καρχήσιον

English (LSJ)

Dor. καρχάσιον (χᾱ), τό,
A drinking-cup narrower in the middle than at the top and bottom, Sapph.51.3, Pherecyd.13J., Cratin.38, Herodor.16J., S.Fr.660, Callix.3, IG12.265, al., 22.47, 12 (8).51.25 (Imbros, ii B. C.).
II masthead of a ship, through which the halyards worked, ζυγὸν καρχασίου = sailyard, Pi.N.5.51, cf. Hp.Art. 43, Luc.Merc.Cond.1 (interpol.), Asclep. Myrl. ap. Ath.11.474f: in plural, E.Hec.1261, Plu.Them.12; cf. sq.--In Epicr.10 there is a play on the double meaning (Ι and ΙΙ).
III carchesium, triangular instrument used in carpentry, Hsch.
IV cage or chamber in a torsion-engine, Ph.Bel.74.15, HeroBel.88.5 (Χαλκ- codd.), Ath.Mech.35.4.
V crane for unloading ships, Vitr.10.2.10, 10.16.3.

German (Pape)

[Seite 1332] τό, 1) der obere Theil des Mastbaums mit dem Mastkorbe, Mars, Ath. XI, 475 a; πρὸς ζυγὸν καρχασίου ἱστία ἀντείνειν Pind. N. 5, 51, die Segel aufziehen, wo der Schol. καρχήσιον erkl. ἐν ᾡ τὸν ἱμάντα ἐνείρουσι, also die Rolle, um welche die Segeltaue laufen, die eben oben am Maste befestigt ist; bei Eur. Hec. 1261 verschlingt das Meer πεσοῦσαν ἐκ καρχησίων, wo nachher hinzugefügt ist αὐτὴ πρὸς ἱστὸν ναὸς ἀμβήσει ποδί; Mastkorb ist es auch Plut. Them. 12 u. Luc. ἐκ μηχανῆς θεὸν ἐπὶ τῷ καρχησίῳ καθεζόμενον de merc. cond. 1. – 2) ein Becher, in der Mitte eingebogen, von der Aehnlichkeit mit dem Mastkorbe benannt, Ath. XI, 474 e ff.; D. Sic. 2, 9; Alciphr. 2, 3. – Bei Hesych. auch ἐργαλεῖον τεκτονικὸν δελτοειδές, vielleicht eine Art Krahn, nach Vitruv. 10, 22.

Greek (Liddell-Scott)

καρχήσιον: Δωρ. -άσιον, τό, «ποτήριόν ἐστιν ἐπίμηκες, συνηγμένον εἰς μέσον ἐπιεικῶς, ὦτα ἔχον μέχρι τοῦ πυθμένος καθήκοντα» Καλλίξενος ὁ Ρόδιος παρ’ Ἀθην. 474, Σαπφὼ 70, Φερεκύδ. 27, Κρατῖν. ἐν «Διονυσαλεξάνδρῳ» 1· καρχησίω ἀργυρῶ Συλλ. Ἐπιγρ. 139· 19, πρβλ. 140. 19, 141. 8, 150. 26·―οὕτως ὁ Οὐεργίλ. μεταχειρίζεται τὸν πληθ. carchesia· πρβλ.· Müller Archäol. D. Kunst § 299Α. ΙΙ.τὸ ἀκρότατον τοῦ ἱστοῦ, δι’ οὗ τὰ σχοινία τῶν κεραιῶν διέρχονται, καθ’ ἑνικόν, Πινδ. Ν. 5.94 (ἔνθα τὸ ζυγὸν καρχασίου εἶναι ἡ τὸ ἱστίον φέρουσα κεραία), Ἱππ. π. Ἄρθρ. 808, Λουκ. Μισθ. Συνόντ. 1, Σχόλ. εἰς Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 565, Ἀθήν. 475Α· ἐν τῷ πληθ., Εὐρ. Ἑκ. 1261, Πλουτ. Θεμιστ. 12· πρβλ. τὸ ἑπόμ.―Ἐν Ἐπικρ. Ἀδήλ. 2. ὑπάρχει λογοπαίγνιον ἐπὶ τῆς διπλῆς σημασίας τῆς λέξεως (Ι καὶ ΙΙ). ΙΙΙ. ἡ ὀρθία δοκὸς γεράνου, Schneid Βιτρούβ. 10. 5.―Καθ’ Ἡσύχ.: «τὸ ἐπικείμενον τῶν ἱστῶν; ξύλον, καὶ ἐργαλεῖον τεκτονικὸν δελτοειδές.

French (Bailly abrégé)

ου (τό) :
1 partie supérieure du mât avec la hune, hune;
2 poulie fixée au mât et autour de laquelle s’enroulent les cordages.
Étymologie: DELG mot techn. prob. emprunté.

Greek Monotonic

καρχήσιον: Δωρ. -άσιον [ᾱ], τό,
I. ποτήρι πιο στενό στη μέση από ότι στο χείλος και τον πάτο, σε Σαπφώ κ.λπ.
II. το ψηλότερο μέρος του καταρτιού, σε Πίνδ. κ.λπ.· στον πληθ., σε Ευρ.

Russian (Dvoretsky)

καρχήσιον: дор. καρχάσιον (χᾱ) τό
1) мор. верхний конец мачты, топ (πίπτειν ἐκ καρχησίων Eur.; γλαῦξ τοῖς καρχησίοις ἐπικαθίζουσα Plut.);
2) кархесий (кубок, расширяющийся кверху и книзу) Diod.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

καρχήσιον -ου, τό, Dor. καρχάσιον drinkbeker. zeevaartterm gaffel:; ἐπὶ τῷ καρχησίῳ καθεζόμενον op de gaffel zittend Luc. 36.1; plur. masttop:. πίπτειν ἐκ καρχησίων uit de mast vallen Eur. Hec. 1261.

Frisk Etymological English

Grammatical information: n.
Meaning: a drinking vase narrower in the middle, metaph. mast-head, where the halliards run, the top, also cage or chamber in a torsion engine (Sapph., Pi., IA.).
Other forms: Pi. -άσιον
Derivatives: καρχήσιος m. halliard of a ship, rope in gen. (Gal.).
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]
Etymology: Foreign word of unknown origin; cf. Schwyzer 470, Chantraine Étrennes Benveniste 3, Hermann Gött. Nachr. 1943, 1f. Farreaching combinations in Grošelj Živa Ant. 2, 208f., 4, 171. Lat. LW [loanword] carchēsium (s. Friedmann Die jon. u. att. Wörter im Altlatein 20ff.), from where Sp. carquesia, Ital. calcese > Fr. calcet. The word could be Pre-Greek.

Middle Liddell

I. a drinking-cup narrower in the middle than the top and bottom, Sapph., etc.
II. the mast-head of a ship, Pind., etc.; in plural, Eur.

Frisk Etymology German

καρχήσιον: {karkhḗsion}
Forms: (Pi. -άσιον)
Grammar: n.
Meaning: ein nach der Mitte sich verengendes Trinkgefäß, übertr. der oberste Teil des Mastbaums, wo die Fallen laufen, der Topp, der Mastkorb, auch Käfig einer Drehmaschine (Sapph., Pi., ion. att.).
Derivative: Davon καρχήσιος m. ‘Fall eines Schiffes, Tau im allg.’ (Gal.).
Etymology : Fremdwort unbekannter Herkunft; vgl. Schwyzer 470, Chantraine Étrennes Benveniste 3, Hermann Gött. Nachr. 1943, 1f. Weitgehende Kombinationen bei Grošelj Živa Ant. 2, 208f., 4, 171. Lat. LW carchēsium (s. Friedmann Die jon. u. att. Wörter im Altlatein 20ff.), woraus sp. carquesia, ital. calcese > frz. calcet.
Page 1,796