ἄρδην: Difference between revisions
Ὡς τῶν ἐχόντων πάντες ἄνθρωποι φίλοι → Opulento amicos, quos volunt, omnes habent → Wie sehr sind doch den Reichen alle Menschen Freund
m (Text replacement - "d’" to "d'") Tags: Mobile edit Mobile web edit |
m (Text replacement - "mdlsjtxt=<br />" to "mdlsjtxt=") |
||
(9 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 9: | Line 9: | ||
|Beta Code=a)/rdhn | |Beta Code=a)/rdhn | ||
|Definition=Adv. contr. for [[ἀέρδην]], ([[ἀείρω]])<br><span class="bld">A</span> [[lifted up on high]], of a [[vase]] carried on the [[head]], S.Ant.430; [[φέρειν]] ἄρδην E.Alc.608; πηδῶντος ἄρδην Ἔκτορος τάφρων ὕπερ S.Aj.1279.<br><span class="bld">II</span> [[utterly]], [[wholly]], εἰς Τάρταρον ἄρδην ῥίψειε δέμας A.Pr.1051, cf. E.Hec.887; πᾶσαν ἄρδην πόλιν ἀπολλύναι Pl.R.421a; ἄρδην [[διαφθείρεσθαι]] Id.Lg.677c; Φωκέων ἄρδην [[ὄλεθρος]] D.19.141; πεπτωκὸς ἄρδην [[πολίτευμα]] Plb.1.35.5; [[ὄμνυμι]] πάντας ἄρδην τοὺς θεούς, [[all together]], [[all at once]], Ar.Th.274, cf. X.An.7.1.12; later εἰς ἄρδην, πόλιν [[ἐξελεῖν]] Hld.9.2. | |Definition=Adv. contr. for [[ἀέρδην]], ([[ἀείρω]])<br><span class="bld">A</span> [[lifted up on high]], of a [[vase]] carried on the [[head]], S.Ant.430; [[φέρειν]] ἄρδην E.Alc.608; πηδῶντος ἄρδην Ἔκτορος τάφρων ὕπερ S.Aj.1279.<br><span class="bld">II</span> [[utterly]], [[wholly]], εἰς Τάρταρον ἄρδην ῥίψειε δέμας A.Pr.1051, cf. E.Hec.887; πᾶσαν ἄρδην πόλιν ἀπολλύναι Pl.R.421a; ἄρδην [[διαφθείρεσθαι]] Id.Lg.677c; Φωκέων ἄρδην [[ὄλεθρος]] D.19.141; πεπτωκὸς ἄρδην [[πολίτευμα]] Plb.1.35.5; [[ὄμνυμι]] πάντας ἄρδην τοὺς θεούς, [[all together]], [[all at once]], Ar.Th.274, cf. X.An.7.1.12; later εἰς ἄρδην, πόλιν [[ἐξελεῖν]] Hld.9.2. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> [[ἀέρδην]] A.<i>A</i>.234<br />adv. <br /><b class="num">1</b> [[en alto]], [[por lo alto]] ἐς ... Τάρταρον ἄρδην ῥίψειε [[δέμας]] A.<i>Pr</i>.1051, cf. E.<i>Io</i> 1274, λαβεῖν [[ἀέρδην]] (<i>[[sc.]]</i> Ἰφιγένειαν) A.<i>A</i>.l.c., φέρει κόνιν, ἔκ τ' ... ἄρδην πρόχου ... τὸν νέκυν στέφει trae el polvo y de un aguamanil en alto ... hace la [[libación]] funeraria</i> S.<i>Ant</i>.430, νέκυν ... φέρουσιν ἄρδην ἐς τάφον E.<i>Alc</i>.608, πηδῶντος ἄρδην Ἕκτορος τάφρων ὕπερ salvando de un gran salto Héctor la trinchera</i> S.<i>Ai</i>.1279<br /><b class="num">•</b>gram. como derivado de [[αἴρω]] A.D.<i>Adu</i>.198.9.<br /><b class="num">2</b> [[de arriba abajo]], [[totalmente]], [[enteramente]] ἧς αἵματι βωμὸς ἐραίνετ' ἄρδην con cuya sangre fue rociado el altar de arriba abajo</i> E.<i>IA</i> 1589, μὴ ... πατάξω τὴν γῆν ἄρδην que no holle yo la tierra entera</i> [[LXX]] <i>Ma</i>.3.23, πάντα τὰ ἔργα ... ἐποίησεν Χιρὰμ χαλκᾶ ἄρδην [[LXX]] 3<i>Re</i>.7.31<br /><b class="num">•</b>esp. c. verb. indic. [[destrucción]] πᾶσαν ἄρδην πόλιν ἀπολλύασιν Pl.<i>R</i>.421a, cf. <i>Lg</i>.677c, 716b, Aeschin.3.136, 3.158, Amph.<i>Seleuc</i>.173, Hyp.<i>Phil</i>.8, Marc.Ant.3.3, τὴν [[δημοκρατία]]ν ἄρδην ὑφελόμενος Aeschin.3.145, τὸ δὲ προφανῶς πεπτωκὸς ἄρδην πολίτευμα el estado caído en [[evidente]] y total [[postración]]</i> Plb.1.35.5, τῆς πατρικῆς οἰκίας ... ἀ. ἀνατετραμμένης <i>UPZ</i> 144.37 (II a.C.), τί μ' ἄρδην ὧδ' ἀποκτείνεις; E.<i>Ph</i>.1620, οὐ γυναῖκες ... Λῆμνον ἄρδην ἀρσένων ἐξῴκισαν; E.<i>Hec</i>.887, τοὺς δ' ἄρδην ἀπολλύοντες Isoc.14.19, cf. 15.160, Luc.<i>Merc.Cond</i>.41, Alciphr.3.6.1, Aen.Tact.proem.1, Plu.2.771c, de un tiburón ἵνα μή ποτε ἄρδην ... ἀπόληται Ael.<i>NA</i> 2.13, τὴν μαθηματικὴν ἄρδην ἀναιροῦντας Plu.2.410c<br /><b class="num">•</b>c. subst. τῶν ἐχθρῶν ... ἄρδην [[ὄλεθρος]] D.19.141<br /><b class="num">•</b>en afirmaciones de tipo general c. πάντες [[todos en general]] ὄμνυμι ... πάντας ἄρδην τοὺς θεούς Ar.<i>Th</i>.274, ἄρδην πάντες πλὴν ὀλίγων ἔξω ἦσαν X.<i>An</i>.7.1.12, τὴν [[ἡγεμονία]]ν ... ἄρδην ... ἀνέθηκε Θηβαίοις Aeschin.3.143.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Deriv. de [[αἴρω]] q.u. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
Line 14: | Line 17: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>adv.</i><br /><b>1</b> en haut, en | |btext=<i>adv.</i><br /><b>1</b> [[en haut]], [[en l'air]], [[en enlevant]] ; <i>abs.</i> en tenant en l'air, en versant d'en haut;<br /><b>2</b> [[de fond en comble]] ; [[ἄρδην]] πάντες XÉN tous sans exception.<br />'''Étymologie:''' contr. de [[ἀέρδην]]. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
Line 26: | Line 26: | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''ἄρδην:''' adv. [стяж. к [[ἀέρδην]]<br /><b class="num">1 | |elrutext='''ἄρδην:''' adv. [стяж. к [[ἀέρδην]]<br /><b class="num">1</b> [[подняв вверх]] (φέρειν τι Eur.);<br /><b class="num">2</b> [[вверх]], [[высоко]] (πηδᾶν Soph.);<br /><b class="num">3</b> [[сверху]], [[с высоты]] (ῥίπτειν τι Aesch.);<br /><b class="num">4</b> [[целиком]], [[полностью]], [[совершенно]] (Λῆμνον ἀρσένων ἐξοικίζειν Eur.; διαφθείρειν и ἀπολλύναι τι Plat.; πεπτωκὸς ἄρδην [[πολίτευμα]] Polyb.; ἐκκόψαι τὸν πόλεμον Plut.): ἄρδην πάντες Arph., Xen. [[решительно]] все. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt= | |mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> lifted up, on [[high]], Soph., Eur.<br /><b class="num">II.</b> taken [[away]] [[utterly]], [[wholly]], Lat. [[raptim]], Aesch., Eur., etc. | ||
}} | }} | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[utterly]], [[wholly]], [[on high]], [[right out]] | |woodrun=[[utterly]], [[wholly]], [[on high]], [[right out]] | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[σηκωτά]], [[ἐξολοκλήρου]]). Συνηρημένο [[ἀντί]] [[ἀέρδην]] ἀπό τό [[ρῆμα]] [[αἴρω]] -[[ἀείρω]] (=[[σηκώνω]]). Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό [[ρῆμα]] [[αἴρω]]. | |||
}} | }} |
Latest revision as of 11:50, 3 March 2024
English (LSJ)
Adv. contr. for ἀέρδην, (ἀείρω)
A lifted up on high, of a vase carried on the head, S.Ant.430; φέρειν ἄρδην E.Alc.608; πηδῶντος ἄρδην Ἔκτορος τάφρων ὕπερ S.Aj.1279.
II utterly, wholly, εἰς Τάρταρον ἄρδην ῥίψειε δέμας A.Pr.1051, cf. E.Hec.887; πᾶσαν ἄρδην πόλιν ἀπολλύναι Pl.R.421a; ἄρδην διαφθείρεσθαι Id.Lg.677c; Φωκέων ἄρδην ὄλεθρος D.19.141; πεπτωκὸς ἄρδην πολίτευμα Plb.1.35.5; ὄμνυμι πάντας ἄρδην τοὺς θεούς, all together, all at once, Ar.Th.274, cf. X.An.7.1.12; later εἰς ἄρδην, πόλιν ἐξελεῖν Hld.9.2.
Spanish (DGE)
• Alolema(s): ἀέρδην A.A.234
adv.
1 en alto, por lo alto ἐς ... Τάρταρον ἄρδην ῥίψειε δέμας A.Pr.1051, cf. E.Io 1274, λαβεῖν ἀέρδην (sc. Ἰφιγένειαν) A.A.l.c., φέρει κόνιν, ἔκ τ' ... ἄρδην πρόχου ... τὸν νέκυν στέφει trae el polvo y de un aguamanil en alto ... hace la libación funeraria S.Ant.430, νέκυν ... φέρουσιν ἄρδην ἐς τάφον E.Alc.608, πηδῶντος ἄρδην Ἕκτορος τάφρων ὕπερ salvando de un gran salto Héctor la trinchera S.Ai.1279
•gram. como derivado de αἴρω A.D.Adu.198.9.
2 de arriba abajo, totalmente, enteramente ἧς αἵματι βωμὸς ἐραίνετ' ἄρδην con cuya sangre fue rociado el altar de arriba abajo E.IA 1589, μὴ ... πατάξω τὴν γῆν ἄρδην que no holle yo la tierra entera LXX Ma.3.23, πάντα τὰ ἔργα ... ἐποίησεν Χιρὰμ χαλκᾶ ἄρδην LXX 3Re.7.31
•esp. c. verb. indic. destrucción πᾶσαν ἄρδην πόλιν ἀπολλύασιν Pl.R.421a, cf. Lg.677c, 716b, Aeschin.3.136, 3.158, Amph.Seleuc.173, Hyp.Phil.8, Marc.Ant.3.3, τὴν δημοκρατίαν ἄρδην ὑφελόμενος Aeschin.3.145, τὸ δὲ προφανῶς πεπτωκὸς ἄρδην πολίτευμα el estado caído en evidente y total postración Plb.1.35.5, τῆς πατρικῆς οἰκίας ... ἀ. ἀνατετραμμένης UPZ 144.37 (II a.C.), τί μ' ἄρδην ὧδ' ἀποκτείνεις; E.Ph.1620, οὐ γυναῖκες ... Λῆμνον ἄρδην ἀρσένων ἐξῴκισαν; E.Hec.887, τοὺς δ' ἄρδην ἀπολλύοντες Isoc.14.19, cf. 15.160, Luc.Merc.Cond.41, Alciphr.3.6.1, Aen.Tact.proem.1, Plu.2.771c, de un tiburón ἵνα μή ποτε ἄρδην ... ἀπόληται Ael.NA 2.13, τὴν μαθηματικὴν ἄρδην ἀναιροῦντας Plu.2.410c
•c. subst. τῶν ἐχθρῶν ... ἄρδην ὄλεθρος D.19.141
•en afirmaciones de tipo general c. πάντες todos en general ὄμνυμι ... πάντας ἄρδην τοὺς θεούς Ar.Th.274, ἄρδην πάντες πλὴν ὀλίγων ἔξω ἦσαν X.An.7.1.12, τὴν ἡγεμονίαν ... ἄρδην ... ἀνέθηκε Θηβαίοις Aeschin.3.143.
• Etimología: Deriv. de αἴρω q.u.
German (Pape)
[Seite 348] = ἀέρδην (ἀείρω), in die Höhe gehoben, ῥίπτειν Aesch. Prom. 1053; λαβεῖν Ag. 226; ἄρδην νέκυν φέρουσιν Eur. Alc. 608; πηδᾶν ἄρδην ὑπὲρ τάφρων, hoch über den Graben hinwegspringen, Soph. Ai. 1258; ἐκ χαλκέας ἄρδην πρόχου χοαῖσι τὸν νέκυν στέφει, indem sie die Kanne hoch hebt, Ant. 428; – vom Grunde aus, gänzlich, διαφθείρειν Plat. Legg. III, 677 c; πόλιν ἀπολλύναι Rep. IV, 421 a; vgl. Dem. 27, 26; öfter Pol., auch πεπτωκὸς ἄρδην πολίτευμα 1, 35, 5; – ἄρδην πάντες Ar. Th. 274; Xen. An. 7, 1, 12.
French (Bailly abrégé)
adv.
1 en haut, en l'air, en enlevant ; abs. en tenant en l'air, en versant d'en haut;
2 de fond en comble ; ἄρδην πάντες XÉN tous sans exception.
Étymologie: contr. de ἀέρδην.
Greek Monolingual
(AM ἄρδην, Α κ. ἀέρδην) επίρρ. αείρω
εκ βάθρων, εξολοκλήρου, τελείως («ἀπό τότε ἄλλαξε ἄρδην ἡ κατάσταση»)
αρχ.
ανασηκωτά, σηκώνοντας ψηλά.
Greek Monotonic
ἄρδην: επίρρ., συνηρ. αντί ἀέρδην (όπως το αἴρω από το ἀείρω)·
I. με ανάρτηση, στα ψηλά, σε μετέωρη κατάσταση, στα ύψη, σε Σοφ., Ευρ.
II. εντελώς, ολοσχερώς, εκ θεμελίων, ριζικά Λατ. raptim, σε Αισχύλ., Ευρ. κ.λπ.
Russian (Dvoretsky)
ἄρδην: adv. [стяж. к ἀέρδην
1 подняв вверх (φέρειν τι Eur.);
2 вверх, высоко (πηδᾶν Soph.);
3 сверху, с высоты (ῥίπτειν τι Aesch.);
4 целиком, полностью, совершенно (Λῆμνον ἀρσένων ἐξοικίζειν Eur.; διαφθείρειν и ἀπολλύναι τι Plat.; πεπτωκὸς ἄρδην πολίτευμα Polyb.; ἐκκόψαι τὸν πόλεμον Plut.): ἄρδην πάντες Arph., Xen. решительно все.
Middle Liddell
I. lifted up, on high, Soph., Eur.
II. taken away utterly, wholly, Lat. raptim, Aesch., Eur., etc.
English (Woodhouse)
utterly, wholly, on high, right out
Mantoulidis Etymological
(=σηκωτά, ἐξολοκλήρου). Συνηρημένο ἀντί ἀέρδην ἀπό τό ρῆμα αἴρω -ἀείρω (=σηκώνω). Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό ρῆμα αἴρω.