ἰόμωροι

English (LSJ)

οἱ, twice in Hom.,

   A Ἀργεῖοι ἰόμωροι, ἐλεγχέες Il.4.242; Ἀργεῖοι ἰόμωροι, ἀπειλάων ἀκόρητοι 14.479. (Expld. by Sch. as caring for arrows (cf. μέριμνα), but ῐ is against this: perh. noisy (cf. ἰά).)

Greek (Liddell-Scott)

ἰόμωροι: οἱ, δὶς παρ’ Ὁμ., Ἀργεῖοι ἰόμωροι, ἐλεγχέες Ἰλ. Δ. 242˙ Ἀργεῖοι ἰόμωροι, ἀπειλάων ἀκόρητοι Ξ. 479. ― Ἡ ἀναλογία ἐκ τοῦ ἐγχεσίμωρος ὑποδεικνύει τὴν σημασίαν ἣν ἀποδίδει εἰς τὴν λέξιν ὁ Σχολ. «οἱ περὶ τοὺς ἰούς, ὅ ἐστι τὰ βέλη, κακοπαθοῦντες, πολεμικοί» (ἐκ τῆς √ΜΕΡ, μέριμνα, μερ-μερίζω, κτλ.), Μ. Μüller, Lectures, 2. 333 ― ἀλλὰ (1) τὸ ι τοῦ ἰὸς (βέλος) εἶναι μακρὸν, ἐνῷ ἐν τῇ λέξ. ἰόμωροι εἶναι βραχύ (2) εἶναι βέβαιον ὅτι κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Ὁμηρου οἱ Ἕλληνες συνήθως δὲ ἔκαμνον χρῆσιν βελῶν˙ (3) ἐν ἀμφοτέροις τοῖς χωρίοις φαίνεται ὡς λέξις ὀνειδιστική. Ἡ πιθανωτέρα ἑρμηνεία εἶναι: δυστυχής, δύσμοιρος, ἄθλιος, κακόμοιρος, εἶναι δὲ ἀδύνατον νὰ παραδεχθῇ τις ὅτι παράγεται ἐκ τοῦ ἴον, μόρος, ἔχων τὴν μοῖραν τοῦ ἴου, βραχύβιος. Ἕτεροι παράγουσι τὴν λέξιν ἐκ τοῦ ἰά, φωνή, = θορυβώδης, ταραχώδης, Γλάδστων ἐν Hom. Stud. 1. 356, Ἡσύχ. ― Ἀλλ’ ἡ ἀρχὴ τοῦ ἰο- διαμένει ἀμφίβολος, καὶ ἡ ἔννοια τῆς καταλήξεως -μωρος εἶναι ἐπ’ ἴσης σκοτεινὴ ἐνταῦθα ὡς καὶ ἐν ἄλλαις λέξεσιν, ὅπου ἀπαντᾷ, ἐγχεσίμωρος, ὑλακόμωρος, σινάμωρος.

Greek Monolingual

ἰόμωροι, οἱ (Α)
(για τους Αργείους)
1. θορυβώδης, ταραχώδης, φωνακλάς («Ἀργεῑοι ἰόμωροι», Ομ. Ιλ.)
2. δυστυχής, άθλιος, δύσμοιρος.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Η λ. απαντά δύο φορές στην Ιλιάδα ως προσδιοριστικό του ον. Αργείοι. Οι αρχαίοι σχολιαστές τήν ερμηνεύουν «ἐπιφανεῖς διὰ τῶν βελῶν», έχοντας προφανώς κατά νου τη λ. ἐγχεσίμωροι «που μάχονται με τη λόγχη» και εκλαμβάνοντας το α΄ συνθετικό της ως τη λ. ἰός (ΙI) «βέλος». Η ερμηνεία αυτή όμως θεωρείται λανθασμένη τόσο λόγω της βραχύτητας του ἰ-, που στο ἰός (ΙI) είναι μακρό, όσο και για τα σημασιολογικά προβλήματα που παρουσιάζει. Και στις δύο περιπτώσεις στις οποίες η λ. εμφανίζεται στην Ιλιάδα (Δ 242 και Ξ 479) τα λόγια που απευθύνονται στους Έλληνες είναι περιφρονητικά και χλευαστικά. Επικρατέστερη, γι' αυτό, θεωρείται η άποψη ότι το α΄ συνθετικό ἰο- προέρχεται από τα επιφωνήματα ἰά, ἰή, οπότε η λ. σημαίνει «φωνακλάς, ικανός μόνο για λόγια». Το β΄ συνθετικό -μωροι είναι άγνωστης ετυμολ. Απαντά επίσης στις λ. ὑλακό-μωροι (κύνες) και ἐγχεσί-μωροι. Η πρώτη είναι κακόσημη (χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τα σκυλιά ως φωνακλάδικα), ενώ η δεύτερη εύσημη. Το ἰόμωροι θα πρέπει μάλλον να παραλληλισθεί με το ὑλακόμωροι].