ῥῆμα

English (LSJ)

ατος, τό, (ἐρῶ)

   A that which is said or spoken, word, saying, Archil.50, Thgn.1152, Simon.37.14,92 (where perh. it = ῥήτρα 11.2), Pi. (v. infr.), etc.; in Prose first in Hdt. (s.v.l.), ὁ νόος τοῦ ῥ. 7.162; τὰ λεγόμενά τινων [ῥήματα] 8.83; τοῦ Πιττακοῦ . . περιεφέρετο τοῦτο τὸ ῥ. Pl.Prt.343b; τὸ δόγμα τε καὶ ῥ. Id.R.464a; opp. ἔργματα, Pi.N.4.6; opp. ἔργον, Th.5.111; opp. τὸ ἀληθές, Pl.Phd.102b: prov., ῥήματα ἀντ' ἀλφίτων 'fine words butter no parsnips', ap.Suid.; ῥήματα πλέκων Pi.N.4.94; ῥήματα θηρεύειν catch at one's words, And.1.9; ῥ. ἱπποβάμονα, ῥ. μυριάμφορον, Ar.Ra.821, Pax 521; ῥήματος ἐχόμενον depending on the word, Pl.Lg.656c; τῷ ῥ. τῷ τόδε προσχρώμενοι the word τόδε, Id.Ti.49e; τῷ ῥ. λέγειν, εἰπεῖν, say in so many words, Id.R. 340d, Grg.450e, cf. Tht.166d; κατὰ ῥῆμα ἀπαγγεῖλαι word for word, Aeschin.2.122.    2 phrase, opp. ὄνομα (a single word), Pl.Cra.399b, Aeschin.3.72; λέγοντες ἐν μύθοις τε καὶ ἐν ῥήμασιν Pl.Lg.840c.    b verse, line, Ar.Ra.1379, cf. 97.    3 subject of speech, matter, Hebraism in LXX and NT, Ge.15.1, 22.1, De.2.7, Ev.Luc.1.37,65, 2.15; cf. ῥητός IV. 2.    II Gramm., verb, opp. ὄνομα (noun), Pl. Sph.262a sq., Cra.425a, al., Arist.Po.1457a14, Diog.Bab.Stoic.3.213:— from the fact that a Verb usually forms the predicate (Arist.Int. 16b6), ῥῆμα is applied to an Adj. when used as a predicate, ib.16a13, 20b1.

German (Pape)

[Seite 840] τό, das Gesagte, Wort, Spruch, Ausspruch; Ὁμήρου, Pind. P. 4, 278; βιοτεύει χρονιώτερον ἐργμάτων, N. 4, 6; ῥήματα πλέκειν, N. 4, 94; οὕτως ἀναιδῶς ἐξεκίνησας ῥῆμα; Soph. O. R. 355; πρὸς τοὺς φίλους οἷ' ἀνταμείβει ῥήματα, O. C. 818; ἔργοις πεπονθὼς ῥήμασίν σ' ἀμύνομαι, 877, u. öfter; u. in Prosa: Her. 7, 162. 8, 83 u. sonst. Plat. vrbdt ὀνόματα καὶ ῥήματα, Wörter u. Sätze, Conv. 198 b, vgl. Rep. X, 601 c; Ggstz von μέλεα, Legg. VIII, 840 c; übh. Wort, Ausdruck, ῥήματος ἐχόμενον, II, 656 c; τῷ ῥήματι εἰπεῖν, wörtlich, Gorg. 450 e (οὕτω γὰρ εἶπε ῥήματι, denn dies waren seine eignen Worte, Dem. prooem. 50); ῥήματι ἁμαρτεῖν, im Ausdrucke, 489 b, ῥήματα θηρεύειν, nach Worten haschen, Phrasen machen, Andoc. 1, 8; ἐπὶ ῥήμασι μέγα φρονεῖν, Luc. Tox. 34. – Grammatisch, das Zeitwort, Plat. Soph. 262 e u. sonst; im Ggstz von ὀνόματα,, nomina Theaet. 168 b; Zeno bei D. L. 7, 58.

Greek (Liddell-Scott)

ῥῆμα: τό, (ῥέω, ἐρῶ) τὸ λεγόμενον ἢ λαλούμενον, λέξις, λόγος, ἀπόφθεγμα, Θέογν. 1148, Ἀρχίλ. 45, Σιμωνίδ. 44. 15., 95 (ἔνθα ἴσως = ῥήτρα ΙΙ), Πίνδ., κλ.· ἐκ τῶν πεζολόγων πρῶτον παρ’ Ἡροδ., ὁ νόος τοῦ ῥήματος 7. 162· τὰ λεγόμενά τινος ῥήματα 8. 83· τοῦ Πιττακοῦ περιεφέρετο τοῦτο τὸ ῥ. Πλάτ. Πρωτ. 343Β. τὸ δόγμα τε καὶ ῥῆμα ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 464Ε· ῥήματα, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ἔργματα, Πινδ. Ν. 4. 10· πρὸς τὸ ἔργα, Σοφ. Ο. Κ. 783, Θουκ. 5. 111· πρὸς τὸ ἀληθές, Πλάτ. Φαίδων 102Β· παροιμ., ῥήματα ἀντ’ ἀλφίτων, «μὲ λόγια ἡ κοιλιὰ δὲν γεμίζει», «ἐπὶ τῶν μὴ ὧν τις δεῖται διδόντων, ἀλλὰ φωνὰς μόνας προϊεμένων» Σουΐδ.·-ῥήματα πλέκειν Πινδ. Ν. 4.154· ῥήματα θηρεύειν, κυνηγεῖν τὰς λέξεις τινός, Ἀνδ. 2.23· -ῥ. ἱπποβάμονα, ῥ. μυριάμφορον Ἀριστοφ. Βάτρ. 821, Εἰρ. 521· ῥήματος ἔχεσθαι Πλάτ. Νόμ. 656C· τῷ ῥήματι τῷ τόδε προσχρώμενοι, εἰς τὴν λέξιν: τόδε, ὁ αὐτ. ἐν Τιμ. 49Ε· τῷ ῥήματι οὕτως εἶπες ὁ αὐτ. ἐν Γοργ. 450Ε

French (Bailly abrégé)

ατος (τό) :
I. tout ce qu’on dit;
1 mot, parole ; κατὰ ῥῆμα ESCHN mot pour mot;
2 langage, discours, poème;
II. t. de gramm. verbe, p. opp. à ὄνομα nom.
Étymologie: R. Ϝερ > Ϝρη-, Ῥη- parler ; v. εἴρω², *ῥέω.