τετρακτύς: Difference between revisions
Χειμὼν κατ' οἴκους ἐστὶν ἀνδράσιν γυνή → Mulier marito saeva tempestas domi → Als ein Gewitter tobt im Haus dem Mann die Frau
(12) |
m (LSJ1 replacement) |
||
| (19 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=tetraktys | |Transliteration C=tetraktys | ||
|Beta Code=tetraktu/s | |Beta Code=tetraktu/s | ||
|Definition=ύος, ἡ, (τετράς) Pythagorean name for < | |Definition=ύος, ἡ, ([[τετράς]]) Pythagorean name for<br><span class="bld">A</span> [[the sum of the first four numbers]], i.e. 10 (= ''1''+2+3+4), ναὶ μὰ τὸν ἁμετέρᾳ ψυχᾷ παραδόντα τετρακτύν, παγὰν ἀενάου φύσεως ''Carm.Aur.''48, cf. S.E.''M.'' 7.94, TheoSm.p.94 H., Hierocl.''in CA''20p.465M.<br><span class="bld">II</span> [[the four terms]] (6:8:9:10) [[of the proportion corresponding to the chief musical intervals]], Nicom.''Exc.''7, 10; also [[their sum]] +''1'' (= 36), ibid.; [[the sum of the first]] 8 [[numbers]], Plu.2.381f. | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1098.png Seite 1098]] ύος, ἡ, die Zahl 4, bes. bei den Pythagoreern, bei denen sie Wurzel u. Quelle aller Dinge hieß, [[ῥίζωμα]], παγὰ ἀενάου φύσεως, Pyth. carm. aur. 48; Luc. Philopatr. 12. | |||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ύος (ἡ) :<br />la tétraktys <i>ou</i> nombre quaternaire, <i>càd</i> le nombre 10 formé par l'addition des quatre premiers nombres, fondement de toutes choses dans la doctrine pythagoricienne.<br />'''Étymologie:''' [[τετράς]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''τετρακτύς:''' ύος ἡ [[число четыре]], [[четверка]], [[четверица]] (считавшаяся у пифагорейцев основой всего мироздания) Plut., Luc. | |||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''τετρακτύς''': -ύος, ἡ, (τετρὰς) [[ὄνομα]] σημαῖνον τὸ [[ἄθροισμα]] τῶν τεσσάρων πρώτων ἀριθμῶν, δηλ. ὁ [[ἀριθμός|ἀριθμὸς]] 10 (= 1+2+3+4), ὃν οἱ Πυθαγόρειοι ἐνόμιζον ὡς τὴν ῥίζαν ἢ τὴν πηγὴν πάσης δημιουργίας, καὶ [[ὅστις]] ἀπετέλει τὸν μέγιστον καὶ ἱερώτατον αὐτῶν ὅρκον, ναὶ μὰ τὸν ἁμετέρα ψυχᾷ παραδόντα τετρακτύν, παγὰν ἀενάου φύσεως ῥιζώματ’ ἔχουσαν Χρυσ. Ἔπη 48, πρβλ. Ἱεροκλέα 20, Πλούτ. 2. 381F· ἑτέρους συνδυασμοὺς δηλουμένους διὰ τοῦ τετρακτὺς παρέχει ὁ Böckh (Kleine Schriften, 2, 1, σ. 133 κἑξ.), δηλ. (α). 1, 2, 4, 8· (β). 1, 3, 9, 27· ἐν οἷς ἡ μὲν μονὰς παριστάνει [[σημεῖον]], οἱ δὲ κατόπιν ἀριθμοὶ γραμμάς, οἱ τρίτοι τετράγωνα, οἱ δὲ τέταρτοι κύβους, πρβλ. τετράς Ι. ΙΙ. ὁμὰς ἐκ τεσσάρων στρατιωτῶν, Συλλ. Ἐπιγρ. 8785c. | |||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=-ύος, η, ΝΑ<br />([[κατά]] τους Πυθαγορείους) το [[άθροισμα]] τών τεσσάρων πρώτων αριθμών (1 <span style="color: red;">+</span> 2 <span style="color: red;">+</span> 3 <span style="color: red;">+</span> 4), [[δηλαδή]] ο [[αριθμός]] 10, τον οποίο θεωρούσαν ως [[ρίζα]] και [[πηγή]] [[κάθε]] δημιουργίας και αποτελούσε [[μέγιστο]] ιερότατο όρκο<br /><b>νεοελλ.</b><br />ο [[κύκλος]] τών τεσσάρων ελεύθερων τεχνών, δηλ. της αριθμητικής, της γεωμετρίας, της μουσικής και της αστρονομίας, το [[κουαντρίβιουμ]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[ομάδα]] από [[τέσσερα]] άτομα ή από [[τέσσερα]] πράγματα<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> οι [[τέσσερεις]] όροι, [[δηλαδή]] 6:8:9:10, της αναλογίας που αντιστοιχούσε [[προς]] τα [[πρώτα]] μουσικά διαστήματα<br /><b>2.</b> το [[άθροισμα]] τών [[παραπάνω]] αριθμών, αυτών συν ένα<br /><b>3.</b> το [[άθροισμα]] τών [[οκτώ]] πρώτων αριθμών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>τετρα</i>- (<b>βλ. λ.</b> [[τέσσερεις]]) <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>κ</i>-<i>τύς</i> με δυσερμήνευτο ουρανικό [[ένθημα]] -<i>κ</i>-, πιθ. [[κατά]] το [[τρικτύς]]]. | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 10:24, 25 August 2023
English (LSJ)
ύος, ἡ, (τετράς) Pythagorean name for
A the sum of the first four numbers, i.e. 10 (= 1+2+3+4), ναὶ μὰ τὸν ἁμετέρᾳ ψυχᾷ παραδόντα τετρακτύν, παγὰν ἀενάου φύσεως Carm.Aur.48, cf. S.E.M. 7.94, TheoSm.p.94 H., Hierocl.in CA20p.465M.
II the four terms (6:8:9:10) of the proportion corresponding to the chief musical intervals, Nicom.Exc.7, 10; also their sum +1 (= 36), ibid.; the sum of the first 8 numbers, Plu.2.381f.
German (Pape)
[Seite 1098] ύος, ἡ, die Zahl 4, bes. bei den Pythagoreern, bei denen sie Wurzel u. Quelle aller Dinge hieß, ῥίζωμα, παγὰ ἀενάου φύσεως, Pyth. carm. aur. 48; Luc. Philopatr. 12.
French (Bailly abrégé)
ύος (ἡ) :
la tétraktys ou nombre quaternaire, càd le nombre 10 formé par l'addition des quatre premiers nombres, fondement de toutes choses dans la doctrine pythagoricienne.
Étymologie: τετράς.
Russian (Dvoretsky)
τετρακτύς: ύος ἡ число четыре, четверка, четверица (считавшаяся у пифагорейцев основой всего мироздания) Plut., Luc.
Greek (Liddell-Scott)
τετρακτύς: -ύος, ἡ, (τετρὰς) ὄνομα σημαῖνον τὸ ἄθροισμα τῶν τεσσάρων πρώτων ἀριθμῶν, δηλ. ὁ ἀριθμὸς 10 (= 1+2+3+4), ὃν οἱ Πυθαγόρειοι ἐνόμιζον ὡς τὴν ῥίζαν ἢ τὴν πηγὴν πάσης δημιουργίας, καὶ ὅστις ἀπετέλει τὸν μέγιστον καὶ ἱερώτατον αὐτῶν ὅρκον, ναὶ μὰ τὸν ἁμετέρα ψυχᾷ παραδόντα τετρακτύν, παγὰν ἀενάου φύσεως ῥιζώματ’ ἔχουσαν Χρυσ. Ἔπη 48, πρβλ. Ἱεροκλέα 20, Πλούτ. 2. 381F· ἑτέρους συνδυασμοὺς δηλουμένους διὰ τοῦ τετρακτὺς παρέχει ὁ Böckh (Kleine Schriften, 2, 1, σ. 133 κἑξ.), δηλ. (α). 1, 2, 4, 8· (β). 1, 3, 9, 27· ἐν οἷς ἡ μὲν μονὰς παριστάνει σημεῖον, οἱ δὲ κατόπιν ἀριθμοὶ γραμμάς, οἱ τρίτοι τετράγωνα, οἱ δὲ τέταρτοι κύβους, πρβλ. τετράς Ι. ΙΙ. ὁμὰς ἐκ τεσσάρων στρατιωτῶν, Συλλ. Ἐπιγρ. 8785c.
Greek Monolingual
-ύος, η, ΝΑ
(κατά τους Πυθαγορείους) το άθροισμα τών τεσσάρων πρώτων αριθμών (1 + 2 + 3 + 4), δηλαδή ο αριθμός 10, τον οποίο θεωρούσαν ως ρίζα και πηγή κάθε δημιουργίας και αποτελούσε μέγιστο ιερότατο όρκο
νεοελλ.
ο κύκλος τών τεσσάρων ελεύθερων τεχνών, δηλ. της αριθμητικής, της γεωμετρίας, της μουσικής και της αστρονομίας, το κουαντρίβιουμ
μσν.-αρχ.
ομάδα από τέσσερα άτομα ή από τέσσερα πράγματα
αρχ.
1. οι τέσσερεις όροι, δηλαδή 6:8:9:10, της αναλογίας που αντιστοιχούσε προς τα πρώτα μουσικά διαστήματα
2. το άθροισμα τών παραπάνω αριθμών, αυτών συν ένα
3. το άθροισμα τών οκτώ πρώτων αριθμών.
[ΕΤΥΜΟΛ. < τετρα- (βλ. λ. τέσσερεις) + επίθημα -κ-τύς με δυσερμήνευτο ουρανικό ένθημα -κ-, πιθ. κατά το τρικτύς].
