ἀδελφός

English (LSJ)

[ᾰ], (ἀ- copul., δελφύς, Arist.HA510b13; cf. ἀγάστωρ) properly,
A son of the same mother:
I as substantive, ἀδελφός, ὁ, voc. ἄδελφε; Ep., Ion., and Lyr. ἀδελφεός (gen. -ειοῦ in Hom. is for -εόο), Cret. ἀδελφιός, ἀδευφιός, Leg.Gort.2.21, Mon.Ant.18.319:—brother, Hom., etc.; ἀδελφοί = brother and sister, E.El.536; so of the Ptolemies, θεοὶ ἀδελφοί Herod.1.30, OGI50.2 (iii B. C.), etc.; ἀπ' ἀμφοτέρων ἀδελφεός Hdt.7.97: prov., χαλεποὶ πόλεμοι ἀδελφῶν E.Fr.975: metaph., ἀ. γέγονα σειρήνων LXX Jb.30.29.
2 kinsman, ib.Ge.13.8, al.; tribesman, Ex.2.11, al.
3 colleague, associate, PTeb.1.12, IG12 (9).906.19 (Chalcis); member of a college, ib.14.956.
4 term of address, used by kings, OGI138.3 (Philae), J.AJ13.2.2, etc.; generally, LXX Ju.7.30; especially in letters, PPar.48 (ii B. C.), etc.:—as a term of affection, applicable by wife to husband, LXX To.10.12, PLond.1.42.1 (ii B. C.), etc.
5 brother (as a fellow Christian), Ev.Matt.12.50, Act.Ap.9.30, al.; of other religious communities, e.g. Serapeum, PPar.42.1 (ii B. C.), cf. PTaur.1.1.20.
6 metaph., of things, fellow, ἀνὴρ τῷ ἀ. προσκολληθήσεται, of Leviathan's scales, LXX Jb.41.8.
II Adj., ἀδελφός, ἀδελφή, ἀδελφόν, brotherly or sisterly, A.Th. 811, etc.; φύσιν ἀ. ἔχοντες, of Hephaistos and Athena, Pl.Criti. 109c.
2 generally, of anything double, twin, in pairs, X.Mem. 2.3.19:—also, akin, cognate, μαθήματα Archyt.1; ἀ. νόμοις Pl.Lg. 683a: mostly c. gen., ἀδελφὰ τῶνδε S.Ant.192; ἡ δὲ μωρία μάλιστ' ἀ. τῆς πονηρίας ἔφυ Id.Fr.925; freq. in Pl., Phd.108b, Cra.418e, al., cf. Hyp.Epit.35: c. dat., ἀδελφὰ τούτοισι S.OC1262, cf. Pl.Smp.210b.

Spanish (DGE)

-οῦ, ὁ
• Alolema(s): ép., jón., lír., tard. ἀδελφεός, ἀδελφειός (Hom. gen. ἀδελφειοῦ), ἀδελφε<ι>οῖο Call.SHell (260A.5), locr. IG 9².609.5 (VI/V a.C.); beoc. ἀδελφιός SEG 22.416 (Tebas IV/III a.C.); cret. ἀδελπιός ICr.4.72.2.21 (Gortina V a.C.); ἀδευφιός ICr.4.208A.2 (Gortina II a.C.); αδελπhεον IG 12(3).537 (Tera VII/VI a.C.); ἀδελπός Ramsay, Studies in Eastern Rom.Prov.167 (Isauria), MAMA 7.577 (Frigia)
• Grafía: graf. ἀδερφός JRCil.2.p.228.n.15 (Dalisando, imper.), ἀδαλφός IKais.Lyk.272, ἀδερός SB 13920.1 (V/VI d.C.)
• Prosodia: [ᾰ-]
• Morfología: [cret. sg. gen. ἀδελπιō ICr.4.72.2.21, dat. ἀδελπιōι ICr.4.72.7.16, locr. ἀδελφεōι IG 9².609.5 (VI/V a.C.); plu. nom. ἀδελποί JRCil.2.p.172 nota 38 (imper.); cret. plu. gen. ἀδελπιōν ICr.4.72.4.22]
I 1hermano, Il.5.21, Od.4.91, IG 9².609.5 (VI/V a.C.), Gorg.B 11a.8, UPZ 110.2 (II a.C.), ἀδελφοὶ ὁμοπάτριοι Pl.Lg.774e, ἀ. ἀπ' ἀμφοτέρων hermano de padre y madre Hdt.7.97, ὁμογνήσιος ἀδελφός POxy.47.13 (I d.C.), cf. PPar.20.6 (VI d.C.), ὁ δὲ πατρὸς ἀ. θεῖος Poll.3.22
•ὁ μὲν νόθος υἱὸς Ὀϊλῆος ... Αἴαντος ἀδελφεός de un hermano bastardo (de padre) Il.13.695, cf. Pi.N.10.73
•en plu. de dos hermanos Τυνδαριδᾶν ἀδελφῶν (Cástor y Pólux) Lyr.Adesp.86, tít. de una comedia de Filemón, Ath.569d, de Dífilo, Ath.499d, de Apollod.Gel., Stob.4.53.13, de Hegesipo, Ath.290b, de Eufrón, Ath.379c, de Menandro, Ath.431b, de Alexis, Ath.223f, de Terencio, Ter.Ad.
•pero ἀδελφοί hermano y hermana E.El.536, cf. And.Myst.47
•en Egipto heleníst. θεοὶ ἀδελφοί de Ptolomeo II y Arsínoe, Herod.1.30, SB 8854.2 (Ptolemaide III a.C.), cf. 10763.6 (II a.C.), PTor.Choachiti 12.1.20 (II a.C.), POxy.713.21, 30 (I d.C.)
•para expresar relación de gran afecto ἠσπάζοντο ὥσπερ ἀδελφούς X.An.6.3.24, PTeb.12.1, 19.2 (II a.C.)
•para indicar relaciones castas κοιμηθήσῃ ὡς ἀ. καὶ οὐκ ὡς ἀνήρ Herm.Sim.9.11.3, de fundaciones de una misma ciudad διὰ τὸ Μασσαλιήτας εἶναι ἡμῖν ἀδελφούς ILampsakos 4.26 (II a.C.).
2 fig. ἀ. γέγονα σειρήνων he sido un hermano para los chacales LXX Ib.30.29
•de cosas compañero ἀνὴρ τῷ ἀδελφῷ προσκολληθήσεται cada uno estará pegado a su compañero (de las escamas del Leviatán, como hombres con escudo), LXX Ib.41.9.
3 miembro de un mismo pueblo, paisano Pl.Mx.239a
•miembro de la misma tribu LXX Ex.2.11, cf. Ph.2.78
•miembro de la misma asociación o colegio, IG 14.956B.15.
4 lit. sem.-crist. pariente LXX Ge.13.8, Le.10.4
•sobrino LXX Ge.14.14
•de los «hermanos» de Jesús Eu.Matt.12.46, de Santiago ὁ ἀ. τοῦ Κυρίου Ep.Gal.1.19
•de un cuñado, M.Ant.5.31.
II como tratamiento
1 hermano dirigido a un amigo íntimo, X.An.7.2.25
•la esposa al dirigirse al marido, LXX To.10.12, UPZ 59.1 (III a.C.), SEG 39.1711.20 (Egipto I d.C.)
•gener. como tratamiento afectuoso UPZ 72.2 (II a.C.), Cristo al dirigirse a un creyente Eu.Matt.12.50, Eu.Marc.3.35.
2 de los miembros de comunidades religiosas IUrb.Rom.246b.14 (IV d.C.)
•de los cristianos entre sí Ep.Rom.8.29, 1Ep.Cor.5.11, ἀγαπητὲ ἀδελφὲ ἐν κ(υρί)ῳ PAlex.29.15 (III d.C.), cf. PGron.18.2, 3, 24 (IV d.C.), ἀδελφοὶ ἐν θ(ε)ῷ hermanos en el Señor, PGrenf.2.73.6 (III/IV d.C.), cf. MAMA 7.183 (Hadrianópolis, Frigia Oriental)
•acompañando al nombre propio indicando su calidad de hermano en la fe, Ep.Rom.16.23, 1Ep.Cor.1.1
•monje, IGLS 1130 (Seleucia).
3 como tratamiento usado por reyes al dirigirse a personas importantes, I.AI 13.45, ἀδελφὲ Πειλᾶτε (habla Herodes) Eu.Petr.1.5, como tít. honoríf. de alto rango en la jerarquía de la corte ptolemaica IPh.19.13, ISyène 244.26 (ambos II a.C.)
•colega entre funcionarios POxy.892.3 (IV d.C.).
III como adj. [ἀδελφός, ἀδελφή, ἀδελφόν, dór. ἀδελφεός, ἀδελφεά, ἀδελφεόν]
1 hermano, emparentado, fig. semejante, del mismo tipo ἀδελφεὰ μαθήματα Archyt.B 1, φύσιν ἀδελφὴν ἔχοντες de Hefesto y Atena, Pl.Criti.109c
•c. gen. τὰ πρὸ τούτων βάρεα ἀδελφὰ τῶν ὀκταμήνων πόνων Hp.Epid.2.3.17, ἀδελφὰ τῶνδε S.Ant.192, ἅ τούτων ἀδελφά τε καὶ ἀδελφῶν ψυχῶν ἔργα Pl.Phd.108b
•c. dat. παθήματα τῇ προτέρῃ ἀδελφεά Hp.Mul.1.36, ἀδελφά ... τούτοισιν φορεῖ τὰ ... θρεπτήρια S.OC 1262, ἀδελφὰ τὰ βουλεύματα τοῖς ἔργοις Lys.2.64, ἀδελφὰ τούτοις ἐπιτηδεύσαντα Philostr.VA 1.2, λόγος ἀ. τῷ προειρημένῳ Ael.VH 2.18, τὰ συνθήματα ... ὡς μάλιστα ἀδελφὰ ταῖς μελλούσαις πράξεσι Aen.Tact.24.14, cf. Pl.Smp.210b.
2 de cosas naturalmente unidas doble, emparejado ὅσα ἀδελφὰ ἔφυσεν ἀνθρώποις (de manos, pies, etc.), X.Mem.2.3.19.
• Etimología: ἀ- < *sm̥- más la r. que se encuentra en δελφύς q.u.

German (Pape)

[Seite 32] ὁ, (ἀ copul. -δελφύς, nach Arist. H. A. 3, 1), Bruder, bei Hom. noch nicht, welcher ἀδελφεός u. ἀδελ φειός gebraucht; ἀδελφοί, Geschwister; auch adl. ἀδελφός, ή, όν, brüderlich; Aesch. χερσὶνφαῖς Spt. 793, wie Soph. O. R. 1468; ähnlich, übereinstimmend, τινός, z. B. Soph. ἀδελφὰ τῶνδε κηρύξας Ant. 192; βουλεύματα τοῖς ἔργοις ἀδ. Lys. 2, 59; τῶν εἰρημένων ἀδ. Isocr. 4, 71; – τινί, Soph. O. C. 1264; Aeschin. 2, 145 διαβολὴ δὲ ἀδελφόν ἐστι καὶ ἡ συκοφαντία; τὰ σὰ τοῖς φανεῖσιν ἡγοῦμαι ἀδελφά Luc. Gall. 5 (voc. ἄδελφε, s. Göttling p. 305).

French (Bailly abrégé)

οῦ (ὁ) :
I. subst. frère ; οἱ ἀδελφοί frères, qqf frères et sœurs ; ἀδελφεοὶ (ion.) ἀπ' ἀμφοτέρων HDT frères de père et de mère;
II. adj.
1 de frère, de sœur, fraternel;
2 double, jumeau ; τὰ ἀδελφά XÉN les organes jumeaux (yeux, mains, pieds, etc.);
3 proche parent, semblable, analogue : τινος ou τινι à qqn ou à qch;
NT: compatriote ; membre de la communauté chrétienne.
Étymologie: ἀ- cop., δελφύς, litt. « né du même sein ».
Syn. κασίγνητος.

Russian (Dvoretsky)

ἀδελφός:
1 братский, братнин (χεῖρες Aesch., Soph.; πολιτεία Plut.);
2 перен. братский, родственный, близкий: ἀδελφὰ τῶνδε и τούτοιν Soph. нечто вроде этого; τούτων ἀδελφά τε καὶ ἀδελφῶν ψυχῶν ἔργα Plat. дела, близкие к этим и совершаемые родственными между собой душами; τῆς ἐν Μαραθῶνι μάχης ἀδελφή Plut. (сражение), напоминающее Марафонское.
I эп.-ион. ἀδελφε(ι)ός ὁ (voc. ἄδελφε) брат: οἱ ἀδελφοί Eur. etc. братья, реже Eur. брат и сестра; ἀδελφεοὶ ἀπ᾽ ἀμφοτέρων Her. брат и по отцу и по матери.

Greek (Liddell-Scott)

ἀδελφός: [ᾰ] (α ἀθροιστ., δελφύς, Ἀριστοφ. Ἱ. Ζ. 3. 1, 21, πρβλ. -ἀγάστωρ, καὶ Σανσκρ., sa-garbhyas, co-uterinus), ὥστε ἀδελφοὶ κυρίως εἶναι υἱοὶ τῆς αὐτῆς μητρός. Ι. ὡς οὐσιαστικόν, ἀδελφός, ὁ, κλητ. ἄδελφε (οὐχὶ -φέ), Ἰων. ἀδελφεός, Ἐπ. -ειός, (τῶν δύο δὲ τούτων τύπων τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλον μεταχειρίζεται ἀείποτε ὁ Ὅμηρος· ὁ δὲ Ἡρόδ. κ. Πίνδ. τὸν πρῶτον, ὅστις ὡσαύτως ἀπαντᾷ καὶ ἐν λυρικῷ χωρίῳ τοῦ Αἰσχύλ. Θ. 974.): ― ἀδελφός, ἢ καθόλου, στενός, πλησίον συγγενής· ἀδελφοί, ἀδελφὸς καὶ ἀδελφή, ὡς τὸ Λατ. fratres, Εὐρ. Ἠλ. 536· ― ἀδελφεοὶ ἀπ’ ἀμφοτέρων, (δηλ. οὐχὶ μόνον ἐκ τοῦ ἑνὸς τῶν γονέων, Ἡροδ. 7. 97: ― Παροιμ., χαλεποὶ πόλεμοι ἀδελφῶν, Εὐριπ. Ἀποσπ. 965, πρβλ. ἀδελφή. 2) θρησκευτ., ἀδελφός, (ὡς ἀδελφὸς ἐν Χριστῷ), Εὐαγγ. Ματθ. ιβ΄, 50. ― Πράξ. Ἀποστ. θ΄, 30, κ. ἀλλ. ΙΙ. ὡς ἐπίθ. ἀδελφός, ή, όν, ἀδελφικός, Τραγ., ὡς παρ’ Αἰσχύλ. Θ. 811· φύσιν ἀδελφὴν ἔχοντες, ἐπὶ Ἡφαίστου καὶ Ἀθηνᾶς, Πλάτ. Κριτί. 109C. 2) καθόλου, ὡς τὸ Λατ. geminus, gemellus, ἐπὶ παντὸς διπλοῦ πράγματος, ἢ ζεύγους, Ξεν. Ἀπομν. 2. 3, 19· ὡσαύτως, ὡς δίδυμος, ἀκριβῶς ὅμοιος, σύνεγγυς, ἀδ. νόμοις, Πλάτ. Νόμ. 683Α, κτλ.· ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ μετὰ γεν., ἀδελφὰ τῶνδε, Σοφ. Ἀντιγ. 192· ἡ δὲ μωρία μάλιστ’ ἀδ. τῆς πονηρίας ἔφυ, ὁ αὐτ. Ἀποσπ. 663. Συχνάκις παρὰ Πλάτ., οἷον Φαίδων. 188Β, Κρατ. 418Ε, κτλ.· ἀλλ’ ὡσαύτως κ. μ. δοτ., ἀδελφὰ τούτοισι, Σοφ. Ο. Κ. 1262, πρβλ. Πλάτ. Συμπ. 210Β.

English (Abbott-Smith)

ἀδελφός, -οῦ, ὁ (< ἀ- copul., δελφύς, womb),
in cl., a brother, born of the same parent or parents. [In LXX (Hort, Ja., 102f.), for אָח;]
1.lit. of a brother (Ge 4:2, al.).
2.Of a neighbour (Le 19:17).
3.Of a member of the same nation (Ex 2:14, De 15:3). In NT in each of these senses (1. Mt 1:2, al.; 2. Mt 7:3; 3. Ro 9:3) and also,
4.of a fellow-Christian: I Co 1:1, Ac 9:30. This usage finds illustration in π., where ἀ. is used of members of a pagan religious community (M, Th., I, 1:4; MM, VGT, s.v.). The ἀδελφοὶ τ. Κυρίου (Mt 12:46-49 13:55 28:10, Mk 3:31-34, Lk 8:19-21, Jo 2:12 7:3, 5 10 20:17, Ac 1:14, I Co 9:5) may have been sons of Joseph and Mary (Mayor, Ja., Intr. viff.; DB, i, 320ff.) or of Joseph by a former marriage (Lft., Gal., 252ff.; DCG, i, 232ff.), but the view of Jerome, which makes ἀ. equivalent to ἀνεψιός, is inconsistent with Greek usage. (Cremer, 66.)

English (Strong)

from Α (as a connective particle) and delphus (the womb); a brother (literally or figuratively) near or remote (much like Α): brother.

English (Thayer)

(οῦ, ὁ (from ἆ copulative and δελφύς, from the same womb; cf. ἀγάστωρ) (from Homer down);
1. a brother (whether born of the same two parents, or only of the same father or the same mother): WH only in marginal reading); Jerome and Augustine (cf. Lightfoot's Commentary on Galatians, diss. ii.)), according to that use of language by which ἀδελφός like the Hebrew אָח denotes any blood-relation or kinsman (R G); υἱόν πρωτότοκον, the expression υἱόν μονογενῆ would have been used, as well as from Ἰάκωβος, 3. (Cf. B. D. under the word Smith's Bible Dictionary, Brother; Andrews, Life of our Lord, pp. 104-116; Bib. Sacr. for 1864, pp. 855-869; for 1869, pp. 745-758; Laurent, N.T. Studien, pp. 153-193; McClellan, note on אָח (σπέρμα Ἀβραάμ, υἱοί Ἰσραήλ, cf. ὁ ἀλλότριος, cf. Philo de septen. § 9 at the beginning)) are called ἀδελφοί: אָח is used interchangeably with רֵַעַ (but, as ἀδελφός is used for ὁ πλησίον to denote (as appears from Epictetus diss. 1,13, 3.
4. a fellow-believer, united to another by the bond of affection; so most frequently of Christians, constituting as it were but a single family: Rec., and often elsewhere; yet in the phraseology of John it has reference to the new life unto which men are begotten again by the efficiency of a common father, even God: δόξα (which see, III:4b.) which he enjoys: Romans 8:29.

Greek Monotonic

ἀδελφός: [ᾰ], (α αθροιστικό, δελφύς· πρβλ. Λατ. co-uterinus), ώστε ἀδελφοί είναι κυρίως οι γιοι της ίδιας μητέρας.
I. 1. ως ουσ., ἀδελφός, ὁ, κλητ. ἄδελφε (όχι ἀδελφέ), Ιων. ἀδελφεός, Επικ. ἀδελειός· ο αδελφός ή γενικά ο στενός συγγενής· ἀδελφοί, αδελφός και αδελφή, όπως το Λατ. fratres, σε Ευρ.· ἀδελφεοὶ ἀπ' ἀμφοτέρων, αδελφοί κι απ' τους δύο γονείς, δηλ. όχι ετεροθαλή αδέλφια, σε Ηρόδ.
2. ο εν Χριστώ αδελφός, σε Καινή Διαθήκη
II. 1. επίθ., ἀδελφός, -ή, -όν, αδελφικός, σε Τραγ., Πλάτ.
2. όπως το Λατ. geminus, gemellus, για οτιδήποτε διπλό, ζευγάρι ή δίδυμο· έπειτα ακριβώς όμοιος, σε Ξεν.· με γεν. ή δοτ., ἀδελφὰ τῶνδε, ἀδελφὰ τούτοισι, σε Σοφ.

Middle Liddell

[α copulat., δελφύς; cf. Lat. couterinus]
ἀδελφοί are properly sons of the same mother:
I. as substantive, ἀδελφός, ὁ, voc. ἄδελφε (not -φέ), ionic ἀδελφεός, epic -ειός:—a brother, or generally, a near kinsman, ἀδελφοί brother and sister, like Lat. fratres, Eur.; ἀδελφεοὶ ἀπ' ἀμφοτέρων brothers by both parents, i. e. not half-brothers, Hdt.
2. a brother (as a fellow Christian), NTest.
II. adj., ἀδελφός, ή, όν, brotherly or sisterly, Trag., Plat.
2. like Lat. geminus, gemellus, of anything in pairs, twin, Xen.:—then, just like, c. gen. or dat., ἀδελφὰ τῶνδε, ἀδελφὰ τούτοισι Soph.

Chinese

原文音譯：¢delfÒj 阿得而賀士
詞類次數：名詞（346）
原文字根：同時的-母腹 相當於： （אָח‎）
字義溯源：弟兄，基督徒，同伴，鄰人，兄弟，兄長，長兄；由（α / ἄλφα）= （ἅμα）*=同時）與（δελεάζω）Y*=母腹）組成，意即：同一母親的兒子。這字主要有二方面意思：
1）肉身的弟兄；和合本有時繙為兄弟，如西門（彼得）和安得烈是兄弟（ 可1:16），雅各和約翰是兄弟（ 可1:19; 3:17）；也提說耶穌是雅各，約西，猶大，西門的長兄（ἀδελφός）； 可6:3），所以有的聖經學者認為，寫雅各書的雅各和寫猶大書的猶大，他們乃是主耶穌的肉身兄弟
2）屬靈的弟兄；聖靈重生我們，使我們成為神的兒女（ 羅8:16； 約1:12），所以信徒們很自然的就彼此稱為弟兄，姊妹。在耶路撒冷的教會就稱信徒為弟兄（ 徒15:1,3,22; 16:2）。保羅並且稱信徒們為親愛的弟兄（ 林前15:58； 腓4:1），另一面也提及假弟兄（ψευδάδελφος）； 林後11:26； 加2:4）
同源字：1） （ἀδελφή）姐妹 2） （ἀδελφός）弟兄 3） （ἀδελφότης）弟兄關係 4） （φιλαδελφία）如弟兄的愛 5） （φιλάδελφος）弟兄相愛 6） （ψευδάδελφος）假弟兄
出現次數：總共（343）；太（39）；可（20）；路（24）；約（14）；徒（57）；羅（19）；林前（39）；林後（12）；加（11）；弗（2）；腓（9）；西（5）；帖前（19）；帖後（9）；提前（3）；提後（1）；門（4）；來（10）；雅（19）；彼前（1）；彼後（2）；約壹（15）；約叄（3）；猶（1）；啓（5）
譯字彙編：
1） 弟兄（148）數量太多，不能盡錄；
2） 弟兄們（146）數量太多，不能盡錄；
3） 兄弟（42） 太4:18； 太4:21； 太4:21； 太10:2； 太10:2； 太14:3； 太17:1； 太22:24； 太22:24； 太22:25； 可1:16； 可1:19； 可3:17； 可5:37； 可6:3； 可6:17； 可6:18； 可12:19； 可12:19； 可12:19； 路3:1； 路3:19； 路6:14； 路12:13； 路14:12； 路14:26； 路15:27； 路15:32； 路20:28； 約1:40； 約1:41； 約6:8； 約11:2； 約11:19； 約11:21； 約11:23； 約11:32； 徒12:2； 加1:19； 約壹3:12； 約壹3:12； 猶1:1；
4） 把弟兄（2） 太10:21； 可13:12；
5） 兄長（2） 路20:28； 路20:28；
6） 弟兄阿（1） 門1:20；
7） 弟兄阿!（1） 門1:7；
8） 眾弟兄（1） 徒11:1

English (Woodhouse)

just like

Greek Monolingual

αδελφός, ο (Α ἀδελφός) (και επίθ. -ός, -ή, -ό(ν), Ν και αδερφός)
Ι. ουσ.
1. αυτός που έχει με κάποιον άλλο την ίδια μητέρα
2. αυτός που έχει κοινούς και τους δύο γονείς με κάποιον άλλο ή κοινό τον ένα μόνο από αυτούς
3. αυτός που ανήκει στο ίδιο έθνος ή στην ίδια φυλή με κάποιον άλλο, ομοεθνής, ομόφυλος
4. πολύ αγαπητό πρόσωπο, στενός φίλος, σύντροφος
ΙΙ. επίθ.
1. αδελφικός, φιλικός, σύμμαχος
2. αυτός που είναι καθ' όλα όμοιος με κάποιον, που αποτελεί ζευγάρι με αυτόν (στα νεοελλ. κυρίως στη φρ. «αδελφή ψυχή», ταίρι, σύντροφος
στα αρχ. για τα μάτια, τα χέρια κ.λπ.)
ΙΙΙ (Εκκλ.)
1. μέλος της χριστιανικής Εκκλησίας, χριστιανός
2. μέλος μοναστικού ιδρύματος, μοναχός, καλόγερος (συνήθως για προσαγόρευση)
νεοελλ.
1. στον πληθ. αδελφοί ή αδελφές
μέλη θρησκευτικής ή φιλανθρωπικής αδελφότητας, συλλόγων, μυστικών οργανισμών κ.ά
2. επιφών. σε φράσεις, όπως «βρε αδελφέ», «ωχ αδελφέ» κ.ά.
3. (ειδική χρήση του θηλ.) α) νοσοκόμα
β) ομοφυλόφιλος, κίναιδος
4. βλαστός που φυτρώνει μαζί με άλλον από το ίδιο στέλεχος
αρχ.
1. ουσ. συγγενής (κυρίως εξ αίματος)
2. επίθ. συγγενής, συναφής.
[ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Αδελφός
αττ. τύπος συγκεκομμένος αντί του ἀδελφεὸς (= αδελφός), που απαντά στον Όμηρο, από τους τύπους τών πλαγίων πτώσεων (ἀδελφοῦ < ἀδελφεοῦ, ἀδελφῷ < ἀδελφεῷ): ἀδελφεὸς < ἀ-δελφεσὸς < α- αθροιστ. και πιθ. δέλφος, το, αμάρτυρος τύπος που θα σήμαινε «μήτρα» ή από το δελφύς, η «μήτρα» (απ' όπου πρώτος ο Ησύχιος παράγει το αδελφός: «ἀδελφοί
οἱ ἐκ τῆς αὐτῆς δελφύος γεγονότες
δελφὺς γὰρ ἡ μήτρα»)
πρβλ. ἀγάστωρ «συγγενής» < α- αθροιστ. + γαστὴρ «κοιλιά». Η λ. αδελφός, σημαίνοντας τον ομομήτριο αδελφό, αντικατέστησε νωρίς την κληρονομημένη ΙΕ λέξη φράτηρ, που από την αρχική σημ. του «ομοπάτριος αδελφός» εξελίχθηκε στον όμαιμο συγγενή μιας μεγαλύτερης οικογένειας (πατριάς), για να καταλήξει στην πολιτική περισσότερο σημασία «του μέλους της ίδιας φυλής, φατρίας (φράτρας)». Η άποψη του Kretschmer (περιοδικό «Glotta», 2, 201 κ.εξ. και 27, 25 κ.εξ.), σύμφωνα με την οποία η αντικατάσταση του φράτηρ από το αδελφός αντικατοπτρίζει και το πέρασμα από πατριαρχικές σε μητριαρχικές κοινωνικές δομές, που πήραν οι Έλληνες από τους γηγενείς Προέλληνες, είναι δύσκολο να αποδειχθεί, μολονότι λεξιλογικά στοιχεία, όπως το αιολικό και αρκαδοκυπριακό κασίγνητος, που αρχικά σήμαινε επίσης τον «ομοπάτριο αδελφό» και μετά τον «όμαιμο συγγενή» της ίδιας πατριάς ή το ομόρριζο (;) δωρικό κάσιοι ή κάσιες («οἱ ἐπί τῆς αύτῆς ἀγέλης ἀδελφοί τε καὶ ἀνεψιοὶ» Ησύχιος), φαίνεται να συνηγορούν υπέρ της απόψεως αυτής. Η λέξη αδελφός από όρος συγγενείας προσέλαβε βαθμηδόν, όπως και το φράτηρ, πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου σημασίες, που κορυφώθηκαν στην ευρεία χρήση της λέξης στη γλώσσα της χριστιανικής θρησκείας. Ο τύπος αδερφός ήδη μεσαιωνικός, με ρ αντί λ. προήλθε με φωνητική τροπή του λ στο αντίστοιχο υγρό ρ, που σημειώθηκε σποραδικά ιδίως σε περιβάλλον μπροστά από κλειστό σύμφωνο (πρβλ. χαρκιὰς < χαλκιάς, ἐρπίδα < ἐλπίδα κ.λπ.) (Χατζιδάκης, Γλωσσολογικαί Έρευναι, τόμ. Α' σ. 343).
ΠΑΡ. ἀδέλφιον
αρχ.
ἀδελφιδεύς, ἀδελφιδῆ, ἀδελφιδός, ἀδελφιδοῦς, ἀδελφίζω, ἀδέλφιξις.
ΣΥΝΘ. ἀδελφοκτόνος, ἀδελφότης
αρχ.
ἀδελφογαμῶ, ἀδελφοζωία, ἀδελφοπρεπῶς
μσν.- νεοελλ.
ἀδελφόθεος, ἀδελφομιξία, ἀδελφοποιία
νεοελλ.
αδελφοδιώκτης, αδελφομοίρι, αδελφοξαδέλφια, αδελφοπαίδι, αδελφοπαράδοτος, αδελφοποιτός, αδελφόπουλο, αδελφοσκοτωμός, αδελφοφάγος, αδελφοφάγωμα κ.λπ.].

Mantoulidis Etymological

(=αὐτός πού γεννήθηκε ἀπό τήν ἴδια μήτρα). Ἀπό τό α ἀθροιστ. + δελφύς (=μήτρα γυναίκας). Ἀπό ἐδῶ παράγονται οἱ λέξεις: ἀδελφίζω (=καλῶ κάποιον ἀδελφό μου), ἀδελφότης (=ἡ ἀδελφική ἀγάπη), ἀδελφικός, ἀδελφικῶς.

Lexicon Thucydideum

frater, brother, 1.9.2, 1.20.2. 1.57.3. 1.59.2. 1.126.10. 2.45.1, 2.95.2. 3.26.2, 5.16.2. 6.55.1, 6.55.3, 6.59.3.

Translations

brother

Aari: isimanna; Abkhaz: аиашьа; Adyghe: шы; Afar: saqal; Afrikaans: broer; Aghwan: 𐕛𐔼𐕖𐔼; Ainu: ユポ; Akkadian: 𒋀; Albanian: vëlla; Amharic: ወንድም; Andi: воцци; Angor: ranihı; Apache Western Apache: bikʼisn; Arabic: أَخ‎, شَقِيق‎; North Levantine Arabic: أخ‎, خي‎; South Levantine Arabic: أخ‎; Aragonese: chirmán; Aramaic Assyrian Neo-Aramaic: ܐܲܚܵܐ‎, ܐܲܚܘܿܢܵܐ‎; Classical Syriac: ܐܚܐ‎; Jewish Aramaic: אַחָא‎; Archi: ушду; Argobba: እህ; Armenian: եղբայր, ախպեր; Old Armenian: եղբայր; Aromanian: frati, frate; Assamese: ভাই; Asturian: hermanu; Avar: вац; Aymara: jilata, jila; Azerbaijani: qardaş; Bakhtiari: گگه‎; Balinese: nyama muani; Baluchi: برات‎; Bashkir: ағай; ҡусты, эне, мырҙа; Basque: anaia, neba; Bavarian: bruada; Belarusian: брат; Bengali: ভাই, ভ্রাতা, বেরাদর; Breton: breur, breudeur; Bulgarian: брат; Burmese: အကို, ညီ, မောင်; Buryat: аха, дуу; Catalan: germà; Cham Eastern Western Chechen: ваша; Cherokee: ᎤᏙ, ᏗᎾᏓᏅᏟ; Chinese Cantonese: 哥哥, 弟弟, 兄弟, 大佬, 細佬, 细佬, 阿哥; Mandarin: 哥哥, 弟弟, 兄弟, 兄弟; Min Nan: 阿兄, 小弟, 兄弟, 哥哥, 兄哥, 大兄, 大哥; Teochew: 阿兄, 阿弟; Chinook Jargon: ow, kahpo; Chuvash: ар тӑван; Comanche: tami, pabi; Coptic: ⲥⲟⲛ; Corsican: fratellu, frateddu; Crimean Tatar: ağa, qardaş, kadâ; Czech: bratr; Dalmatian: frutro; Danish: broder, bror; Dhivehi: ކޮއްކޮ‎, ބޭބެ‎; Dolgan: убай, бий; Dutch: broer, broeder; Dzongkha: བུ་སྤུན, ཕོ་རྒནམ, ནུ་གཅུང; Elfdalian: bruor; Erzya: леля, ялакс; Esperanto: frato; Estonian: vend, veli; Even: акан, нө; Evenki: акин, нэкун; Ewe: nɔviŋutsu, fo, tsɛ; Faroese: bróðir, beiggi; Finnish: veli; French: frère; Friulian: fradi; Galician: irmán; Ge'ez: እኅው; Georgian: ძმა; German: Bruder; Alemannic German: Brüeder; Gooniyandi: marna; Greek: αδελφός, αδερφός; Ancient Greek: ἀγάστωρ, ἀδελπιός, ἀδελφειός, ἀδελφεός, ἀδελφιός, ἀδελφός, ἀδερφός, ἀδευφιός, ἀμάτηρ, αὔθαιμος, αὐθαίμων, αὐθόμαιμος, γνωτός, κασίγνητος, κάσις, κοινότοκος, ὅμαιμος, ὁμαίμων, ὁμόγνητος, ὁμόγνιος, ὁμόσπορος, ὁμόσφυρος, σύγγονος, σύναιμος, συνομαίμων; Greenlandic: qatanngut angut, angaju, nuka, ani, aqqaluk; Gujarati: ભાઈ; Haitian Creole: frè; Hausa: ɗanuwa; Hawaiian: kaikuaʻana; Hebrew: אָח‎; Higaonon: sulud ma-ama; Hindi: भाई, भ्राता, सहोदर, बिरादर, दादा, भाऊ, वीर, बंधु, भैया, भ्रातृ; Hungarian: fivér, fiútestvér, bátya, öcs; Icelandic: bróðir, brói; Ido: fratulo; Igbo: nwanne nwoke; Ilocano: kabsat a lalaki, kabagis, manong, ading a lalaki; Indonesian: saudara, kakak laki-laki, abang, adik laki-laki; Ingrian: velli; Ingush: воша; Interlingua: fratre; Irish: deartháir; Istriot: fra; Istro-Romanian: fråte; Italian: fratello; Jamaican Creole: broda, breda; Japanese: 兄弟, 兄, お兄さん, 兄ちゃん, 弟, ブラザー; Javanese: kangmas, dimas; Kabuverdianu: irmon, armun; Kalmyk: дү; Kannada: ಅಣ್ಣ, ತಮ್ಮ, ಸಹೋದರ; Karachay-Balkar: къарнаш, къарындаш; Karelian: velli; Kashmiri: بوے‎; Kashubian: brat; Kazakh: аға, іні; Khmer: បងប្រុស, ប្អូនប្រុស, ភាតរ, ភាតា; Khoekhoe: ǃgâsab; Komi-Permyak: вон; Korean: 형제, 형님, 오빠, 남동생, 동생, 아우, 브라더, 오라버님; Kumyk: къардаш, эр къардаш; Kurdish Central Kurdish: بِرا‎; Laki: بِرا‎; Northern Kurdish: bira; Southern Kurdish: بِرا‎; Kyrgyz: байке, ага, ини; Ladino: ermano; Lak: уссу; Lao: ອ້າຍ, ນ້ອງຊາຍ; Latgalian: bruoļs; Latin: frater; Latvian: brālis; Ligurian: fræ; Lithuanian: brolis; Livonian: veļ; Lombard: fradell; Low German: Broder, Brauder, Broer, Bruer; Luganda: ow'oluganda; Luhya: wandaywe©; Luxembourgish: Brudder; Macedonian: брат; Maguindanao: pagali, lusud sa tian; Malagasy: anadahy; Malay Rumi: abang, adik lelaki; Jawi: ابڠ‎, اديق للاکي‎; Malayalam: സഹോദരന്‍, ചേട്ടൻ, അനിയന്‍; Maltese: ħu; Manchu: ᠠᡥᡡᠨ, ᡩᡝᠣ; Manx: braar; Maori: tuakana, teina, tungāne, taina, tuakana, hāmua; Maranao: pagari; Marathi: भाऊ; Mari Eastern Mari: иза, шольо; Western Mazanderani: برار‎; Mi'kmaq: nidap; Minangkabau: uda, udo, ajo, ombak, uwan, uwen, adiak; Mirandese: armano; Moksha: альняка, пяльне; Mongolian: ах, дүү, ах дүү; Mòcheno: pruader; Nanai: ага, нэил; Navajo: atsilí, ánaaí; Tundra Nenets: ня; Nepali: दाजु; Nivkh: асӄ, асӄа, ыкын, ыкына, атик; North Frisian: brouder, bruler, Bröđer; Northern Ohlone: ták̄a, táusíkís, ká̄nak tausík̄is; Northern Sami: viellja; Norwegian: bror; Occitan: fraire; Ojibwe: nishiime, nisayenh, niijikiwenh; Okinawan: ゐきー; Old Church Slavonic Cyrillic: братръ; Glagolitic: ⰱⱃⰰⱅⱃⱏ; Old East Slavic: братъ; Old English: brōþor; Old Javanese: ari; Old Norse: bróðir, barmi; Old Occitan: frayre; Old Prussian: brāti; Old Saxon: brōthar; Oriya: ଭାଇ; Oromo: obboleessa; Ossetian: ӕнсувӕр, ӕрвадӕ, ӕфсымӕр, ӕрвад; Pali: bhātar; Pashto: ورور‎; Pennsylvania German: Bruder; Persian: برادر‎, داداش‎, اخ‎; Phoenician: 𐤀𐤇‎; Piedmontese: fradel, frel; Plautdietsch: Brooda; Polabian: brot; Polish: brat pers; Portuguese: irmão; Punjabi: ਵੀਰ; Q'eqchi: as; Quechua: turi, wawqi; Romani: phral; Kalo Finnish Romani: phaal; Romanian: frate; Romansch: frar; Russian: брат, братец, братишка, братан; Rusyn: брат; Saho: sacal; Samoan: uso; Sanskrit: भ्रातृ; Sardinian: fràde; Scots: brither, brar; Scottish Gaelic: bràthair; Serbo-Croatian Cyrillic: бра̏т; Roman: brȁt; Seri: aacaz; Sicilian: frati; Sidamo: rodo; Silesian: brat; Sindhi: ڀاءُ‎; Sinhalese: අය්‍යා, මල්‍ලි; Slovak: brat; Slovene: brat; Slovincian: brãt; Somali: walaal; Sorbian Lower Sorbian: bratš; Upper Sorbian: bratr; Spanish: hermano; Sumerian: 𒋀; Sundanese: akang, aa, raka, rayi, dédé; Svan: მუხვბე, ჯჷმილ; Swahili: ndugu, kaka; Swedish: bror, broder, brorsa; Tagalog: kapatid na lalaki, kuya, totoy, diko, sangko, siko; Tajik: бародар, ах; Talysh: بوه‎, برا‎; Tamil: சகோதரன், அண்ணன், தம்பி; Taos: p'ǫ́yna, pòpóna; Tatar: абый, абзый, эне; Telugu: అన్న, తమ్ముడు, సోదరుడు; Tetum: maun; Thai: พี่, พี่ชาย, น้อง, น้องชาย, ภราดร, ภราดา; Tibetan: ཇོ་ཇོ, ཅོ་ཅོག, ཇོ་ལགས, འོག་མ, ནུ་བོ, ཨོ་ལགས; Tigrinya: ሓወ; Tocharian A: pracar; Tocharian B: procer; Tongan: tokoua, tuonga'ane; Turkish: erkek kardeş, kardeş, birader, ağabey, abi; Turkmen: dogan; Turoyo: ܐܰܚܘܢܳܐ‎; Tuvan: акы, дуңма; Udi: вичи; Udmurt: брат, агай, нюня, вын; Ugaritic: 𐎀𐎃; Ukrainian: брат; Urdu: بھائی‎, بھراتا‎; Uyghur: ئاكا‎, ئىنى‎; Uzbek: aka, uka; Venetian: fradèlo, fradelo, fradel, german; Veps: veik; Vietnamese: anh or anh trai, em trai, em, anh em; Volapük: blod, higem; Votic: velli; Welsh: brawd, brodyr; West Frisian: broer; Wolof: mag ju góor, ràkk ju góor, càmmiñ; Xhosa: ubhuti, umntase, umnakwe; Yagnobi: буродар, вирот; Yakut: убай, бий, быраат, ини; Yiddish: ברודער‎; Yoruba: arakunrin; Yucatec Maya: iitsʼin, sukuʼun; Yup'ik: anngaq; Yámana: waym; Zazaki: bra; Zhuang: beix, nuengx, beixneungx; Zulu: ubhuti

colleague

Albanian: koleg, kolege; Arabic: شَرِيك‎, شَرِيكَة‎, زَمِيل‎, زَمِيلَة‎; Armenian: գործընկեր, պաշտոնակից, կոլեգա; Azerbaijani: həmkar, əməkdaş; Belarusian: калега, каляжанка, супрацоўнік, супрацоўніца; Bengali: সহকর্মী; Bulgarian: колега, колежка; Burmese: လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်; Catalan: col·lega, company; Chinese Cantonese: 同事, 同僚; Dungan: туншы, тунхон; Mandarin: 同事, 同僚; Czech: kolega, kolegyně; Danish: kollega, medarbejder; Dutch: collega, medewerker; Estonian: kolleeg, kutsekaaslane; Faroese: starvsfelagi, arbeiðsfelagi; Finnish: kollega, virkaveli, virkatoveri; French: collègue, confrère, consœur, confrèsœur; Georgian: კოლეგა, თანამშრომელი; German: Kollege, Kollegin, Mitarbeiter, Mitarbeiterin; Greek: συνάδελφος; Ancient Greek: ἀδελπιός, ἀδελφειός, ἀδελφεός, ἀδελφιός, ἀδελφός, ἀδερφός, ἀδευφιός, κολλήγας, ξυνεργός, ὁμότιμος, προσέταιρος, συγκάθεδρος, συγκηδεμών, σύναρχος, συνεργάτης, συνεργάτις, συνεργός, συνηρέτης, συνθεαγός; Greenlandic: suleqat; Hebrew: עָמִית‎, עמיתה‎; Hindi: सहकर्मी, साथी; Hungarian: kolléga, kartárs, munkatárs; Icelandic: starfsfélagi, vinnufélagi, samstarfsmaður, kollegi, félagi; Irish: comhghleacaí; Italian: collega; Japanese: 同僚, 同業者; Kazakh: әріптес; Khmer: សហការី, សហការិនី; Korean: 동료(同僚), 동업자(同業者); Kurdish Northern Kurdish: hevkar; Kyrgyz: кесиптеш, коллега; Lao: ເພື່ອນຮ່ວມງານ; Latin: collega; Latvian: kolēģis, kolēģe; Lithuanian: kolega, bendradarbis; Macedonian: колега, колешка; Maori: hoa mahi; Middle English: felawe; Norman: collègue; Norwegian Bokmål: kollega, medarbeider; Nynorsk: kollega, medarbeidar; Pashto: همکار‎, هم کسب‎; Persian: همکار‎; Polish: kolega, koleżanka; Portuguese: colega; Romanian: coleg, colegă; Romansch: collavuratur, collavuratura; Russian: коллега, сослуживец, сослуживица, сотрудник, сотрудница; Rusyn: колеґа; Serbo-Croatian Cyrillic: колега, колѐгица; Roman: koléga, kolègica; Slovak: kolega, kolegyňa; Slovene: kolega, kolegica, sodelavec, sodelavka; Spanish: colega, compañero; Swedish: kollega, arbetskamrat, medarbetare; Tajik: ҳамкор; Telugu: సహోద్యోగి; Thai: เพื่อนร่วมงาน; Turkish: çalışma arkadaşı, meslektaş; Ukrainian: колега, колежанка, співробі́тник, співробі́тниця; Urdu: سھاتھی‎; Uyghur: خىزمەتداش‎, ئىشداش‎; Uzbek: kasbdosh, hamkasb; Vietnamese: đồng nghiệp; Welsh: cyd-weithwr; Yiddish: קאָלעג‎, קאָלעגע‎, קאָלעגין