ἑλλέβορος

English (LSJ)

Ion. ἐλλέβορος, ὁ,
A hellebore, Hp.Acut.23, Aph.4.13, Thphr. HP9.10.1, etc. (ἑλλέβορος λευκός = white hellebore, Veratrum album, Dsc.4.148; ἑλλέβορος μέλας = hellebore, Helleborus orientalis (or Helleborus cyclophyllus), ib.162); given to the insane, Hp.Vict.1.35: hence, πῖθ' ἑλλέβορον, i.e. you are mad, Ar.V.1489; ἑλλέβορον ἤδη πώποτ' ἔπιες; Men.69 (prob.l.); ἐλλέβορον πῖσαι Hp.Fract.11, cf. Str.9.3.3, etc.; πικρότερον ἑλλεβόρου AP5.28 (Cillactor).
2 = σησαμοειδὲς τὸ μέγα (bastard rocket, Reseda alba), Dsc.4.149.
II = ἐλλόβιον (earring), of women, Ar.Fr.320.6, Nicostr.33, cf. Hsch.

Spanish (DGE)

-ου, ὁ
• Alolema(s): frec. en edd. ἐλλέβορος Hp.Int.6, Acut.23, Thphr.HP 9.17.1
• Grafía: graf. ἐλε- Ael.Prom.54.21
• Morfología: [jón. plu. dat. -βόροισι Hp.Vict.1.35, Acut.(Sp.) 60]
I bot. eléboro n. colect. ref. varias plantas
1 eléboro blanco, vedegambre, Veratrum album L.
a) gener. Thphr.HP 9.10.1, Str.9.3.3, Gal.12.120, precisado como ἐ. λευκός Hp.Morb.2.43, Archig. en Gal.12.407, Dsc.4.148.1, Paus.10.36.7, PSI 1180.38 (II d.C.), PMag.12.433, SB 12142.3 (VI d.C.);
b) esp. usado por la medic. como purgante y vomitivo ἀντισπάσαι ἐλλεβόρῳ Hp.Acut.(Sp.) 53, cf. Int.6, Morb.2.50, Plu.2.627d, Gal.17(1).839, Aristid.Or.48.13, ἐλλέβορον δὸς πιεῖν καὶ τὴν κεφαλὴν καθῆραι Hp.Morb.2.71, cf. 72, Vict.3.73, Aff.25, ἑλλέβορον πιπίσκειν Hp.Fract.11, cf. Arr.Epict.2.15.15, Philostr.VA 5.7, sobre sus riesgos y alta peligrosidad ἐ. ἐπικίνδυνος Hp.Aph.4.16, Mnesith.Ath.48, εἰ δέ τις καὶ ἐδίδου ἑλλέβορον, διαθέσθαι πρῶτον ἐκέλευεν ὡς μέγαν κίνδυνον μέλλοντα κινδυνεύειν Ctes.68, cf. Gal.6.395, Plu.2.1071d, aunque ciertas personas eran inmunes, Thphr.HP 9.17.1, sobre su administración ἐ. ἐν οἴνῳ γλυκεῖ Hp.Mul.1.74, cf. Morb.2.48, φάκιον ξὺν ἑλλεβόρῳ δοῦναι ἐμέσαι Hp.Mul.1.57, en aplicaciones externas, Archig. en Gal.13.732, insuflado en la nariz, para provocar el estornudo, Hp.Mul.2.201, Medic.Fr.Pap. en POxy.1088.2.24 (I d.C.), efectos en animales y utilización en veter., Call.SHell.259.18, Thphr.HP 9.18.2, Colum.7.5.7, por su sabor amargo πικρότερον ἑλλεβόρου del amor mercenario AP 5.29 (Cillactor);
c) irón. y cóm., ref. la locura o la tontería πῖθ' ἑλλέβορον toma eléboro, e.d., estás loco Ar.V.1489, cf. Euclides 2, ἐλλεβόρου ἅμαξα un carro de eléboro, e.d., una dosis exagerada, Pl.Euthd.299b, ἑλλέβορον ἤδη πώποτ' ἔπιες; Men.Fr.63.1, cf. Thphr.Char.20.6, ληρεῖς ... καὶ ... ποτοῦ δεῖσθαι δοκεῖς, ἀκράτου γε ἐλλεβόρου Luc.DMort.7.2, cf. Herm.86;
c) como planta tintórea, PHolm.95.
2 ἑλλέβορος μέλας = eléboro negro, Helleborus orientalis Lam. o Helleborus orientalis Willd, como purgante y calmante del dolor, Hp.Acut.23, Acut.(Sp.) 34, Vlc.17, Dsc.4.162.1, ἐν ὕδατι Hp.Mul.1.74, cf. Thphr.HP 9.10.1, Archig. en Gal.12.645, Medic.Fr.Pap. en POxy.1088.2.30 (I d.C.), contra picaduras venenosas, Ael.Prom.l.c., para los que sufrían de cuartanas Medic.Fr.Pap. en POxy.1088.2.40 (I d.C.), Paus.10.36.7, tb. llamado σησαμοειδὲς φάρμακον Str.9.3.3, τὸ μέγα σησαμοειδές Dsc.4.149.
3 plu. genérico eléboros ref. tanto a las tomas como a las diferentes clases ἐλλεβόροισιν ἐκκαθαίρεσθαι purgar con cualquiera de los eléboros Hp.Vict.1.35, cf. 12, συμμίσγεται δὲ καὶ τοῖς ἐλλεβόροισιν Hp.Acut.(Sp.) 60, Aph.4.13, Ep.21, αἱ δι' ἐλλεβόρων ... καθάρσιες ref. la curación de la locura de Heracles y las hijas de Preto, Hp.Ep.16 (p.72).
II en alusión a su forma colgante o pendiente de oro Ar.Fr.332.6, Nicostr.Com.32, Hsch.
• Etimología: Comp. de ἑλλε- que algunos interpretan como disim. de ἑλλός ‘ciervo’ y otros de *ἑσλο- > ἑλλο- ‘excelente’ en arc.-chipr., y de -βορος ‘lo comido’.

German (Pape)

[Seite 800] ὁ, auch ἐλλεβόρος geschrieben, – 1) Nieswurz, als Heilmittel bes. gegen Seelenkrankheiten, Wahnsinn u. Blödsinn gebraucht; dah. πῖθ' ἑλλέβορον = du bist toll, Ar. Vesp. 1489; am meisten wurde der aus Anticyra geschätzt, Hippocr., Plat. Euthyd. 299 b; Theophr.; ἑλλεβόρου πικρότερον Cillact. 1 (V, 29). – 2) ein goldener Frauenschmuck; Ar. bei Poll. 7, 96 (ἐλλ. geschr.); Nicostrat. com. bei Clem. Al. Paed. II, 209 d; Hesych.

French (Bailly abrégé)

ου (ὁ) :
ellébore, plante employée contre la folie ; ◊ prov. πῖθ' ἑλλέβορον litt. bois de l'ellébore, càd tu es fou, va te faire soigner !.
Étymologie: DELG étym. obsc. ; pê ἐλλός², βιβρώσκω.

Russian (Dvoretsky)

ἐλλέβορος и ἑλλέβορος ὁ бот. эллебор, чемерица (Veratrum), по друг. морозник (Helleborus niger или orientalis, растение, ценившееся как средство против душевных болезней Plat., Dem., Sext. - и отчасти как слабительное: ἐ. κινεῖ τὴν ἄνω κοιλίαν Arst.): πῖθ' ἑλλέβορον Arph. попей эллебора, т. е. ты с ума спятил.

Greek (Liddell-Scott)

ἑλλέβορος: ὁ, σπανιώτερον ἐλλ- μετὰ ψιλοῦ πνεύματος, Λατ. veratrum, βοτάνη ἣν μετεχειρίζοντο οἱ ἀρχαῖοι ὡς εἰδικὸν φάρμακον κατὰ πολλῶν νοσημάτων, κυρίως δὲ κατὰ τῆς παραφροσύνης, ἑλλ. μέλας (κοινῶς «σκάρφη») Ἱππ. π. Διαίτ. Ὀξ. 387, πρβλ. Ἀφ. 1249· πῖθ’ ἑλλέβορον, εἶσαι παράφρων, Ἀριστοφ. Σφ. 1489· ἑλλέβορον ἤδη πώποτ’ ἔπιες, Σωσία; πάλιν νῦν πῖθι· μαίκει γὰρ κακῶς Μένανδ. ἐν «Ἀρρηφόρῳ ἢ Αὐλητρίδι» 5· ἑλλέβορον πιπίσκειν Ἱππ. π. Ἀγμ. 760. Ὁ ἄριστος ἑλλέβορος ἐφύετο ἐν Ἀντικύρᾳ τῆς Φωκίδος, Στράβων 418, πρβλ. Ὁρατ. Sat. 2. 3, 83 καὶ 166 ΙΙ. χρυσοῦν τι γυναικεῖον κόσμημα, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 309. 6, Νικόστρ. ἐν Ἀδήλ. 7· πρβλ. Ἡσύχ. ἐν λέξει.

Greek Monolingual

και βέλιουρας, ο (Α ἑλλέβορος και ἐλλέβορος)
φυτό με φαρμακευτικές ιδιότητες
αρχ.
1. το φάρμακο που παρασκευάζεται απ' αυτό το φυτό κατά της παραφροσύνης
2. το φυτό σησαμοειδές το μέγα
3. χρυσό ενώτιο.

Greek Monotonic

ἑλλέβορος: ὁ, ελλέβορος, Λατ. veratrum, βότανο που χρησιμοποιούνταν ως ειδικό φάρμακο κατά της τρέλας, πῖθ' ἑλλέβορον, πιες ελλέβορο, δηλ. είσαι παράφρων, είσαι τρελός, σε Αριστοφ. (άγν. προέλ.).

Frisk Etymological English

Grammatical information: m.
Meaning: hellebore, Helleborus, Veratrum album' (Hp., Ar.; on the meaning Dawkins JournHellStud. 56, 3f.).
Other forms: Ion. ἐλ-
Compounds: As 1. member in ἑλλεβοροποσία drinking ἑ. (Hp.) ἑλλεβορο-σήματα plant name =- λειμώνιον (Ps.-Dsc. 4, 16); bahuvrihi: plant, that shows Helleborus-symptoms, Strömberg Wortstudien 51.
Derivatives: ἑλλεβορίνη Herniaria glabra (Thphr., Dsc.), ἑλλεβορίτης κενταύρειον τὸ μικρόν (Ps.-Dsc.), also name of a wine (Dsc., Plin.), vgl. Redard Les noms grecs en -της 71 and 96; denomin. verb ἑλλεβορίζω treat with h., bring to sense (Hp., D.) with ἑλλεβορισμός (Hp.).
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]
Etymology: Taken as "eaten by deer" to ἐλλός (ἑλλός) and βιβρώσκω (s. βορά), s. Strömberg Wortstudien 48ff. (full disc.). The ε remains problematic. - Suz. Amigues. in RPh 72, 1998, 125, who stresses that the plant is deadly. Suggestion to identify the first element with ἐσθλός; Girard, Connaissance ...l'hellébore 1988 assumes original ἑλλο-, which is hardly correct. The etymology seems very doubtful to me; the word could well be non-IE, i.e. Pre-Greek. The double -λλ- will represent the phoneme -ly-, which at the same time explains the two first ε's: /a/ was pronounced [[[ä]]] in contact with the palatalized l, and [[[ä]]] is reproduced by ε; after the β it may have become ο; sowe have /alyabar-/.

Middle Liddell

ἑλλέβορος, ὁ,
hellebore, Lat. veratrum, a plant used as a specific for madness, πῖθ' ἑλλέβορον drink hellebore, i. e. you are mad, Ar. [deriv. uncertain]

Frisk Etymology German

ἑλλέβορος: {helléboros}
Forms: ion. ἐλ-
Grammar: m.
Meaning: Nieswurz, Helleborus, Veratrum album (Hp., Ar., Thphr. usw.; zur Bed. Dawkins JournofHellStud. 56, 3f.).
Composita: Als Vorderglied in ἑλλεβοροποσία ‘das Trinken von ἑ.’ (Hp.; von *ἑλλεβοροπότης), ἑλλεβοροσήματα Pflanzenname =- λειμώνιον (Ps.-Dsk. 4, 16); eig. Bahuvrihi: ‘Pflanze, die Helleborus-Symptome hervorruft’, Strömberg Wortstudien 51.
Derivative: Ableitungen: ἑλλεβορίνη Herniaria glabra (Thphr., Dsk.), ἑλλεβορίτης κενταύρειον τὸ μικρόν]] (Ps.-Dsk.), auch N. eines Weins (Dsk., Plin.), vgl. Redard Les noms grecs en -της 71 und 96; denominatives Verb ἑλλεβορίζω mit Nieswurz behandeln, zur Vernunft bringen (Hp., D. u. a.) mit ἑλλεβορισμός (Hp.).
Etymology: Wahrscheinlich als "von Hirschkälbern gefressen" zu ἐλλός (ἑλλός) und βιβρώσκω (s. βορά), s. Strömberg Wortstudien 48ff. mit ausführlicher Begründung und Kritik anderer Ansichten. Das ε in der Kompositionsfrage bleibt indessen trotz der von S. herangezogenen Beispiele auffallend.
Page 1,499

Wikipedia EN

Commonly known as hellebores (/ˈhɛlɪbɔːrz/), the Eurasian genus Helleborus consists of approximately 20 species of herbaceous or evergreen perennial flowering plants in the buttercup family Ranunculaceae, within which it gave its name to the tribe of Helleboreae. Despite names such as "winter rose", "Christmas rose" and "Lenten rose", hellebores are not closely related to the rose family (Rosaceae). Many hellebore species are poisonous.

Veratrum album, the false helleborine, white hellebore, European white hellebore, or white veratrum (syn. Veratrum lobelianum Bernh.) is a poisonous plant in the family Melanthiaceae. It is native to Europe and parts of western Asia (western Siberia, Turkey, Caucasus).

Helleborus cyclophyllus is a flowering perennial plant in the family Ranunculaceae. It is native to Albania, Bulgaria, Greece, and Yugoslavia. It is similar in appearance to other hellebores found in the Balkan region. It is acaulescent, meaning it lacks a stem with leaves, instead sending up a leafless flower stalk. The green leaves are palmate and basal, spreading at the ground. The flowers are green to yellow-green and 2 to 3 inches in diameter.

Wikipedia EL

Το Βέρατρον το λευκόν, ο Ελλέβορος ο λευκός (Veratrum album), γνωστός και ως ψευδής ελλεβορίνη (false helleborine), Ευρωπαϊκός λευκός ελλέβορος (European white hellebore) ή κατά τους Γεννάδιο και Καββαδά είναι ο λευκός ελλέβορος (white veratrum) του Θεόφραστου και του Διοσκουρίδη· συν. Veratrum lobelianum Bernh., είναι δηλητηριώδες φαρμακευτικό φυτό των Λειριίδων (ή Λιλιίδων) (Liliaceae) (οικογένεια κρίνου) ή Melanthiaceae. Απαντά σε ορεινά μέρη της Ελλάδας, όπου καλείται κοινώς στερόγιαννι. Είναι εγγενές στην Ευρώπη και σε τμήματα της δυτικής Ασίας (δυτική Σιβηρία, την Τουρκία και στον Καύκασο).

Από τα ένδεκα είδη ελλέβορου που υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη, στην Ελλάδα φυτρώνει μόνο ο Ελλέβορος ο κυκλόφυλλος (Helleborus cyclophyllus). Τον βρίσκουμε στα ξέφωτα των ορεινών δασών, τα άνθη του έχουν χρώμα ανοιχτό κιτρινοπράσινο και εμφανίζονται νωρίς την άνοιξη, μετά το λιώσιμο των χιονιών. Είναι κοινά γνωστός ως Σκάρφι, Κάρπη, Καρπί κ.ά.

Translations

ar: خربق; azb: شاختاگۆلو; az: şaxtagülü; be: чэмер; bg: кукуряк; bs: kukurijeci; ca: el·lèbor; cdo: là̤-lù; ceb: helleborus; co: helleborus; cs: čemeřice; cy: crafanc-yr-arth y grawys; da: nyserod; de: Nieswurz; dsb: kichac; en: hellebore; eo: heleboro; et: lumeroos; fa: خربق; fi: jouluruusut; ga: eileabar; hr: kukurijek; hsb: čemjerca; hu: hunyor; hy: ղանձլամեր; io: heleboro; it: helleborus; ja: ヘレボルス; ka: ხარისძირა; la: helleborus; lt: eleboras; nl: nieskruid; nn: julerose; ny: hellebore; os: галгæрдæг;: ciemiernik; ro: spânz; ru: морозник; sh: kukurijek; simple: hellebore; sl: teloh; sr: кукурек; sv: julrossläktet; th: hellebore; tr: helleborus; uk: чемерник; vi: helleborus; zh_yue: 聖誕玫瑰屬; zh: 鐵筷子屬

Arabic: خَرْبَق‎; Aramaic Classical Syriac: ܚܘܪܒܟܢܐ‎; Armenian: ղանձլամեր, եղեբորոս; Bulgarian: кукуряк; Catalan: el·lèbor; Chinese Mandarin: 鹿食草, 鐵筷子, 铁筷子, 嚏根草; Czech: čemeřice; Erzya: теште; Esperanto: heleboro; Finnish: jouluruusu; French: hellébore, ellébore; German: Nieswurz, Schneerose, Christrose; Greek: ελλέβορος; Ancient Greek: ἑλλέβορος; Ido: heleboro; Irish: eileabar; Italian: elleboro; Kazakh: аязшөп; Polish: ciemiernik; Portuguese: heléboro; Romanian: elebor, spânz, cucurig; Russian: чемерица; Spanish: eléboro; Swedish: julros