καίνυμαι

Greek (Liddell-Scott)

καίνυμαι: ἀποθ., ὑπερτερῶ, ὑπερέχω, μετ’ αἰτιατ. προσώπ. καὶ ἀπαρ. δηλοῦντος τὸ κατά τι, ἐκαίνυτο φῦλ’ ἀνθρώπων νῆα κυβερνῆσαι, ὑπερέβαινε πάσας τὰς φυλὰς τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὴν τέχνην τοῦ κυβερνᾶν πλοῖον, «ἐκαίνυτο, πάνυ ἐνίκα» (Εὐστ.), Ὀδ. Γ. 282˙ ὡσαύτως μετὰ δοτ. πράγματος, ἣ ῥα γυναικῶν φῦλον ἐκαίνυτο… εἴδεΐ τε μεγέθει τε Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 4˙ πρβλ. ἀποκαίνυμαι. - Πλὴν τοῦ παρατ. τούτου, ὁ Ὅμ. συχνάκις μεταχειρίζεται τὸν παρακείμ. καὶ ὑπερσ. κέκασμαι, ἐκεκάσμην, Δωρ. κέκαδμαι, ἅπερ κεῖνται ὡς ἐνεστ. καὶ παρατ. σχηματισθέντα ἐκ ῥήματος *κάζω (ἴδε ἐν τέλει˙ - ἐκάζοντο, καζόμενος ἀπαντῶσι παρὰ Νικήτ. ἐν Χρον. 120. 141): - ὑπερτερῶ τινα κατά τι, μετ’ αἰτ. προσ. καὶ δοτ. πράγμ., ἐγχείῃ δ’ ἐκέκαστο Πανέλληνας καὶ Ἀχαιοὺς Ἰλ. Β. 530˙ ὃς ἡλικίην ἐκέκαστο ἔγχεΐ θ’ ἱπποσύνῃ τε, ὃς τοὺς ἥλικας ἐνίκα ἐν τῇ χρήσει τοῦ δόρατος καὶ τῇ ἱππικῇ, Π. 808˙ ὃς ἀνθρώπους ἐκέκαστο κλεπτοσύνῃ θ’ ὅρκῳ τε Ὀδ. Τ. 395 (ἴδε Σχολιαστ. καὶ Εὐστ.), πρβλ. Ἰλ. Υ. 35˙ μετ’ ἀπαρ. ἀντὶ δοτ. πράγμ., ὁμηλικίην ἐκέκαστο γνῶναι, ὑπερέβαινε τοὺς ὁμήλικας εἰς τὸ γιγνώσκειν, Ὀδ. Β. 158˙ οὕτως, ἐκέκαστο ἰθύνειν Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 867, ἴδε τὸ ῥῆμα ἀποκαίνυμαι: - οὕτω καὶ μετὰ δοτ. πράγμ. μόνον, δόλοισι κεκασμένε, ἔξοχε εἰς δόλους, Ἰλ. Δ. 339˙ παντοίῃς ἀρετῇσι κεκασμένος ἐν Δαναοῖσι Ὀδ. δ. 725, πρβλ. 815, Ι. 509, Ἰλ. Ε. 54˙ ἀγλαΐην, … μετὰ δμωῇσι κέκασσαι Ὀδ. Τ. 82˙ ἐκ πάντων τέχνῃσι κεκασμένος Οὐρανιώνων Ἡσ. Θ. 929˙ μετὰ γεν., τῶν σε, γέρον, πλούτῳ τε καὶ υἱάσι φασὶ κεκάσθαι, «τούτων πάντων, ὦ γέρον, πλούτῳ καὶ υἱοῖς φασί σε προέχειν» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Ω. 546˙ (περὶ τοῦ ἐν Ἰλ. Ω. 535 στίχου: πάντας γὰρ ἐπ’ ἀνθρώπους ἐκέκαστο, ἴδε ἐπικαίνυμαι): - οὕτω παρὰ ποιηταῖς μεθ’ Ὅμηρον, ὦμον ἐλέφαντι κεκαδμένον, κεκοσμημένον, Πινδ. Ο. 1. 42˙ φρουραῖς κέκασται, εἶναι καλῶς ἐφωδιασμένος μὲ …, Εὐρ. Ἠλ. 616˙ πανουργίαις μείζοσι κεκασμένον Ἀριστοφ. Ἱππ. 685˙ καὶ ἀπολ., εὖ κεκασμένον δόρυ, καλῶς ὡπλισμένος ὅμιλος, Αἰσχύλ. Εὐμ. 766. - Ποιητ. ῥῆμα˙ διότι τὸ ἐν Πλάτ. Πολ. 334Β εἶναι εἰλημμένον ἐκ τῆς Ὀδ. Τ. 395. (Ἂν καὶ κατὰ τύπον ὅμοιον τῷ καίνω, ὅμως φαίνεται ἀνῆκον μᾶλλον εἰς √ΚΑΔ, ἥτις ἀναφαίνεται ἐν τῷ πρκμ. καὶ ὑπερσ. κέκαδμαι, κτλ.).

French (Bailly abrégé)

seul. prés., impf. ἐκαινύμην, pf. κέκασμαι, pqp. ἐκεκάσμην;
I. briller;
II. fig. 1 l’emporter sur : τινα νῆα κυβερνῆσαι OD sur qqn dans l’art de diriger un navire ; τινα γνῶναι IL sur qqn dans l’art de connaître, ou simpl. τινι, l’emporter en qch, exceller en qch;
2 au pf. être en bon état : εὖ κεκασμένον δόρυ ESCHL armée bien équipée.
Étymologie: p. *κάδνυμαι, de la R. Καδ, prendre soin de ; cf. κήδω.