άσπρος

Greek Monolingual

-η, -ο (AM ἄσπρος, -η, -ο)
ο λευκός
μσν.- νεοελλ.
1. ο ασημένιος («τ' ἄσπρο τὸ σκουτάριν», ασημένια ασπίδα
«άσπροι παράδες», ασημένια νομίσματα)
2. το ουδ. ως ουσ. το άσπρο(ν)
το γλαύκωμα
3. (το ουδ. πληθ. ως ουσ.) τα άσπρα
α) τα λευκά φορέματα ή τα άμφια
β) τα χρήματα (παροιμ. «τ' άσπρα κατεβάζουν τ' άστρα» — όποιος έχει χρήματα μπορεί να κάνει ό,τι θέλει)
αρχ.-νεοελλ. το ουδ. ως ουσ. το ασπράδι του αβγού
νεοελλ.
1. ο χλωμός («άσπρος από φόβο»)
2. (για τον γιαλό) αφρισμένος
3. ο ευτυχισμένος, ο καλότυχος («σήμερα άσπρος ουρανός, σήμερα άσπρη μέρα»)
4. το θηλ. ως ουσ. η άσπρη
η ηρωίνη και η κοκαΐνη
5. το ουδ. ως ουσ. α) τουρκικό νόμισμα
β) το λευκό χρώμα («το άσπρο λερώνει εύκολα»)
γ) το άσπρο μέρος ενός πράγματος («το άσπρο του ματιού, του αβγού κ.λπ.»)
αρχ.
1. ο σκληρός
2. αυτός που δεν διακρίνεται καλά, ο δυσανάγνωστος («άσπρα γράμματα»)
3. το ουδ. ως ουσ. συστατικό του θυμιάματος.
[ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ < λατ. asper «τραχύς», το οποίο χρησιμοποιήθηκε για να χαρακτηρίσει προϊόντα ανάγλυφης εργασίας (πρβλ. aspera pocula «ασημένια ποτήρια»), κυρίως όμως ασημένια νεοκοπέντα νομίσματα άνευ παραστάσεων (πρβλ. nummi asperi «αργυρά νομίσματα»), απ' όπου και προέκυψε η κατά τους βυζαντινούς χρόνους σημασία της λ. άσπρον «ασημένιο αυτοκρατορικό νόμισμα». Από την τελευταία αυτή χρήση του τ. προήλθε τελικά η επικρατήσασα έκτοτε έννοια της λ. άσπρος «λευκός», ενώ ήδη απαντά στον Γαληνό για να δηλώσει «το λευκό του αβγού, το ασπράδι».
ΠΑΡ. μσν.-νεοελλ. ασπράδα
νεοελλ.
ασπράδι, ασπριά, ασπρίζω, ασπρίλα, ασπρούδι, ασπρούλης.
ΣΥΝΘ. μσν.-νεοελλ. ασπροφορώ
νεοελλ.
ασπρειδερός, ασπροβδόμαδο, ασπροβολώ, ασπρογαλάζιος, ασπρογάλανος, ασπρογαλιάζω, ασπρογένης, ασπροδόντης, ασπροθύμαρο, ασπροκάρφι, ασπροκίτρινος, ασπρολογώ, ασπρολούλουδο, ασπρομάλλης, ασπρόξυλο, ασπροπόταμος, ασπροπρόσωπος, ασπρόρουχο, ασπροσυκιά, ασπροχαράζω, ασπρόχορτο, ασπρόχωμα / μαυρόασπρος, κάτασπρος, ολόασπρος, ολάσπρος].

Translations

white

Abkhaz: ашкәакәа; Acehnese: puteh; Adyghe: фыжьы; Afrikaans: wit; Ahom: 𑜁𑜧, 𑜁𑜨𑜧; Ainu: レタㇻ; Aklanon: maputi'; Albanian: bardhë; Aleut: quhmax̂; Alviri-Vidari: ایسبی, ایسپی; Amharic: ነጭ; Apache Western Apache: łigai; Arabic: أَبْيَض; Egyptian Arabic: أبيض; Armenian: սպիտակ; Aromanian: albu; Asháninka: kitamaari; Assamese: বগা; Asturian: blancu; Atikamekw: wapaw; Atong: pibok; Aymara: janq'u; Azerbaijani: ağ; Bakhtiari: اسپید; Bambara: jèman; Bashkir: аҡ; Basque: zuri; Belarusian: белы; Bengali: সাদা, সফেদ, সুফেদ, ধলা; Bhojpuri: उज्जर; Biatah Bidayuh: buda; Bislama: waet; Bouyei: haaul; Breton: gwenn; Buginese: ma-pute; Bulgarian: бял; Burmese: ဖြူ, ဖွေး; Buryat: сагаан; Carpathian Rusyn: білый; Catalan: blanc; Cebuano: puti, pution, duas; Central Atlas Tamazight: ⴰⵎⵍⵍⴰⵍ; Central Dusun: opurak; Chagatai: آق; Chamicuro: kamalawa; Chechen: кӏай, кӏайн; Cherokee: ᎤᏁᎦ; Chickasaw: tohbi'; Chinese Cantonese: 白; Dungan: бый; Eastern Min: 白; Mandarin: 白, 白色; Wu: 白; Chinook Jargon: tk'up; Choctaw: tohbi; Chukchi: иԓгыԓьын; Chuvash: шурӑ; Classical Cornish: gwynn, gwydn, kann; Corsican: biancu; Czech: bílý; Dalmatian: jualb, blank; Danish: hvid; Dogrib: degoo; Dolgan: чээлкээ; Dutch: wit; Elfdalian: wait; Esperanto: blanka; Estonian: valge; Even: нё̄бати, гилтаня; Evenki: багдама, багдарин; Faroese: hvítur; Fijian: vulavula; Finnish: valkoinen, valkea; French: blanc; Friulian: blanc; Gagauz: ak; Galician: branco; Georgian: თეთრი; German: weiß, weiss; Alemannic German: wiiss; Old High German: wīz; Gilbertese: mái; Gorontalo: puti'o; Gothic: 𐍈𐌴𐌹𐍄𐍃; Greek: άσπρος, λευκός; Ancient Greek: λευκός; Mycenaean: 𐀩𐀄𐀏; Greenlandic: qaqortoq; Gujarati: સફેદ; Haitian Creole: blan; Hausa: feri; Hawaiian: kea, keʻokeʻo; Hebrew: לָבָן; Higaonon: maputi; Hiligaynon: pution; Hindi: सफ़ेद; Hopi: qöötsa; Hungarian: fehér; Hunsrik: weis; Icelandic: hvítur; Ido: blanka; Igbo: ọcha; Indonesian: putih; Ingrian: valkia; Ingush: кӏай; Interlingua: blanc; Iranun: maputi; Irish: bán; Isnag: napusa; Istriot: bianco; Istro-Romanian: åb; Italian: bianco; Japanese: 白い, 白色の; Javanese: putih, pethak; K'iche': saq; Kabardian: хужь; Kabuverdianu: branku; Kalmyk: цаһан; Kamta: ধলা / dhola; Kannada: ಬಿಳಿ; Kapampangan: maputi; Karaim: акъ, бийаз; Karelian: valgei; Kashaya: qahle; Kashubian: biôłi; Kaurna: parkana; Kazakh: ақ; Khakas: ах; Khmer: ស; Khoekhoe: ǃuri; Kongo: mpembe; Korean: 희다, 흰, 하얗다, 하얀; Kurdish Central Kurdish: سپی; Northern Kurdish: spî, vebiye; Kyrgyz: ак; Lak: кӏяла; Lao: ຂາວ; Latgalian: bolts, boltons; Latin: albus, candidus; Latvian: balts; Lezgi: лацу; Ligurian: giànco; Lingala: mpɛ́mbɛ́; Lithuanian: baltas; Lombard: bianch; Louisiana Creole French: blan; Low German: witt; Lü: ᦃᦱᧁ; Luganda: yeru; Luxembourgish: wäiss; Macedonian: бел; Madurese: pote; Maguindanao: maputi; Makasar: kebo'; Malagasy: tapotsiny, fotsy; Malay: putih, puteh, abiad, abyad; Jawi: ڤوتيه, ابيض; Malayalam: വെളുത്ത; Maltese: abjad, bajda, bojod; Mambae: buti; Manchu: ᡧᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ, ᡧᠠᠨᠶᠠᠨ; Mansaka: mapoti; Manx: bane; Maori: tea, maa; Maranao: mapoti'; Marathi: पांढरा, सफेद; Mauritian Creole: blan; Mazanderani: اسپه; Mbyá Guaraní: xiĩ; Meänkieli: valkea; Megleno-Romanian: alb; Minangkabau: putiah; Mirandese: branco; Mòcheno: bais; Mon: ကၟု; Mongolian Cyrillic: цагаан; Mongolian: ᠴᠠᠭᠠᠨ; Nafaanra: finge; Nahuatl: iztāc; Nanai: чагдьан; Navajo: łigai; Neapolitan: janco; Nepali: सेतो; Ngarrindjeri: ringkari; Ngazidja Comorian: -eu; Nias: fusi; Norman: blianc; North Frisian Föhr: witj; Hallig, Mooring, Wiedingharde: wit; Northern Mansi: я̄ӈк; Northern Sami: vielgat; Norwegian Bokmål: hvit, kvit; Nynorsk: kvit; O'odham: toha; Occitan: blanc; Odia: ଧଳା; Ojibwe: waabishki-, waabishkaa, waabishkizi; Old Church Slavonic Cyrillic: бѣлъ; Old Dutch: wīt; Old English: hwīt; Old French: blanc; Old Frisian: hwīt; Old Irish: bán, finn, gel; Old Norse: hvítr; Old Occitan: blanc; Old Saxon: hwīt; Old Turkic: 𐰇𐰼𐰭, 𐰀𐰴; Oromo: adii; Ossetian: урс; Ottoman Turkish: آق, بیاض; Pa'o Karen: ဗွာ; Pangasinan: amputi; Papiamentu: blanku; Pashto: سپين; Persian Dari: سفید, آق; Iranian Peraian: سفید; Piedmontese: bianch; Pipil: istak; Pitjantjatjara: piṟanpa; Plautdietsch: witt; Polabian: b́olĕ; Polish: biały; Portuguese: branco; Punjabi Gurmukhi: ਚਿੱਟਾ; Shahmukhi: چٹا; Quechua: yuraq; Rapa Nui: tea tea; Rohingya: cáda, dóla; Romani: parno; Romanian: alb; Romansch: alv; Russian: белый; S'gaw Karen: ဝါ; Saek: ห่าว; Samoan: paʔepaʔe, sina, tea; Sanskrit: श्वेत, धवल; Santali: ᱯᱳᱱᱰ; Sardinian: abru, arvu, arbu, alvu, àrbiu; Sasak: putiq; Scottish Gaelic: geal; Serbo-Croatian Cyrillic: бе̏о, бије̑л, би̏о, бе̑л; Roman: bȅo, bijȇl, bȉo, bȇl; Seychellois Creole: blan; Shan: ၶၢဝ်; Sherpa: དཀར་རུ; Shona: chena; Shor: ақ; Sicilian: jancu, biancu, vrancu, viancu, iancu, brancu; Sindhi: اڇو; Sinhalese: සුදු; Slovak: biely; Slovene: bel; Somali: caddaan; Sorbian Lower Sorbian: běły, běły; Upper Sorbian: běły; Southern Altai: ак; Spanish: blanco; Sranan Tongo: weti; Sundanese: bodas; Swahili: -eupe; Swazi: mhlôphe; Swedish: vit; Tagalog: puti, putiq; Tahitian: ʻuoʻuo; Tai Dam: ꪄꪱꪫ; Tai Nüa: ᥑᥣᥝᥴ; Tajik: сафед; Tamil: வெள்; Tarantino: vianche; Tashelhit: ⴰⵎⵍⵍⴰⵍ, ⵓⵎⵍⵉⵍ; Tatar: ак; Tausug: puti; Tày: khao; Telugu: తెల్లని; Tetum: mutin; Thai: ขาว; Tibetan: དཀར་པོ; Tocharian A: ārki; Tocharian B: ārkwi; Tok Pisin: waitpela; Tongan: hinehina; Tsonga: basa; Tswana: sweu; Turkish: ak, beyaz; Turkmen: ak; Tuvaluan: tea; Tuvan: ак; Ugaritic: 𐎍𐎁𐎐; Ukrainian: бі́лий; Umbrian: 𐌀𐌋𐌚𐌖; Urdu: سفید; Uyghur: ئاق; Uzbek: oq; Venetian: bianco, bianch; Vietnamese: trắng, bạch); Volapük: vietik; Votic: valka; Wakhi: ruxn; Walloon: blanc; Welsh: gwyn, gwen; West Frisian: wyt; Western Bukidnon Manobo: puti'; White Hmong: dawb; Wolof: yèes-xonq; Written Oirat: ᡔᠠᡎᠠᠨ; Xhosa: mhlophe; Yagnobi: сафед; Yakut: үрүҥ; Yiddish: ווײַס; Yoruba: funfun; Zazaki: sıpe, sıpi; Zealandic: wit; Zhuang: hau; Zulu: -mhlophe