφάλειαν D.S.17.43, διπλασιάζων ἑαυτῷ ... τὰς παρὰ τῶν εὐεργετουμένων χάριτας IHistriae 54.30 (I a.C.), τὴν ἡδονήν Luc.Dom.21, τὴν ὀδύνην Gal.7.722, τὸ ἐπ' αὐτοῖς φίλτρον Basil.Ep.260.1, en v. pas. ἐπιθυμίαν μὲν διπλασιασθεῖσαν ἔρωτα εἶναι, ἔρωτα δὲ διπλασιασθέντα μανίαν γίγνεσθαι Prodic.B 7, cf. Str.3.2.4, Ph.2.534
•en extensión, Str.14.1.23, en cont. milit. δ. ... τόπον ... μένοντος τοῦ πλήθους τῶν ἀνδρῶν duplicar el lugar permaneciendo el número de hombres Ascl.Tact.10.17, τοῖς φαλαγγίταις παρήγγελλε δ. τὸ βάθος Plb.18.24.8, cf. Arr.Tact.5.6, en v. pas. Arr.Tact.25.1
•en número δ. τοὺς λέοντας duplicar el número de leones Luc.Sol.5, τὰς δυνάμεις Plb.24.14.11, cf. D.S.16.85, LXX Ez.21.19, en v. pas. διπλασιάζεται ὄνομα en pleonasmos, Aristid.Rh.508, secuencias métricas, Aristid.Quint.47.16, 51.1
•esp. geom. duplicar una medida geométrica, línea, área o volumen, Hero Metr.1.15, Procl.in Euc.294.1, S.E.P.3.96, M.9.299, Eratosth. en Eutoc.in Sph.Cyl.64, en v. pas. Eratosth. en Hero Def.125.1, δ. τὸν κύβον duplicar el cubo, e.d. construir un cubo que tenga un volumen doble c. respecto a un cubo dado, Eratosth. en Eutoc.in Sph.Cyl.64, en v. pas. Hippocr.Ch.212.
2 mat. multiplicar por dos τὸν ἀριθμόν (ἀνδρῶν) Ascl.Tact.10.17, cf. D.H.3.32, Iambl.in Nic.15, ἡ γὰρ δυὰς ἑαυτὴν διπλασιάσασα τὴν τετράδα γεννᾷ Hierocl.in CA 20.17, cf. S.E.M.9.327, en v. pas. Euc.9.32, Vett.Val.116.26, διπλασιαζόμενος ἀριθμός número par Arist.Metaph.1084a6, 1091a12, PA 643a23, Euc. en Iambl.in Nic.24.
II intr.
1 ser doble διπλασιάζει πῶς ἡ ἐξοχή Str.1.2.30
•c. gen. compar. ser doble, ser dos veces mayor que καρπὸν τῷ μεγέθει ... διπλασιάζοντα τῶν ἐν ταῖς ἄλλαις χώραις φυομένων D.S.4.84.
2 adquirir doble valor, doblar su precio ὁλκάς Lys.32.25.
3 gram. duplicar en v. med. διπλασιάζεται ... ἡ αὐτὸς ἐν τῷ αὐταυτός A.D.Pron.62.23
•reduplicar (τὸ γράφειν) διπλασιάζεται ... ἐν τῷ γεγραφέναι A.D.Synt.237.23, cf. Arc.70.16, EM 232.5G., ἀόριστος δεδιπλασιασμένος aoristo reduplicado Hdn.Gr.2.92
•geminar una consonante, Hdn.Gr.2.932, Sch.D.T.55.30, EM 620.26G., en v. pas. Hdn.Gr.1.141.
Greek Monolingual
(AM διπλασιάζω) διπλάσιος
1. αυξάνω κάτι στο διπλάσιο, κάνω κάτι διπλό
2. γραμμ. επαναλαμβάνω σύμφωνο («τα ρήματα που αρχίζουν από ρ όταν παίρνουν συλλαβική αύξηση διπλασιάζουν το ρ»)
αρχ.
1. επαναλαμβάνω μετρική φράση
2. παίρνω διπλάσια αξία, διπλάσιο μέγεθος
3. γραμμ. αναδιπλασιάζω, σχηματίζω με αναδιπλασιασμό τους συντελικούς χρόνους
4. (για καρπούς) γίνομαι διπλάσιος σε μέγεθος σε σχέση με κάποιον άλλο.