δελφύς
αἰτήσεις ἀκοὐεις σῶν ἱκετῶν· ταχἐως συνδραμεῖς ἀναπαὐων εὐεργετῶν· ἰάματα παρἐχεις, Ἱερἀρχα, τῇ πρὀς Θεὀν παρρησἰᾳ κοσμοὐμενος → You hear the prayers of your suppliants; quickly you come to their assistance, bringing relief and benefits; you provide the remedies, Archbishop, since you are endowed with free access to God.
English (LSJ)
ύος, ἡ, womb, Hp.Steril.222, Arist.HA510b13, Ath.9.375a:—Dor. δελφύα, ἡ, acc. to Greg.Cor.p.344S.
German (Pape)
[Seite 544] ύος, ἡ, die Gebärmutter, Hippocr. u. Folgende.
Greek (Liddell-Scott)
δελφύς: -ύος, ἡ, ἡ μήτρα, Ἱππ. 680. 13, Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 3. 1, 21· Δωρ. δελφύα, ἡ, κατὰ τὸν Γρηγ. Κορ. 344. (Ἐντεῦθεν ἀδελφός).
French (Bailly abrégé)
ύος (ἡ) :
matrice.
Étymologie: DELG terme indo-iranien désignant le « petit d’un animal ».
Greek Monolingual
δελφύς (-ύος), η (Α)
η μήτρα.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. δελφύς ανάγεται σε ιν δοευρ. gwelbh- «μήτρα, νεαρό ζώο», με αρχικό χειλοϋπερωικό φθόγγο, και συνδέεται με αβεστ. g∂r∂buš-, ουδ. με θέμα σε -ς και συνεσταλμένη βαθμίδα ρίζας. Απαντά εξάλλου και τ. δολφός
«η μήτρα» (Ησύχ.), που συνδέεται με αρχ. ινδ. garbha-, αβεστ. gar∂wa- με ετεροιωμένη βαθμίδα θέματος (βλ. και λ. αδελφός)].
Greek Monotonic
δελφύς: -ύος, ἡ, μήτρα, σε Αριστ. (αμφίβ. προέλ., από όπου ἀ-δελφός).
Russian (Dvoretsky)
δελφύς: ύος ἡ (= ὑστέρα) анат. матка Arst.
Frisk Etymological English
-ύος
Grammatical information: f.
Meaning: womb (Hp.).
Other forms: Dor. δελφύα f. (Greg. Cor.; after μήτρα?)
Derivatives: Also δολφός ἡ μήτρα H.
Origin: IE [Indo-European] [473] *gʷelbʰu- womb
Etymology: Beside the feminine word for womb there is with zero grade the neuter Av. gǝrǝbuš- young animal; so for δελφύς too an s-stem may be considered (Schwyzer 516). With δολφός agrees (unless from *δελφός, cf. secondary Δολφοί) Skt. gárbha-, Av. garǝβa- m. womb. The Greek form with labiovelar (*guelbʰ-u-, *guolbʰ-o-) does not agree to one of the Germanic forms, OHG kilbur n. mother-lamb, OHG kalb Kalb etc., which like Lat. vulva and galba have to remain apart. - Unclear ἀδελιφήρ ἀδελφός. Λάκωνες H. (with secondary anaptyctical ι s. Schwyzer 278).
Middle Liddell
[deriv. uncertain], hence ἀδελφός.]
the womb, Arist.
Frisk Etymology German
δελφύς: -ύος
{delphús}
Forms: dor. δελφύα f. (Greg. Kor.; nach μήτρα?)
Grammar: f.,
Meaning: Gebärmutter (Hp., Arist. usw.).
Derivative: Daneben δολφός· ἡ μήτρα H.
Etymology : Neben dem Wort für Gebärmutter mit seinem natürlichen femininen Genus steht mit schwundstufigem Stammvokal das dingbezeichnende Neutrum aw. gərəbuš- Tierjunges; somit ist auch für δελφύς ursprünglicher s-Stamm zu erwägen (Schwyzer 516 m. Lit.). Zu δολφός stimmt (falls nicht aus *δελφός, vgl. sekundäres Δολφοί) im Vokalismus aind. gárbha-, aw. garəwa- m. Mutterleib, Gebärmutter, Leibesfrucht. Der durch das Griechische gewährleistete labiovelare Anlaut (idg. *gu̯elbh-u-, *gu̯olbh-o-) stimmt dagegen nicht zur Form einiger auch in der Bedeutung abweichender german. Wörter, ahd. kilbur n. Mutterlamm, ahd. kalb ‘Kalb’ usw., die deshalb ebenso wie lat. vulva und galba (W. Hofmann s. w. mit Lit.) fernzubleiben haben. — Wegen der Glosse ἀδελιφήρ· ἀδελφός. Λάκωνες H. (mit sekundärem anaptyktischem ι; Schwyzer 278) will Specht Ursprung 268 ohne Grund das bh-Element von einer "Wurzel" gu̯el- abtrennen.
Page 1,363
