ηγεμονία: Difference between revisions
ἢν μή τις ὥσπερ σφηκιὰν βλίττῃ με κἀρεθίζῃ → may no one squeeze me and tease me like a wasp | may no one smoke me and tease me like a wasp | but if anyone annoys me and rifles my nest, they'll find a wasp inside | still if you wake a wasps' nest then of wasps you must beware
(16) |
m (Text replacement - "οῑς" to "οῖς") |
||
| (4 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=η (AM [[ἡγεμονία]])<br /><b>1.</b> το να [[είναι]] [[κάποιος]] [[ηγεμόνας]], [[κυριαρχία]], [[αρχηγία]], [[εξουσία]]<br /><b>2.</b> η [[πρωτεύουσα]] [[θέση]], η πρώτη [[θέση]]<br /><b>3.</b> [[πολιτική]] [[κυριαρχία]] («η [[ηγεμονία]] της Αγγλίας [[πάνω]] σε πολλές χώρες»<br /><b>4.</b> [[κράτος]] ( | |mltxt=η (AM [[ἡγεμονία]])<br /><b>1.</b> το να [[είναι]] [[κάποιος]] [[ηγεμόνας]], [[κυριαρχία]], [[αρχηγία]], [[εξουσία]]<br /><b>2.</b> η [[πρωτεύουσα]] [[θέση]], η πρώτη [[θέση]]<br /><b>3.</b> [[πολιτική]] [[κυριαρχία]] («η [[ηγεμονία]] της Αγγλίας [[πάνω]] σε πολλές χώρες»<br /><b>4.</b> [[κράτος]] («τοῖς καλοῖς τῆς ἡγεμονίας νόμοις», Αθην.Μηχ.)<br /><b>5.</b> η [[διακυβέρνηση]] μιας χώρας από έναν άρχοντα κληρονομικό ή αιρετό, όχι βασιλιά<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />[[χώρα]] η οποία διοικείται από δεσπότη ή από ηγεμόνα, [[πριγκιπάτο]] («Παραδουνάβιες Ηγεμονίες»)<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />το βασιλικό [[αξίωμα]], η [[βασιλική]] [[εξουσία]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το να προπορεύεται, να δίνει το [[παράδειγμα]], να οδηγεί [[κάποιος]] («τῇ τῶν δυναστευόντων ἡγεμονίᾳ» — με το [[παράδειγμα]] αυτών που βρίσκονται στην [[εξουσία]], <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> η [[εξουσία]] [[αυτού]] που διευθύνει το δικαστήριο («ἡ τοῦ δικαστηρίου [[ἡγεμονία]]», Αισχίν.)<br /><b>3.</b> η [[αρχηγία]] φιλοσοφικής σχολής<br /><b>4.</b> η [[πολιτική]] [[υπεροχή]] μιας ελληνικής πόλης [[πάνω]] σε άλλες<br /><b>5.</b> το [[αξίωμα]] του επάρχου<br /><b>6.</b> η [[διοίκηση]] στρατιωτικού σώματος («μείζονες ἡγεμονίαι» — στρατιωτικές διοικήσεις, Αιλ.)<br /><b>7.</b> στρατιωτικό [[σώμα]]<br /><b>8.</b> το πρώτο και κύριο [[περιεχόμενο]] κάποιου πράγματος («[[ἡγεμονία]] τῆς τέχνης τὸ τῶν ἐδομένων τὰ στόματα προειδέναι», Δίφιλ.)<br /><b>9.</b> ρωμαϊκή [[διοίκηση]] («ἡ τῆς Ἰλλυρίδος [[ἡγεμονία]]», <b>Ηρωδιαν.</b>)<br /><b>10.</b> [[άσκηση]] καθηκόντων ενός κυβερνήτη.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ηγεμών</i>, -<i>όνος</i> <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ία</i> ([[πρβλ]]. [[κηδεμονία]], [[πνευμονία]])]. | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 15:02, 18 June 2022
Greek Monolingual
η (AM ἡγεμονία)
1. το να είναι κάποιος ηγεμόνας, κυριαρχία, αρχηγία, εξουσία
2. η πρωτεύουσα θέση, η πρώτη θέση
3. πολιτική κυριαρχία («η ηγεμονία της Αγγλίας πάνω σε πολλές χώρες»
4. κράτος («τοῖς καλοῖς τῆς ἡγεμονίας νόμοις», Αθην.Μηχ.)
5. η διακυβέρνηση μιας χώρας από έναν άρχοντα κληρονομικό ή αιρετό, όχι βασιλιά
νεοελλ.-μσν.
χώρα η οποία διοικείται από δεσπότη ή από ηγεμόνα, πριγκιπάτο («Παραδουνάβιες Ηγεμονίες»)
μσν.-αρχ.
το βασιλικό αξίωμα, η βασιλική εξουσία
αρχ.
1. το να προπορεύεται, να δίνει το παράδειγμα, να οδηγεί κάποιος («τῇ τῶν δυναστευόντων ἡγεμονίᾳ» — με το παράδειγμα αυτών που βρίσκονται στην εξουσία, Πλάτ.)
2. η εξουσία αυτού που διευθύνει το δικαστήριο («ἡ τοῦ δικαστηρίου ἡγεμονία», Αισχίν.)
3. η αρχηγία φιλοσοφικής σχολής
4. η πολιτική υπεροχή μιας ελληνικής πόλης πάνω σε άλλες
5. το αξίωμα του επάρχου
6. η διοίκηση στρατιωτικού σώματος («μείζονες ἡγεμονίαι» — στρατιωτικές διοικήσεις, Αιλ.)
7. στρατιωτικό σώμα
8. το πρώτο και κύριο περιεχόμενο κάποιου πράγματος («ἡγεμονία τῆς τέχνης τὸ τῶν ἐδομένων τὰ στόματα προειδέναι», Δίφιλ.)
9. ρωμαϊκή διοίκηση («ἡ τῆς Ἰλλυρίδος ἡγεμονία», Ηρωδιαν.)
10. άσκηση καθηκόντων ενός κυβερνήτη.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ηγεμών, -όνος + κατάλ. -ία (πρβλ. κηδεμονία, πνευμονία)].
