ἐμπάζομαι: Difference between revisions
μή, φίλα ψυχά, βίον ἀθάνατον σπεῦδε, τὰν δ' ἔμπρακτον ἄντλει μαχανάν → Oh! my soul do not aspire to eternal life, but exhaust the limits of the possible. | Do not yearn, O my soul, for immortal life! Use to the utmost the skill that is yours. | Do not, my soul, strive for the life of the immortals, but exhaust the practical means at your disposal.
(11) |
m (LSJ1 replacement) |
||
| (25 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=empazomai | |Transliteration C=empazomai | ||
|Beta Code=e)mpa/zomai | |Beta Code=e)mpa/zomai | ||
|Definition=used only in pres. (and later impf., | |Definition=used only in pres. (and later impf., Bion ''Fr.''7.9, Coluth. 113, [[Nonnus Epicus|Nonn.]] ''[[Dionysiaca|D.]]'' 15.214), [[busy oneself about]], [[take heed of]], [[care for]], c. gen., ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Od.1.271, al.; οὔτε θεοπροπίης ἐμπάζομαι Il.16.50, cf. Od.2.201; οὔτε ξείνων ἐμπάζομαι οὔθ' ἱκετάων 19.134; <b class="b3">οὐκ ἐμπαζόμενον δόξης</b> Timo 50: once c. acc. pers., οὐχ ἱκέτας ἐμπάζεαι Od.16.422; also [[Ἔριν]] δ' ἀγέραστον ἐάσας οὐ Χείρων ἀλέγιζε καὶ οὐκ ἐμπάζετο Πηλεύς Coluth.38:—Ep. word, used in late Prose, οὐκ ἀλέγων Ἀδράστειαν οὐδὲ Νέμεσιν ἐμπαζόμενος Ael.''Fr.''325. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=sólo tema de pres. [[tener en cuenta]], [[tomar en consideración]], [[prestar atención a]] c. gen. de abstr. οὐτε θεοπροπίης [[ἐμπάζομαι]] <i>Il</i>.16.50, <i>Od</i>.2.201, δόξης ἐρίδων τε Timo <i>SHell</i>.824, δίκης Eus.<i>PE</i> 2.5.3, de palabras ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων <i>Od</i>.1.271, cf. Call.<i>Fr</i>.784, Bio <i>Fr</i>.10.9, de pers. οὔτε ξείνων [[ἐμπάζομαι]] οὔθ' ἱκετάων no presto atención a huéspedes ni a suplicantes</i>, <i>Od</i>.19.134<br /><b class="num">•</b>de animales [[ocuparse de]], [[cuidar]] μήλων Colluth.113, cf. Nonn.<i>D</i>.15.214, de personif. ἡ δ' οὔτ' οἰήκων ἐμπάζεται pero la nave (en la tempestad) no hace caso del timón</i> Opp.<i>H</i>.1.231<br /><b class="num">•</b>c. ac. οὐδ' ἱκέτας ἐμπάζεαι ni tomas en consideración a los suplicantes</i>, <i>Od</i>.16.422, ληχμὸν δ' ἐμπάζεσθαι ἀλεείνων evitando ocuparse de la cesación (¿de la vida?)</i>, Antim.147, Νέμεσιν Ael.<i>Fr</i>.323, Ἔριν Colluth.38.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Deriv. de un antiguo pres. atem. *ἔμπᾱμι de la r. *<i>peH2</i>- ‘[[velar]]’, ‘[[proteger]]’, cf. lat. <i>pascō</i>. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0809.png Seite 809]] sich um Etwas bekümmern, Rücksicht auf Etwas nehmen; μύθων Od. 1, 271; ἱρῶν 9, 553; θεοπροπίης 2, 201; ξείνων ἱκετάων 19, 134; sp. D., wie Bion. 3, 9; auch ἱκέτας, Od. 16, 422; in Prosa erst Sp., wie Euseb. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0809.png Seite 809]] sich um Etwas bekümmern, Rücksicht auf Etwas nehmen; μύθων Od. 1, 271; ἱρῶν 9, 553; θεοπροπίης 2, 201; ξείνων ἱκετάων 19, 134; sp. D., wie Bion. 3, 9; auch ἱκέτας, Od. 16, 422; in Prosa erst Sp., wie Euseb. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>seul. prés. et impf.</i><br />s'attacher à, prendre soin de, gén..<br />'''Étymologie:''' [[ἐν]], [[πήγνυμι]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἐμπάζομαι:''' (только praes. и impf.) обращать внимание: ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Hom. слушай внимательно мои слова; οὐκ ἐ. θεοπροπίης Hom. не придавать никакого значения прорицанию. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἐμπάζομαι''': ἀποθ., ἐν χρήσει μόνον ἐν τῷ ἐνεστ. καὶ παρατ., δίδω προσοχήν, [[ἀκούω]] | |lstext='''ἐμπάζομαι''': ἀποθ., ἐν χρήσει μόνον ἐν τῷ ἐνεστ. καὶ παρατ., δίδω προσοχήν, [[ἀκούω]] μετὰ προσοχῆς, [[φροντίζω]], μεριμνῶ, «ἐννοιάζομαι», [[μέλει]] μοι, μετὰ γεν., ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Ὀδ. Α. 271, κ. ἀλλ.· [[οὔτε]] θεοπροπίης [[ἐμπάζομαι]] Ἰλ. Π. 50, πρβλ. Ὀδ. Β. 201· [[οὔτε]] ξείνων [[ἐμπάζομαι]] οὔθ’ ἱκετάων Τ. 134· -[[ἅπαξ]] μετ’ αἰτ. προσ., οὐχ ἱκέτας ἐμπάζεαι Π. 422. Λέξις Ἐπ. ἐν χρήσει παρὰ μεταγενεστέροις πεζογράφοις, ὡς π.χ. παρ’ Εὐσεβ. ἐν Εὐαγγ. Προπ. 70B. (Πιθαν. συγγενὲς τῷ [[ἔμπαιος]] Α). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=ipf. ἐμπάζετο: [[care]] [[for]], w. gen. (acc., Od. 16.422); [[usually]] [[with]] [[negative]]. | |auten=ipf. ἐμπάζετο: [[care]] [[for]], w. gen. (acc., Od. 16.422); [[usually]] [[with]] [[negative]]. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[ἐμπάζομαι]] (AM)<br />[[φροντίζω]], [[μεριμνώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[φοβάμαι]], [[σέβομαι]]. | |mltxt=[[ἐμπάζομαι]] (AM)<br />[[φροντίζω]], [[μεριμνώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[φοβάμαι]], [[σέβομαι]]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἐμπάζομαι:''' (πιθ. από το [[ἔμπαιος]]), αποθ., μόνο σε ενεστ., [[ασχολούμαι]] με [[κάτι]], [[δίνω]] [[προσοχή]], [[προσέχω]], [[μεριμνώ]], [[φροντίζω]], [[νοιάζομαι]], [[ενδιαφέρομαι]] για [[κάτι]], με γεν., σε Όμηρ.· [[άπαξ]] (σε [[μία]] [[περίπτωση]] μόνο), με αιτ. προσ., σε Ομήρ. Ιλ. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[care about something]], [[for something]] (Il.; mostly with negation);<br />Other forms: only pres.<br />Compounds: Act. <b class="b3">κατ-εμπάζω</b> [[take hold of]] (<b class="b3">ὁπόταν χρειώ σε κατεμπάζῃ</b> Nic. Th. 695).<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [787] <b class="b2">*peh₂-</b> [[protect]], [[feed]]<br />Etymology: No good etymology. Connection with [[ἔμπης]] [[in any case]] (s. v.) is semantically difficult. Because of the Swed. expression for [[care for something]] <b class="b2">fästa sig vid något</b> prop. "to attach yourself to" one might think of an original <b class="b3">*ἐμ-πάγ-ι̯ομαι</b>, to <b class="b3">ἐμ-παγῆναι</b> (Ion. <b class="b3">πακ-τός</b>, [[πακτοῦν]]). - Not with Lagercrantz KZ 34, 392ff. from <b class="b3">*ἔμπω</b> after [[μαπέειν]] [[take]] (formally impossible). Unclear <b class="b3">ἐμπαστῆρας μύθων πιστωτάς</b>, [[μάρτυρας]] H., which Latte corrects in <b class="b3">*ἐμπιστῆρας</b>. - A. [[Β]]. (RPh. 70, 1996) connects <b class="b2">*peh₂-</b> [[protect]] (Beekes, Development 173); but cf. Pok. 787 <b class="b2">*peh₂k/g-</b> [[fit together]]. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[perhaps from [[ἔμπαιος]]<br />Dep. to [[busy]] [[oneself]] [[about]], [[take]] [[heed]] of, [[care]] for a [[thing]], c.gen., Hom.; [[once]] c. acc. pers., Il. [Only in pres.] | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''ἐμπάζομαι''': nur Präs. (und Impf.)<br />{empázomai}<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘[[sich um etwas kümmern]], [[auf etwas achten]]’ (ep. poet. seit Il., auch sp. Prosa; fast immer mit Negation);<br />'''Composita''': Akt. [[κατεμπάζω]] [[ergreifen]] ([[ὁπόταν]] [[χρειώ]] σε κατεμπάζῃ Nik. ''Th''. 695).<br />'''Etymology''': Ohne befriedigende Etymologie. Die formal naheliegende Anknüpfung an [[ἔμπης]] [[jedenfalls]] (s. d.) ist semantisch schwer zu begründen. Wegen des schwed. Ausdrucks für ‘[[auf etwas achten]], [[sich um etwas kümmern]]’ ''fästa'' ''sig'' ''vid'' ''något'' eig. "sich an etwas feststecken, heften" könnte vielleicht ein ursprüngl. *ἐμπάγι̯ομαι, zu ἐμπαγῆναι (ion. πακτός, πακτοῦν) ‘[[in etwas stecken bleiben]]’, Akt. ‘feststecken, -halten’ in Betracht kommen. — Jedenfalls nicht mit Lagercrantz KZ 34, 392ff. aus *ἔμπω zu [[μαπέειν]] [[greifen]] (formal unmöglich). Unklar bleibt [[ἐμπαστῆρας]] μύθων· πιστωτάς, μάρτυρας H.<br />'''Page''' 1,505 | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 10:21, 25 August 2023
English (LSJ)
used only in pres. (and later impf., Bion Fr.7.9, Coluth. 113, Nonn. D. 15.214), busy oneself about, take heed of, care for, c. gen., ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Od.1.271, al.; οὔτε θεοπροπίης ἐμπάζομαι Il.16.50, cf. Od.2.201; οὔτε ξείνων ἐμπάζομαι οὔθ' ἱκετάων 19.134; οὐκ ἐμπαζόμενον δόξης Timo 50: once c. acc. pers., οὐχ ἱκέτας ἐμπάζεαι Od.16.422; also Ἔριν δ' ἀγέραστον ἐάσας οὐ Χείρων ἀλέγιζε καὶ οὐκ ἐμπάζετο Πηλεύς Coluth.38:—Ep. word, used in late Prose, οὐκ ἀλέγων Ἀδράστειαν οὐδὲ Νέμεσιν ἐμπαζόμενος Ael.Fr.325.
Spanish (DGE)
sólo tema de pres. tener en cuenta, tomar en consideración, prestar atención a c. gen. de abstr. οὐτε θεοπροπίης ἐμπάζομαι Il.16.50, Od.2.201, δόξης ἐρίδων τε Timo SHell.824, δίκης Eus.PE 2.5.3, de palabras ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Od.1.271, cf. Call.Fr.784, Bio Fr.10.9, de pers. οὔτε ξείνων ἐμπάζομαι οὔθ' ἱκετάων no presto atención a huéspedes ni a suplicantes, Od.19.134
•de animales ocuparse de, cuidar μήλων Colluth.113, cf. Nonn.D.15.214, de personif. ἡ δ' οὔτ' οἰήκων ἐμπάζεται pero la nave (en la tempestad) no hace caso del timón Opp.H.1.231
•c. ac. οὐδ' ἱκέτας ἐμπάζεαι ni tomas en consideración a los suplicantes, Od.16.422, ληχμὸν δ' ἐμπάζεσθαι ἀλεείνων evitando ocuparse de la cesación (¿de la vida?), Antim.147, Νέμεσιν Ael.Fr.323, Ἔριν Colluth.38.
• Etimología: Deriv. de un antiguo pres. atem. *ἔμπᾱμι de la r. *peH2- ‘velar’, ‘proteger’, cf. lat. pascō.
German (Pape)
[Seite 809] sich um Etwas bekümmern, Rücksicht auf Etwas nehmen; μύθων Od. 1, 271; ἱρῶν 9, 553; θεοπροπίης 2, 201; ξείνων ἱκετάων 19, 134; sp. D., wie Bion. 3, 9; auch ἱκέτας, Od. 16, 422; in Prosa erst Sp., wie Euseb.
French (Bailly abrégé)
seul. prés. et impf.
s'attacher à, prendre soin de, gén..
Étymologie: ἐν, πήγνυμι.
Russian (Dvoretsky)
ἐμπάζομαι: (только praes. и impf.) обращать внимание: ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Hom. слушай внимательно мои слова; οὐκ ἐ. θεοπροπίης Hom. не придавать никакого значения прорицанию.
Greek (Liddell-Scott)
ἐμπάζομαι: ἀποθ., ἐν χρήσει μόνον ἐν τῷ ἐνεστ. καὶ παρατ., δίδω προσοχήν, ἀκούω μετὰ προσοχῆς, φροντίζω, μεριμνῶ, «ἐννοιάζομαι», μέλει μοι, μετὰ γεν., ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Ὀδ. Α. 271, κ. ἀλλ.· οὔτε θεοπροπίης ἐμπάζομαι Ἰλ. Π. 50, πρβλ. Ὀδ. Β. 201· οὔτε ξείνων ἐμπάζομαι οὔθ’ ἱκετάων Τ. 134· -ἅπαξ μετ’ αἰτ. προσ., οὐχ ἱκέτας ἐμπάζεαι Π. 422. Λέξις Ἐπ. ἐν χρήσει παρὰ μεταγενεστέροις πεζογράφοις, ὡς π.χ. παρ’ Εὐσεβ. ἐν Εὐαγγ. Προπ. 70B. (Πιθαν. συγγενὲς τῷ ἔμπαιος Α).
English (Autenrieth)
ipf. ἐμπάζετο: care for, w. gen. (acc., Od. 16.422); usually with negative.
Greek Monolingual
ἐμπάζομαι (AM)
φροντίζω, μεριμνώ
αρχ.
φοβάμαι, σέβομαι.
Greek Monotonic
ἐμπάζομαι: (πιθ. από το ἔμπαιος), αποθ., μόνο σε ενεστ., ασχολούμαι με κάτι, δίνω προσοχή, προσέχω, μεριμνώ, φροντίζω, νοιάζομαι, ενδιαφέρομαι για κάτι, με γεν., σε Όμηρ.· άπαξ (σε μία περίπτωση μόνο), με αιτ. προσ., σε Ομήρ. Ιλ.
Frisk Etymological English
Grammatical information: v.
Meaning: care about something, for something (Il.; mostly with negation);
Other forms: only pres.
Compounds: Act. κατ-εμπάζω take hold of (ὁπόταν χρειώ σε κατεμπάζῃ Nic. Th. 695).
Origin: IE [Indo-European]X [probably] [787] *peh₂- protect, feed
Etymology: No good etymology. Connection with ἔμπης in any case (s. v.) is semantically difficult. Because of the Swed. expression for care for something fästa sig vid något prop. "to attach yourself to" one might think of an original *ἐμ-πάγ-ι̯ομαι, to ἐμ-παγῆναι (Ion. πακ-τός, πακτοῦν). - Not with Lagercrantz KZ 34, 392ff. from *ἔμπω after μαπέειν take (formally impossible). Unclear ἐμπαστῆρας μύθων πιστωτάς, μάρτυρας H., which Latte corrects in *ἐμπιστῆρας. - A. Β. (RPh. 70, 1996) connects *peh₂- protect (Beekes, Development 173); but cf. Pok. 787 *peh₂k/g- fit together.
Middle Liddell
[perhaps from ἔμπαιος
Dep. to busy oneself about, take heed of, care for a thing, c.gen., Hom.; once c. acc. pers., Il. [Only in pres.]
Frisk Etymology German
ἐμπάζομαι: nur Präs. (und Impf.)
{empázomai}
Grammar: v.
Meaning: ‘sich um etwas kümmern, auf etwas achten’ (ep. poet. seit Il., auch sp. Prosa; fast immer mit Negation);
Composita: Akt. κατεμπάζω ergreifen (ὁπόταν χρειώ σε κατεμπάζῃ Nik. Th. 695).
Etymology: Ohne befriedigende Etymologie. Die formal naheliegende Anknüpfung an ἔμπης jedenfalls (s. d.) ist semantisch schwer zu begründen. Wegen des schwed. Ausdrucks für ‘auf etwas achten, sich um etwas kümmern’ fästa sig vid något eig. "sich an etwas feststecken, heften" könnte vielleicht ein ursprüngl. *ἐμπάγι̯ομαι, zu ἐμπαγῆναι (ion. πακτός, πακτοῦν) ‘in etwas stecken bleiben’, Akt. ‘feststecken, -halten’ in Betracht kommen. — Jedenfalls nicht mit Lagercrantz KZ 34, 392ff. aus *ἔμπω zu μαπέειν greifen (formal unmöglich). Unklar bleibt ἐμπαστῆρας μύθων· πιστωτάς, μάρτυρας H.
Page 1,505
