utinam

Latin > English

utinam ADV :: if only, would that

Latin > English (Lewis & Short)

ŭtĭ-nam: adv. ut, II. A., a particle or wishing,
I oh that! I wish that! if only! would to heaven! would that! etc.
I Affirm atively.
   A Alone.
   1    With primary tenses: Ar. Hem! aspecta: rideo. De. Utinam, male qui mihi volunt, sic ri deant! Plaut. As. 5, 1, 13: utinam quae dicis, dictis facta suppetant! id. Ps. 1, 1, 106: utinam mea mihi modo auferam quae huc adtuli salva, id. Aul. 3, 2, 19: utinam id sit, quod spero, Ter. And. 5, 4, 28: utinam sciam ita esse istuc, id. Hec. 4, 1, 21: atque utinam ipse Varro incumbat in causam! Cic. Att. 3, 15, 3: (Tibur) Sit meae sedes utinam senectae! Hor. C. 2, 6, 6: utinam hinc abierit in malam crucem! Plaut. Poen. 3, 6, 4: cui quidem utinam vere fideliter abundiente auguraverim, Cic. Rep. 4, 8, 8 (from Non. p. 469, 15).—
   2    With secondary tenses: Am. Homo hic ebrius est. So. Utinam ita essem! Plaut. Am. 2, 1, 24: utinam lex esset eadem, quae uxori est, viro! id. Capt. 4, 6, 7: utinam esset mihi Pars aequa amoris tecum, Ter. Eun. 1, 2, 11: utinam, Quirites, virorum fortium atque innocentium copiam tantam haberetis, Cic. Imp. Pomp. 10, 27: utinam promissa liceret Non dare! Ov. M. 2, 51: Me. Fugit te ratio. So. O utinam istuc pugni fecissent tui! Plaut. Am. 1, 1, 230: quod utinam ipse fecisset, Quint. 10, 1, 131: o utinam primis arsisses ignibus infans Idque ego passa forem! Ov. M. 8, 501: atque utinam aut verus furor ille aut creditus esset Nec comes hic Phrygias umquam venisset ad arces! id. ib. 13, 43.—
   3    Elliptically, without a verb: habetis sermonem bene longum hominis, utinam non impudentis! not, I trust, Cic. de Or. 2, 88, 361: Caesaris ... cursus quid efficiat, exspecto: utinam aliquid simile Parthicis rebus (sc. efficiat), id. Att. 7, 11, 7: ego adero, atque utinam tu quoque eodem die, id. ib. 13, 22, 4; cf. id. N. D. 3, 31, 78.—
   B Esp. after quod: Quod utinam me suis arquitenes telis mactasset dea! Att. ap. Non. p. 341, 25 (Trag. Rel. v. 52 Rib.): quod utinam inspectare possis timorem de illo meum, id. Ep. ad Brut. 1, 4, 7: quod utinam minus vitae cupidi fuissemus! Cic. Fam. 14, 4, 1; Sall. J. 14, 21; cf. App. Flor. 4, p. 359, 22; cf. elliptically: quod utinam, iterum utinam, tuo tamen commodo! Cic. Att. 13, 48, 1.—
II Negatively: utinam ne and utinam non (equally in use), oh that ... not; would that ... not: utinam ne in nemore Pelio securibus Caesa accidisset abiegna ad terram trabes, Enn. ap. Cic. Top. 16, 61: quod utinam ne Phormioni id suadere in mentem incidisset! Ter. Phorm. 1, 3, 5: illud utinam ne vere scriberem! Cic. Fam. 5, 17, 3: haec ad te die natali meo scripsi, quo utinam susceptus non essem, aut ne quid ex eādem matre postea natum esset! id. Att. 11, 9, 3: Clitus utinam non coëgisset me sibi irasci, Curt. 8, 8, 7: utinam liberorum nostrorum mores non ipsi perderemus? Quint. 1, 2, 6: utinamque non pejora vincant, id. 9, 3, 1; cf.: utinam non inquinasset (Afranius) argumenta puerorum foedis amoribus, id. 10, 1, 100: utinam nec ... nec, would that neither ... nor, Phaedr. 4, 6, 6 sq.

Latin > French (Gaffiot 2016)

ŭtĭnam,⁸ adv. (renforc^t de l’adv. uti, employé avec le subj. de souhait), fasse le ciel que, plaise (plût) aux dieux que : [avec subj.] utinam incumbat... Cic. Att. 3, 15, 7, puisse-t-il s’appliquer... ; utinam haberetis Cic. Pomp. 27, plût aux dieux que vous eussiez = que n’avez-vous... ; utinam auguraverim Cic. Rep. 4, 8, puissé-je avoir auguré... || [ellipse du v.] Cic. de Or. 2, 361 ; Nat. 3, 78 ; Att. 9, 19, 2 ; 11, 4, 1 ; 13, 48, 1 ; 13, 22, 4 || [avec quod de liaison] quod utinam Cic. Fam. 14, 4, 1, et puisse, cf. Cic. Att. 13, 48, 1 : Sall. J. 14, 21 || [avec nég. ne ] Enn. d. Cic. Top. 61 ; Ter. Phorm. 157 ; Cic. Prov. 18 ; Fam. 5, 17, 3 || [avec non et ne success^t] Cic. Att. 11, 9, 3 ; [avec non ] Curt. 8, 8, 7 ; Quint. 1, 2, 6 ; 10, 1, 100.

Latin > German (Georges)

uti-nam, Adv., beim Wunsche, daß doch, möchte doch, wenn doch, hoffentlich, primus ille, et utinam ultimus, exemplum proscriptionis invenit, Vell.: utinam incumbat in causam, Cic.: utinam haberetis, Cic.: utinam hinc abierit, Plaut.: utinam sit defunctum, Ter.: cui quidem utinam vere ante auguraverim, Cic. – verb. mit quod, zB. quod utinam minus vitae cupidi fuissemus, Cic. – negativ utinam ne u. utinam non, o daß doch nicht, wenn doch nicht, quod utinam ne Phormioni id suadere in mentem incĭdisset! Ter.: illud utinam ne vere scriberem! Cic.: quo utinam susceptus non essem, Cic.