Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

anteeo: Difference between revisions

From LSJ

Ζῆν οὐκ ἄξιος, ὅτῳ μηδὲ εἷς ἐστι χρηστὸς φίλοςLife is not worth living if you do not have at least one friend.

Democritus, DK 68b22
(3_1)
(CSV import)
 
(2 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=anteeo anteire, anteivi(ii), anteitus V :: go/walk before/ahead, precede, antedate; surpass; anticipate; prevent
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>antĕ-ĕo</b>: īvi or ii, īre, v. n. (old form antĭdeo = [[anteeo]], [[like]] [[antidea]] for [[antea]], Plaut. Cist. 2, 1, 3;<br /><b>I</b> antidit = anteit, id. Trin. 2, 4, 145 Ritschl. In [[verse]] the e in [[ante]] blends [[with]] the foll. e or i, per synaloephen, [[into]] one syll.; [[hence]], anteire trisyl., Lucr. 4 [141]; cf. Hor. C. 1, 35, 17; id. Ep. 1, 2, 70 al.; [[later]] we [[find]] the sync. forms: pres. subj. antēat, Ov. A. A. 2, 726; fut. antībo, Tac. A. 5, 6; pluperf. subj. antīssent, id. ib. 3, 69; inf. antīsse, id. ib. 4, 40).<br /><b>I</b> In [[space]], to go [[before]], [[precede]], to [[take]] the [[lead]]; [[with]] dat., acc., or absol.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> With dat.: [[interdum]] montes Montibus anteire (videntur), Lucr. 4 [141]: praetoribus anteeunt, Cic. Agr. 2, 34.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> With acc.: te anteit [[necessitas]], Hor. C. 1, 35, 17.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> Absol.: [[barbarum]] jubebat anteire, Cic. Off. 2, 7, 25; so Hor. Ep. 1, 2, 70; Liv. 1, 59; Tac. A. 3, 69; Suet. Caes. 57; id. Aug. 64. —<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To go [[before]]: anteibit faciem tuam justitia, * Vulg. Isa. 58, 8.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> To [[excel]], [[surpass]] [[any]] one: [[virtus]] omnibus rebus anteit, Plaut. Am. 2, 2, 18: Qui omnīs homines [[supero]] [[atque]] [[antideo]] cruciabilitatibus animi, id. Cist. 2, 1, 3: aliquem sapientiā, Ter. Phorm. 2, 1, 17: alicui aetate, Cic. Phil. 9, 1; id. Tusc. 1, 3, 5: aliquem virtutibus, Nep. Thras. 1, 3: aetatem meam honoribus vestris anteistis, Liv. 38, 51: candore nives, cursibus auras, Verg. A. 12, 84 al.—Pass.: se aequales tui, abs te anteiri putant, Cic. Sull. 8: a deterioribus honore anteiri, Sen. Cons. ad Marc. 3; Tac. H. 2, 101.—More [[rare]],<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> To [[anticipate]], [[prevent]] [[any]] [[thing]]: damnationem anteiit, Tac. A. 6, 29; id. ib. 15, 38.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>D</b> To [[oppose]], [[resist]]: auctoritati parentis, Tac. A. 5, 3.—*<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>E</b> Poet., to [[know]] [[beforehand]], to [[foreknow]]: [[quid]] vellet [[crastinus]] Auster, Anteibat, Sil. 14, 455.
|lshtext=<b>antĕ-ĕo</b>: īvi or ii, īre, v. n. (old form antĭdeo = [[anteeo]], [[like]] [[antidea]] for [[antea]], Plaut. Cist. 2, 1, 3;<br /><b>I</b> antidit = anteit, id. Trin. 2, 4, 145 Ritschl. In [[verse]] the e in [[ante]] blends [[with]] the foll. e or i, per synaloephen, [[into]] one syll.; [[hence]], anteire trisyl., Lucr. 4 [141]; cf. Hor. C. 1, 35, 17; id. Ep. 1, 2, 70 al.; [[later]] we [[find]] the sync. forms: pres. subj. antēat, Ov. A. A. 2, 726; fut. antībo, Tac. A. 5, 6; pluperf. subj. antīssent, id. ib. 3, 69; inf. antīsse, id. ib. 4, 40).<br /><b>I</b> In [[space]], to go [[before]], [[precede]], to [[take]] the [[lead]]; [[with]] dat., acc., or absol.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> With dat.: [[interdum]] montes Montibus anteire (videntur), Lucr. 4 [141]: praetoribus anteeunt, Cic. Agr. 2, 34.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> With acc.: te anteit [[necessitas]], Hor. C. 1, 35, 17.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> Absol.: [[barbarum]] jubebat anteire, Cic. Off. 2, 7, 25; so Hor. Ep. 1, 2, 70; Liv. 1, 59; Tac. A. 3, 69; Suet. Caes. 57; id. Aug. 64. —<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To go [[before]]: anteibit faciem tuam justitia, * Vulg. Isa. 58, 8.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> To [[excel]], [[surpass]] [[any]] one: [[virtus]] omnibus rebus anteit, Plaut. Am. 2, 2, 18: Qui omnīs homines [[supero]] [[atque]] [[antideo]] cruciabilitatibus animi, id. Cist. 2, 1, 3: aliquem sapientiā, Ter. Phorm. 2, 1, 17: alicui aetate, Cic. Phil. 9, 1; id. Tusc. 1, 3, 5: aliquem virtutibus, Nep. Thras. 1, 3: aetatem meam honoribus vestris anteistis, Liv. 38, 51: candore nives, cursibus auras, Verg. A. 12, 84 al.—Pass.: se aequales tui, abs te anteiri putant, Cic. Sull. 8: a deterioribus honore anteiri, Sen. Cons. ad Marc. 3; Tac. H. 2, 101.—More [[rare]],<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> To [[anticipate]], [[prevent]] [[any]] [[thing]]: damnationem anteiit, Tac. A. 6, 29; id. ib. 15, 38.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>D</b> To [[oppose]], [[resist]]: auctoritati parentis, Tac. A. 5, 3.—*<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>E</b> Poet., to [[know]] [[beforehand]], to [[foreknow]]: [[quid]] vellet [[crastinus]] Auster, Anteibat, Sil. 14, 455.
Line 8: Line 11:
{{Georges
{{Georges
|georg=[[ante]]-eo, iī, [[itum]], īre, [[vorher]]-, [[vorangehen]], I) eig.: alci, Cic.: alqm, Hor.: currum [[regis]], Curt.: sua vexilla, suas aquilas magno gradu, Plin. pan. – absol., destricto gladio, Cic.: pedibus, equo, vehiculo, Suet. – II) übtr.: A) im allg., der [[Zeit]] [[nach]] [[vorausgehen]], a) v. Lebl. = [[zuvor]] [[geschehen]], si antissent delicta, Tac. ann. 3, 69. – b) v. Pers.: α) jmdm. der [[Zeit]] [[nach]] [[vorangehen]], alci aetate, Cic. Tusc. 1, 5: alqm aetate, Cic. Acad. 1, 35. Sall. hist. fr. 1, 47 (50). – β) [[einer]] [[Zeit]] [[mit]] etw. [[vorausgehen]], [[zuvorkommen]], [[ita]], si ab annis [[septemdecim]] ad senectutem [[semper]] [[vos]] aetatem meam honoribus vestris anteistis, [[ego]] vestros honores rebus gerendis [[praecessi]], Liv. 38, 51, 11. – B) insbes.: 1) jmdm. [[vorgehen]], es jmdm. [[zuvortun]], jmdm. den [[Vorrang]] [[ablaufen]], jmd. od. etw. [[übertreffen]], [[virtus]] omnibus rebus anteit [[profecto]], Plaut.: alci sapientiā, Cic.: alci in alqa re, Gell. 19, 9, 8: auctoritati parentis, dem [[Einfluß]] der [[Mutter]] [[vorgehen]] (mächtiger [[sein]] [[als]] die M.), Tac. ann. 5, 3. – fortunam ipsam anteibo fortunis meis, [[Trab]]. com. fr.: [[qui]] omnes homines [[supero]] [[atque]] [[antideo]] cruciabilitatibus animi, Plaut.: aetate et consilio ceteros, Sall. fr.: omnes intellegentiā, Cic.: alqm virtutibus, Nep.: [[multum]] [[numero]] [[nostrum]] equitatum, Auct. b. Alex.: [[multo]] ceteros regiā stirpe, Tac.: [[satis]] docuisse [[videor]], hominis [[natura]] [[quanto]] omnes anteiret animantes, Cic. – m. bl. Acc., [[cursus]] alcis, Ov.: [[questus]] omnium, Tac. – im [[Passiv]], a deterioribus honore anteiri, Sen.: [[abs]] te anteiri putant, Cic. Sull. 23. – m. Infin., Sil. 5, 355. – absol. = [[sich]] [[auszeichnen]], [[sich]] [[hervortun]], operibus ([[durch]] Taten), Caes. b.c. 1, 32, 8. – 2) [[zuvorkommen]], [[begegnen]], [[quo]] [[vera]] [[seu]] falsa anteiret, Tac.: vereitelnd, id te [[oro]] ut anteeamus, Ter. Andr. 556: u. so damnationem u. damnationem [[veneno]], Tac. – od. abwendend, [[periculum]], Tac.: anteit [[incendium]] remedia (Vorkehrungen), Tac. – 3) vorherbestimmen [[können]], [[vorherwissen]], Sil. 14, 455. – / a) Bei Dichtern und in nachaug. [[Prosa]] schwindet das e [[von]] [[ante]], zB. anteat, Ov. art. am. 2, 276: antibo, Tac. ann. 5, 6: antissent, ibid. 3, 69: antisse, ibid. 4, 40: antire, Gratt. cyn. 385. – [[Präsens]] [[durch]] Synizese [[zweisilbig]], ant<u>ei</u>s, Hor. ep. 1, 2, 70: ant<u>ei</u>t, Hor. carm. 1, 35, 17. – b) [[antideo]] archaist. = [[anteeo]], Plaut. cist. 205; Pers. 779: antidit = anteit, Plaut. trin. 546.
|georg=[[ante]]-eo, iī, [[itum]], īre, [[vorher]]-, [[vorangehen]], I) eig.: alci, Cic.: alqm, Hor.: currum [[regis]], Curt.: sua vexilla, suas aquilas magno gradu, Plin. pan. – absol., destricto gladio, Cic.: pedibus, equo, vehiculo, Suet. – II) übtr.: A) im allg., der [[Zeit]] [[nach]] [[vorausgehen]], a) v. Lebl. = [[zuvor]] [[geschehen]], si antissent delicta, Tac. ann. 3, 69. – b) v. Pers.: α) jmdm. der [[Zeit]] [[nach]] [[vorangehen]], alci aetate, Cic. Tusc. 1, 5: alqm aetate, Cic. Acad. 1, 35. Sall. hist. fr. 1, 47 (50). – β) [[einer]] [[Zeit]] [[mit]] etw. [[vorausgehen]], [[zuvorkommen]], [[ita]], si ab annis [[septemdecim]] ad senectutem [[semper]] [[vos]] aetatem meam honoribus vestris anteistis, [[ego]] vestros honores rebus gerendis [[praecessi]], Liv. 38, 51, 11. – B) insbes.: 1) jmdm. [[vorgehen]], es jmdm. [[zuvortun]], jmdm. den [[Vorrang]] [[ablaufen]], jmd. od. etw. [[übertreffen]], [[virtus]] omnibus rebus anteit [[profecto]], Plaut.: alci sapientiā, Cic.: alci in alqa re, Gell. 19, 9, 8: auctoritati parentis, dem [[Einfluß]] der [[Mutter]] [[vorgehen]] (mächtiger [[sein]] [[als]] die M.), Tac. ann. 5, 3. – fortunam ipsam anteibo fortunis meis, [[Trab]]. com. fr.: [[qui]] omnes homines [[supero]] [[atque]] [[antideo]] cruciabilitatibus animi, Plaut.: aetate et consilio ceteros, Sall. fr.: omnes intellegentiā, Cic.: alqm virtutibus, Nep.: [[multum]] [[numero]] [[nostrum]] equitatum, Auct. b. Alex.: [[multo]] ceteros regiā stirpe, Tac.: [[satis]] docuisse [[videor]], hominis [[natura]] [[quanto]] omnes anteiret animantes, Cic. – m. bl. Acc., [[cursus]] alcis, Ov.: [[questus]] omnium, Tac. – im [[Passiv]], a deterioribus honore anteiri, Sen.: [[abs]] te anteiri putant, Cic. Sull. 23. – m. Infin., Sil. 5, 355. – absol. = [[sich]] [[auszeichnen]], [[sich]] [[hervortun]], operibus ([[durch]] Taten), Caes. b.c. 1, 32, 8. – 2) [[zuvorkommen]], [[begegnen]], [[quo]] [[vera]] [[seu]] falsa anteiret, Tac.: vereitelnd, id te [[oro]] ut anteeamus, Ter. Andr. 556: u. so damnationem u. damnationem [[veneno]], Tac. – od. abwendend, [[periculum]], Tac.: anteit [[incendium]] remedia (Vorkehrungen), Tac. – 3) vorherbestimmen [[können]], [[vorherwissen]], Sil. 14, 455. – / a) Bei Dichtern und in nachaug. [[Prosa]] schwindet das e [[von]] [[ante]], zB. anteat, Ov. art. am. 2, 276: antibo, Tac. ann. 5, 6: antissent, ibid. 3, 69: antisse, ibid. 4, 40: antire, Gratt. cyn. 385. – [[Präsens]] [[durch]] Synizese [[zweisilbig]], ant<u>ei</u>s, Hor. ep. 1, 2, 70: ant<u>ei</u>t, Hor. carm. 1, 35, 17. – b) [[antideo]] archaist. = [[anteeo]], Plaut. cist. 205; Pers. 779: antidit = anteit, Plaut. trin. 546.
}}
{{LaZh
|lnztxt=anteeo, eis, ivi, itum, ire. n. act. (''eo, is''.) :: 于人前行。踰。勝。Ne ab aliis anteirentur 防他人勝己等。
}}
}}

Latest revision as of 16:05, 12 June 2024

Latin > English

anteeo anteire, anteivi(ii), anteitus V :: go/walk before/ahead, precede, antedate; surpass; anticipate; prevent

Latin > English (Lewis & Short)

antĕ-ĕo: īvi or ii, īre, v. n. (old form antĭdeo = anteeo, like antidea for antea, Plaut. Cist. 2, 1, 3;
I antidit = anteit, id. Trin. 2, 4, 145 Ritschl. In verse the e in ante blends with the foll. e or i, per synaloephen, into one syll.; hence, anteire trisyl., Lucr. 4 [141]; cf. Hor. C. 1, 35, 17; id. Ep. 1, 2, 70 al.; later we find the sync. forms: pres. subj. antēat, Ov. A. A. 2, 726; fut. antībo, Tac. A. 5, 6; pluperf. subj. antīssent, id. ib. 3, 69; inf. antīsse, id. ib. 4, 40).
I In space, to go before, precede, to take the lead; with dat., acc., or absol.
   a With dat.: interdum montes Montibus anteire (videntur), Lucr. 4 [141]: praetoribus anteeunt, Cic. Agr. 2, 34.—
   b With acc.: te anteit necessitas, Hor. C. 1, 35, 17.—
   c Absol.: barbarum jubebat anteire, Cic. Off. 2, 7, 25; so Hor. Ep. 1, 2, 70; Liv. 1, 59; Tac. A. 3, 69; Suet. Caes. 57; id. Aug. 64. —
II Trop.
   A To go before: anteibit faciem tuam justitia, * Vulg. Isa. 58, 8.—
   B To excel, surpass any one: virtus omnibus rebus anteit, Plaut. Am. 2, 2, 18: Qui omnīs homines supero atque antideo cruciabilitatibus animi, id. Cist. 2, 1, 3: aliquem sapientiā, Ter. Phorm. 2, 1, 17: alicui aetate, Cic. Phil. 9, 1; id. Tusc. 1, 3, 5: aliquem virtutibus, Nep. Thras. 1, 3: aetatem meam honoribus vestris anteistis, Liv. 38, 51: candore nives, cursibus auras, Verg. A. 12, 84 al.—Pass.: se aequales tui, abs te anteiri putant, Cic. Sull. 8: a deterioribus honore anteiri, Sen. Cons. ad Marc. 3; Tac. H. 2, 101.—More rare,
   C To anticipate, prevent any thing: damnationem anteiit, Tac. A. 6, 29; id. ib. 15, 38.—
   D To oppose, resist: auctoritati parentis, Tac. A. 5, 3.—*
   E Poet., to know beforehand, to foreknow: quid vellet crastinus Auster, Anteibat, Sil. 14, 455.

Latin > French (Gaffiot 2016)

antĕĕō,¹⁰ ĭī, ĭtum, īre, intr. et tr., aller devant, en avant
    I intr.,
1 anteibant lictores Cic. Agr. 2, 93, devant marchaient les licteurs, cf. Off. 2, 25 ; Liv. 24, 44, 10, etc. || [avec dat.] : alicui Cic. Agr. 2, 93 ; Rep. 2, 31, marcher devant qqn
2 [au fig.] être avant, être supérieur : ætate Cic. Læl. 69, dépasser en âge, être plus âgé || [avec dat.] alicui (aliqua re), surpasser qqn [en qqch.] : Pl. Amph. 649 ; Pers. 778 ; Cic. Tusc. 1, 5 ; Off. 2, 37, etc. ; Tac. Ann. 5, 3.
    II tr.,
1 aliquem, précéder qqn : Hor. O. 1, 25, 19 ; Ov. M. 11, 54 ; Curt. 3, 3, 15 ; Tac. H. 2, 5 ; Plin. Min. Pan. 10 || devancer : Tac. Ann. 12, 27 ; H. 1, 45
2 [fig.] devancer : ætatem meam honoribus vestris anteistis Liv. 38, 51, 11, vous m’avez conféré vos honneurs en devançant mon âge || prévenir : periculum Tac. Ann. 5, 6 ; damnationem Tac. Ann. 6, 29, prévenir un danger, une condamnation || pressentir, deviner : Sil. 14, 455 || surpasser, dépasser : aliquem (aliqua re), surpasser qqn (en qqch.) : Pl. Cas. 225 ; Ps. 933 ; Ter. Phorm. 247 ; Cic. Br. 229 ; Sulla 23 ; Phil. 9, 1 ; Ac. 1, 35, etc. ; Sall. J. 6, 1 ; Nep. Thras. 1, 3, etc. ; Liv. 6, 30, 3, etc. ; Tac. Ann. 3, 30, etc.
     chez les poètes et pros. de l’ép. imp., chute de e de ante : anteat Ov. Ars 2, 726 ; antibo Tac. Ann. 5, 6 ; antissent Tac. Ann. 3, 69 ; antisse Tac. Ann. 4, 40 || au prés. synizèse [synérèse] : anteis Hor. Ep. 1, 2, 70 ; anteit Hor. O. 1, 35, 17 comptent pour deux syll. || arch. antideo = anteeo Pl. Cist. 205 ; antidit = anteit Pl. Trin. 546.

Latin > German (Georges)

ante-eo, iī, itum, īre, vorher-, vorangehen, I) eig.: alci, Cic.: alqm, Hor.: currum regis, Curt.: sua vexilla, suas aquilas magno gradu, Plin. pan. – absol., destricto gladio, Cic.: pedibus, equo, vehiculo, Suet. – II) übtr.: A) im allg., der Zeit nach vorausgehen, a) v. Lebl. = zuvor geschehen, si antissent delicta, Tac. ann. 3, 69. – b) v. Pers.: α) jmdm. der Zeit nach vorangehen, alci aetate, Cic. Tusc. 1, 5: alqm aetate, Cic. Acad. 1, 35. Sall. hist. fr. 1, 47 (50). – β) einer Zeit mit etw. vorausgehen, zuvorkommen, ita, si ab annis septemdecim ad senectutem semper vos aetatem meam honoribus vestris anteistis, ego vestros honores rebus gerendis praecessi, Liv. 38, 51, 11. – B) insbes.: 1) jmdm. vorgehen, es jmdm. zuvortun, jmdm. den Vorrang ablaufen, jmd. od. etw. übertreffen, virtus omnibus rebus anteit profecto, Plaut.: alci sapientiā, Cic.: alci in alqa re, Gell. 19, 9, 8: auctoritati parentis, dem Einfluß der Mutter vorgehen (mächtiger sein als die M.), Tac. ann. 5, 3. – fortunam ipsam anteibo fortunis meis, Trab. com. fr.: qui omnes homines supero atque antideo cruciabilitatibus animi, Plaut.: aetate et consilio ceteros, Sall. fr.: omnes intellegentiā, Cic.: alqm virtutibus, Nep.: multum numero nostrum equitatum, Auct. b. Alex.: multo ceteros regiā stirpe, Tac.: satis docuisse videor, hominis natura quanto omnes anteiret animantes, Cic. – m. bl. Acc., cursus alcis, Ov.: questus omnium, Tac. – im Passiv, a deterioribus honore anteiri, Sen.: abs te anteiri putant, Cic. Sull. 23. – m. Infin., Sil. 5, 355. – absol. = sich auszeichnen, sich hervortun, operibus (durch Taten), Caes. b.c. 1, 32, 8. – 2) zuvorkommen, begegnen, quo vera seu falsa anteiret, Tac.: vereitelnd, id te oro ut anteeamus, Ter. Andr. 556: u. so damnationem u. damnationem veneno, Tac. – od. abwendend, periculum, Tac.: anteit incendium remedia (Vorkehrungen), Tac. – 3) vorherbestimmen können, vorherwissen, Sil. 14, 455. – / a) Bei Dichtern und in nachaug. Prosa schwindet das e von ante, zB. anteat, Ov. art. am. 2, 276: antibo, Tac. ann. 5, 6: antissent, ibid. 3, 69: antisse, ibid. 4, 40: antire, Gratt. cyn. 385. – Präsens durch Synizese zweisilbig, anteis, Hor. ep. 1, 2, 70: anteit, Hor. carm. 1, 35, 17. – b) antideo archaist. = anteeo, Plaut. cist. 205; Pers. 779: antidit = anteit, Plaut. trin. 546.

Latin > Chinese

anteeo, eis, ivi, itum, ire. n. act. (eo, is.) :: 于人前行。踰。勝。Ne ab aliis anteirentur 防他人勝己等。