φιδίτιον
τὸν ἀφ' ἱερᾶς κινεῖν λίθον → move one's man from this line, move a piece from this line, try one's last chance, make a last ditch effort
English (LSJ)
[ῑτ], τό, A common mess at Sparta, later name for the earlier ὰνδρεῖον (v. ἀνδρεῖος III), Arist.Pol.1271a27, 1272a2, b34, Rh.1411a25, Antiph.44.3, Dicaearch.Hist.23, Phylarch.44 J., D.H.2.23, Cic. Tusc.5.34.98, Ἑλληνικά 1.18, 19 (Gytheum, i A. D.), Plu.Lyc.12 (hence Porph.Abst.4.4), Agis 8, Cleom.13, Phoc.20, Paus.7.1.8, IG5(1).128.13, al. (ii A. D.), Philostr.VA4.27, Them.Or.19.227b, Hsch. s. vv. διαφοιγοιμόρ, φιδίτια, Phot. s.v. συσσιτίαι, Suid. s.v. Λυκοῦργος, φιλίτια, Eust.1413.23. II dining-hall in which the meals took place, X.HG5.4.28, Lac.3.5, 5.6, Phld.Mus.pp.18,86 K., D.Chr.2.44, Plu.Lyc.26, Ages.20, Id.2.697e, Ath.4.139c. [Quantity given by εἰς τὰ φιδίτια (φειδ- codd.Ath.) at end of iambic line in Antiph. l. c., where φῐδῐ- is possible but involves an unlikely φῐδῐτης.] (Written φιδείτια in ἑλληνικά l. c., φειδείτιον (or -α) in IG5(1)Il.cc. (exc. φειδίτιον in 1507); but dat. φιλιτείοις and φιλειτείοις in Phld. Il. cc. (Pap.); this contradiction in the early evidence is unexplained; the form φιδ- or φειδ- is corroborated by Plu.Lyc.12, where it is suggested that the word comes from φιλία with substitution of δ for λ, or from φειδώ, or from *ἐδίτια ('eatings', cf. ἐδωδή) with prefixed φ. Codd. have φιδίτια (or ον) in Arist.Pol. (v.l. φιλίτια), Plu. (exc. φιτιδίοις v.l. in Cleom. l. c., φιλιτίων all codd. in Phoc. l.c., φιλίτια all codd. in 2.714b, φιλέστιον in 2.697e), Hsch.; φειδίτια in Paus., Ath. (who cites Antiph., Dicaearch.Hist., Phylarch.), Eust.; φιλίτια in X. (v.l. φιδίτια in HG l. c.), Arist.Rh. (φιδίτια Sch.), D.H., D.Chr., Philostr., Them., Suid.; philitiis in Cic.)
German (Pape)
[Seite 1273] τό, = φειδίτιον, s. Plut. Lyc. 12.
French (Bailly abrégé)
ου (τό) :
mieux que φειδίτιον;
repas commun chez les Lacédémoniens.
Étymologie: DELG apparenté à φείδομαι « qui concerne l’écot ».
Greek Monolingual
και φειδίτιον και φειδίτειον, τὸ, Α
1. (στην Σπάρτη) συσσίτιο, αλλ. φιλίτιον
2. αίθουσα στην οποία γευμάτιζαν.
[ΕΤΥΜΟΛ. < φιδίτης με διατήρηση του -τ- στη Δωρική χωρίς συριστικοποίηση προ του -ι- (πρβλ. δημότης: δημόσιος). Κατ' άλλη άποψη, ωστόσο, που δεν θεωρείται πιθανή, ο τ. συνδέεται με τη λ. ἐδωδή «τροφή, φαγητό» μέσω ενός αμάρτυρου τ. ἐδίτια «εδέσματα»].
Russian (Dvoretsky)
φιδίτιον: τό Plut. = φειδίτιον.
