πήληξ: Difference between revisions
m (Text replacement - " <span class="bld">" to "<span class="bld">") |
|||
(13 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=piliks | |Transliteration C=piliks | ||
|Beta Code=ph/lhc | |Beta Code=ph/lhc | ||
|Definition=ηκος, ἡ, < | |Definition=ηκος, ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[helmet]], ἀμφὶ δέ οἱ κροτάφοισι φαεινὴ σείετο πήληξ Il. 13.805; ἤμυσε κάρη πήληκι βαρυνθέν 8.308; [[ἱππόκομος]] πήληξ 16.797; old Ep. word, used by Ar.''Ra.''1017, Arist.''Top.''173b20.<br><span class="bld">2</span> serpent's [[crest]], E.''Hyps.Fr.''16(18).4. (Commonly derived from [[πάλλω]], [[πῆλαι]], from the [[nod]]ding of the [[plume]], [[Apollon]].''Lex.'', etc.) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0610.png Seite 610]] ηκος, ἡ, der [[Helm]]; Hom. ἀμφὶ δέ οἱ κροτάφοισι φαεινὴ σείετο [[πήληξ]], Il. 13, 805, vgl. 15, 608. 16, 105; ἤμυσε [[κάρη]] πήληκι βαρυνθέν, 8, 308; [[ἱππόκομος]], 16, 797; Ar. Ran. 1085. Entweder von [[πάλλω]], wegen der stets nickenden Bewegung des Helmbusches, oder nach Andern von [[πηλός]], verwandt mit [[πέλις]], [[πέλυξ]], pelvis, Becken, Pickelhaube. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0610.png Seite 610]] ηκος, ἡ, der [[Helm]]; Hom. ἀμφὶ δέ οἱ κροτάφοισι φαεινὴ σείετο [[πήληξ]], Il. 13, 805, vgl. 15, 608. 16, 105; ἤμυσε [[κάρη]] πήληκι βαρυνθέν, 8, 308; [[ἱππόκομος]], 16, 797; Ar. Ran. 1085. Entweder von [[πάλλω]], wegen der stets nickenden Bewegung des Helmbusches, oder nach Andern von [[πηλός]], verwandt mit [[πέλις]], [[πέλυξ]], pelvis, Becken, Pickelhaube. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ηκος (ἡ) :<br />[[casque]], [[heaume à panache flottant]].<br />'''Étymologie:''' [[πάλλω]]. | |||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=πήληξ -ηκος, ἡ [[helm]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''πήληξ:''' ηκος ἡ [[шлем]] Hom., Arph. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''πήληξ''': -ηκος, ἡ, [[κράνος]], περικεφαλαία, ἀμφὶ δὲ οἱ κροτάφοισι φαεινὴ σείετο [[πήληξ]] Ἰλ. Ν. 805· ἤμυσε κάρη πήληκι βαρυνθὲν Θ. 308· π. [[ἱππόκομος]] Π. 797· ἀρχαία Ἐπικ. [[λέξις]] ἐν χρήσει παρ’ Ἀριστοφ. ἐν Βατρ. 1017. (Συνήθως ἐτυμολογεῖται ἐκ τοῦ [[πάλλω]], [[πῆλαι]], ὡς ἐκ τῆς νεύσεως τοῦ λόφου, ἴδε Ἰλ. Π. 797). | |lstext='''πήληξ''': -ηκος, ἡ, [[κράνος]], περικεφαλαία, ἀμφὶ δὲ οἱ κροτάφοισι φαεινὴ σείετο [[πήληξ]] Ἰλ. Ν. 805· ἤμυσε κάρη πήληκι βαρυνθὲν Θ. 308· π. [[ἱππόκομος]] Π. 797· ἀρχαία Ἐπικ. [[λέξις]] ἐν χρήσει παρ’ Ἀριστοφ. ἐν Βατρ. 1017. (Συνήθως ἐτυμολογεῖται ἐκ τοῦ [[πάλλω]], [[πῆλαι]], ὡς ἐκ τῆς νεύσεως τοῦ λόφου, ἴδε Ἰλ. Π. 797). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
Line 27: | Line 33: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''πήληξ:''' -ηκος, ἡ ([[πῆλαι]]), [[κράνος]], [[περικεφαλαία]], σε Ομήρ. Ιλ., Αριστοφ. | |lsmtext='''πήληξ:''' -ηκος, ἡ ([[πῆλαι]]), [[κράνος]], [[περικεφαλαία]], σε Ομήρ. Ιλ., Αριστοφ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
Line 41: | Line 41: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''πήληξ''': -ηκος<br />{pḗlēks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Helm]] (vorw. Il.; vgl. Trümpy Fachausdrücke 46, Rodrigues Adrados Emer. 25, 109).<br />'''Etymology''' : Bildung wie [[θώρηξ]] (-αξ), [[οἴαξ]] u.a.; sonst dunkel. Wie so viele andere Waffen- und Rüstungsausdrücke viell. LW (Nehring Glotta 14, 184). Gewöhnlich, aber ohne eigentlichen Grund, zu 1. [[πέλλα]] [[Melkeimer]], [[Trinkschale]] u. Verw. gezogen; Lit. bei Bq s. v. und WP. 2, 56f.<br />'''Page''' 2,528 | |ftr='''πήληξ''': -ηκος<br />{pḗlēks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Helm]] (vorw. Il.; vgl. Trümpy Fachausdrücke 46, Rodrigues Adrados Emer. 25, 109).<br />'''Etymology''': Bildung wie [[θώρηξ]] (-αξ), [[οἴαξ]] u.a.; sonst dunkel. Wie so viele andere Waffen- und Rüstungsausdrücke viell. LW (Nehring Glotta 14, 184). Gewöhnlich, aber ohne eigentlichen Grund, zu 1. [[πέλλα]] [[Melkeimer]], [[Trinkschale]] u. Verw. gezogen; Lit. bei Bq s. v. und WP. 2, 56f.<br />'''Page''' 2,528 | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=-ηκος (=[[κράνος]], [[περικεφαλαία]]). Πιθανόν ἀπό τό [[πάλλω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[helmet]]=== | |||
Afrikaans: helm; Albanian: kokore, përkrenare, tarogzë; Arabic: خُوذَة; Hijazi Arabic: خوذة; Armenian: սաղավարտ; Asturian: cascu, yelmu; Azerbaijani: dəbilqə, kaska; Basque: kasko; Belarusian: шалом, каска; Bulgarian: шлем, каска; Burmese: ဦးခေါင်းဆောင်; Catalan: casc, elm; Chagatai: دبولغه, توبولغا; Chinese Mandarin: 鋼盔/钢盔, 頭盔/头盔; Czech: helma, helmice, přilba, přilbice; Danish: hjelm; Dutch: [[helm]]; Esperanto: kasko; Estonian: kiiver; Extremaduran: cascu; Finnish: kypärä; French: [[casque]]; Galician: casco, elmo, gocete, borguiñota, camal, chola; Georgian: ჩაფხუტი, მუზარადი; German: [[Helm]]; Gothic: 𐌷𐌹𐌻𐌼𐍃; Greek: [[κράνος]]; Ancient Greek: [[κόρυς]], [[κρᾶ]], [[κράνος]], [[κυνέη]], [[κυνῆ]], [[περικεφαλαία]], [[πήληξ]], [[πῖλος]], [[πῖλος χαλκοῦς]], [[στεφάνη]], [[τρυφάλεια]]; Hebrew: קַסְדָּה; Hungarian: sisak, bukósisak; Icelandic: hjálmur; Indonesian: helm; Irish: ceannbheart, clogad, cafarr; Italian: [[casco]], [[elmetto]]; Japanese: ヘルメット, 兜; Kalmyk: дуулх; Kazakh: дулығ; Korean: 투구, 헬멧; Kumyk: давулгъа, темир бёрк; Kyrgyz: туулга; Lao: ໝວກກັນກະທົບ; Latin: [[cassis]], [[galea]]; Latvian: ķivere; Lithuanian: šalmas; Macedonian: шлем, кацига; Malay: topi keledar; Maltese: elmu; Maori: pōtae mārō; Mongolian Cyrillic: дуулга; Norwegian Bokmål: hjelm; Nynorsk: hjelm; Occitan: casco; Old Anatolian Turkish: توغلقه; Old Church Slavonic Cyrillic: шлѣмъ; Old East Slavic: шеломъ; Old English: helm; Old Norse: hjalmr; Old Polish: szłom; Ottoman Turkish: باشلق, توولغه, تولغه, تولقه, تغلغه, توغلغه; Persian: کلاه ایمنی ورزشی, خود, کلاه ایمنی, کلاه کاسکت; Plautdietsch: Schiltmetz; Polish: hełm, kask; Portuguese: [[capacete]], [[elmo]]; Romanian: cască, coif; Russian: [[шлем]], [[каска]], [[шелом]]; Scottish Gaelic: clogaid; Serbo-Croatian Cyrillic: шле̏м, ка̀цига; Roman: šlȅm, kàciga; Slovak: helma, prilba; Slovene: čelada; Sorbian Lower Sorbian: nagłownik, nagłowk; Upper Sorbian: nahłownik, helm; Spanish: [[casco]], [[yelmo]]; Swahili: helmeti, kofia ya chuma; Swedish: hjälm; Tagalog: kasko; Telugu: శిరస్త్రాణము; Thai: หมวกนิรภัย, หมวกเชื่อม; Tibetan: རྨོག; Turkish: kask, miğfer; Turkmen: tuwalga; Ukrainian: шолом, каска; Uzbek: dubulgʻa; Vietnamese: mũ bảo hiểm, nón bảo hiểm; Welsh: helm, helmed, helmedau | |||
}} | }} |
Latest revision as of 09:32, 3 March 2023
English (LSJ)
ηκος, ἡ,
A helmet, ἀμφὶ δέ οἱ κροτάφοισι φαεινὴ σείετο πήληξ Il. 13.805; ἤμυσε κάρη πήληκι βαρυνθέν 8.308; ἱππόκομος πήληξ 16.797; old Ep. word, used by Ar.Ra.1017, Arist.Top.173b20.
2 serpent's crest, E.Hyps.Fr.16(18).4. (Commonly derived from πάλλω, πῆλαι, from the nodding of the plume, Apollon.Lex., etc.)
German (Pape)
[Seite 610] ηκος, ἡ, der Helm; Hom. ἀμφὶ δέ οἱ κροτάφοισι φαεινὴ σείετο πήληξ, Il. 13, 805, vgl. 15, 608. 16, 105; ἤμυσε κάρη πήληκι βαρυνθέν, 8, 308; ἱππόκομος, 16, 797; Ar. Ran. 1085. Entweder von πάλλω, wegen der stets nickenden Bewegung des Helmbusches, oder nach Andern von πηλός, verwandt mit πέλις, πέλυξ, pelvis, Becken, Pickelhaube.
French (Bailly abrégé)
ηκος (ἡ) :
casque, heaume à panache flottant.
Étymologie: πάλλω.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
πήληξ -ηκος, ἡ helm.
Russian (Dvoretsky)
πήληξ: ηκος ἡ шлем Hom., Arph.
Greek (Liddell-Scott)
πήληξ: -ηκος, ἡ, κράνος, περικεφαλαία, ἀμφὶ δὲ οἱ κροτάφοισι φαεινὴ σείετο πήληξ Ἰλ. Ν. 805· ἤμυσε κάρη πήληκι βαρυνθὲν Θ. 308· π. ἱππόκομος Π. 797· ἀρχαία Ἐπικ. λέξις ἐν χρήσει παρ’ Ἀριστοφ. ἐν Βατρ. 1017. (Συνήθως ἐτυμολογεῖται ἐκ τοῦ πάλλω, πῆλαι, ὡς ἐκ τῆς νεύσεως τοῦ λόφου, ἴδε Ἰλ. Π. 797).
English (Autenrieth)
Greek Monolingual
-ηκος, ἡ, Α
1. η περικεφαλαία
2. το λοφίο του φιδιού.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. με επίθημα -ηξ (πρβλ. θώρᾱξ) δεν έχει ινδοευρωπαϊκή προέλευση και μάλλον πρόκειται για δάνεια λ. Η σύνδεση της με το ρ. πάλλω οφείλεται πιθ. σε παρετυμολογία].
Greek Monotonic
πήληξ: -ηκος, ἡ (πῆλαι), κράνος, περικεφαλαία, σε Ομήρ. Ιλ., Αριστοφ.
Frisk Etymological English
-ηκος
Grammatical information: f.
Meaning: helmet (Il.; cf. Trümpy Fachausdrücke 46, Rodrigues Adrados Emer. 25, 109).
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]
Etymology: Formation like θώρηξ (-αξ), οἴαξ a.o.; further unknown. As so many other expressions for weapons and armour prob. LW [loanword] (Nehring Glotta 14, 184). Usu., but without proper foundation, connected with 1. πέλλα milk-pail, drinking cup a. cogn.; lit. in Bq s. v. and WP. 2, 56f. -- No doubt a Pre-Greek word (the suffix -ηξ < -αξ is well known from there).
Middle Liddell
πήληξ, ηκος, ἡ, πῆλαι
a helmet, casque, Il., Ar.
Frisk Etymology German
πήληξ: -ηκος
{pḗlēks}
Grammar: f.
Meaning: Helm (vorw. Il.; vgl. Trümpy Fachausdrücke 46, Rodrigues Adrados Emer. 25, 109).
Etymology: Bildung wie θώρηξ (-αξ), οἴαξ u.a.; sonst dunkel. Wie so viele andere Waffen- und Rüstungsausdrücke viell. LW (Nehring Glotta 14, 184). Gewöhnlich, aber ohne eigentlichen Grund, zu 1. πέλλα Melkeimer, Trinkschale u. Verw. gezogen; Lit. bei Bq s. v. und WP. 2, 56f.
Page 2,528
Mantoulidis Etymological
-ηκος (=κράνος, περικεφαλαία). Πιθανόν ἀπό τό πάλλω, ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.
Translations
helmet
Afrikaans: helm; Albanian: kokore, përkrenare, tarogzë; Arabic: خُوذَة; Hijazi Arabic: خوذة; Armenian: սաղավարտ; Asturian: cascu, yelmu; Azerbaijani: dəbilqə, kaska; Basque: kasko; Belarusian: шалом, каска; Bulgarian: шлем, каска; Burmese: ဦးခေါင်းဆောင်; Catalan: casc, elm; Chagatai: دبولغه, توبولغا; Chinese Mandarin: 鋼盔/钢盔, 頭盔/头盔; Czech: helma, helmice, přilba, přilbice; Danish: hjelm; Dutch: helm; Esperanto: kasko; Estonian: kiiver; Extremaduran: cascu; Finnish: kypärä; French: casque; Galician: casco, elmo, gocete, borguiñota, camal, chola; Georgian: ჩაფხუტი, მუზარადი; German: Helm; Gothic: 𐌷𐌹𐌻𐌼𐍃; Greek: κράνος; Ancient Greek: κόρυς, κρᾶ, κράνος, κυνέη, κυνῆ, περικεφαλαία, πήληξ, πῖλος, πῖλος χαλκοῦς, στεφάνη, τρυφάλεια; Hebrew: קַסְדָּה; Hungarian: sisak, bukósisak; Icelandic: hjálmur; Indonesian: helm; Irish: ceannbheart, clogad, cafarr; Italian: casco, elmetto; Japanese: ヘルメット, 兜; Kalmyk: дуулх; Kazakh: дулығ; Korean: 투구, 헬멧; Kumyk: давулгъа, темир бёрк; Kyrgyz: туулга; Lao: ໝວກກັນກະທົບ; Latin: cassis, galea; Latvian: ķivere; Lithuanian: šalmas; Macedonian: шлем, кацига; Malay: topi keledar; Maltese: elmu; Maori: pōtae mārō; Mongolian Cyrillic: дуулга; Norwegian Bokmål: hjelm; Nynorsk: hjelm; Occitan: casco; Old Anatolian Turkish: توغلقه; Old Church Slavonic Cyrillic: шлѣмъ; Old East Slavic: шеломъ; Old English: helm; Old Norse: hjalmr; Old Polish: szłom; Ottoman Turkish: باشلق, توولغه, تولغه, تولقه, تغلغه, توغلغه; Persian: کلاه ایمنی ورزشی, خود, کلاه ایمنی, کلاه کاسکت; Plautdietsch: Schiltmetz; Polish: hełm, kask; Portuguese: capacete, elmo; Romanian: cască, coif; Russian: шлем, каска, шелом; Scottish Gaelic: clogaid; Serbo-Croatian Cyrillic: шле̏м, ка̀цига; Roman: šlȅm, kàciga; Slovak: helma, prilba; Slovene: čelada; Sorbian Lower Sorbian: nagłownik, nagłowk; Upper Sorbian: nahłownik, helm; Spanish: casco, yelmo; Swahili: helmeti, kofia ya chuma; Swedish: hjälm; Tagalog: kasko; Telugu: శిరస్త్రాణము; Thai: หมวกนิรภัย, หมวกเชื่อม; Tibetan: རྨོག; Turkish: kask, miğfer; Turkmen: tuwalga; Ukrainian: шолом, каска; Uzbek: dubulgʻa; Vietnamese: mũ bảo hiểm, nón bảo hiểm; Welsh: helm, helmed, helmedau