πέλεια: Difference between revisions
Οὐκ ἔστιν οὐδὲν κτῆμα κάλλιον φίλου → Nulla est amico pulchrior possessio → Als einen Freund gibt's keinen schöneren Besitz
(Autenrieth) |
(31) |
||
| Line 21: | Line 21: | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=[[wild]] [[dove]], [[wild]] [[pigeon]]. | |auten=[[wild]] [[dove]], [[wild]] [[pigeon]]. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=και [[πελίη]], ἡ, Α<br /><b>1.</b> το [[αγριοπερίστερο]]<br /><b>2.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>αἱ πέλειαι</i><br />οι προφήτιδες ιέρειες της Δωδώνης.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[πέλεια]] έχει σχηματιστεί πιθ. από αμάρτυρο τ. <i>πελύς</i> (<b>πρβλ.</b> <i>λίγεια</i>: [[λιγύς]]) και ανάγεται στην [[ίδια]] [[ρίζα]] <i>pel</i>- / <i>pol</i>- «[[γκρίζος]], [[φαιός]]» —με [[επίθημα]] –<i>ja</i> τών [[πελιδνός]], [[πελιός]], [[πολιός]]. Όπως και το λατ. <i>palumbes</i> «[[περιστέρι]]», το [[πουλί]] ονομάστηκε [[έτσι]] από το γκριζόμαυρο [[χρώμα]] του. Η [[ίδια]] [[ονομασία]] αποδόθηκε μεταφορικά και στις ιέρειες του μαντείου της Δωδώνης [[είτε]] λόγω παλαιάς θρησκευτικής παράδοσης για θηριομορφικές λατρευτικές εκδηλώσεις [[είτε]] λόγω τών κραυγών τών ιερειών όταν χρησμοδοτούσαν, κραυγών που θύμιζαν πουλιά, [[είτε]], [[τέλος]], για το [[χρώμα]] τών μαλλιών τους, που έμοιαζε με το γκριζωπό [[χρώμα]] τών περιστεριών (<b>πρβλ.</b> τον τ. που παραδίδει ο <b>Ησύχ.</b> «[[πελείους]]<br /><i>Κῷοι καὶ Ἠπειρῶται τοὺς [[γέροντας]] καὶ τὰς πρεσβύλιδας</i>»). | |||
}} | }} | ||
Revision as of 12:15, 29 September 2017
English (LSJ)
ἡ, (cf. πελλός)
A dove or pigeon, esp. wild rock-pigeon, Columba livia, Od.15.527, etc. ; φύγεν ὥς τε π. Il. 21.493 ; τρήρων (q. v.) πέλεια 23.853, Od.12.62, etc. ; πτηνὴ π. S.Aj.140, cf. E. Ion 1197 ; ὑπόπτεροι π. S. Ph.289 ; cf. sq. 1. II πέλειαι, αἱ, prophetic priestesses at Dodona, Paus.7.21.2, 10.12.10 ; cf. sq. 11 and πελείους.
German (Pape)
[Seite 550] ἡ, die wilde Taube, nach ihrer schwarzblauen Farbe benannt; bei Hom. gew. Sinnbild der Furchtsamkeit, φύγεν ὥςτε πέλεια, Il. 21, 493; τρήρων, oft; Aesch. Prom. 859; πεφόβημαι πτηνῆς ὡς ὄμμα πελείας, Soph. Ai. 140; Phil. 259; πτηνὸς κῶμος πελειῶν, Eur. Ion 1197; Ar. Av. 575, nach Hom. S. das Folgde.
Greek (Liddell-Scott)
πέλεια: ἡ, (πελὸς) ἡ ἀγρία περιστερά, Columba oenas (πρβλ. οἰνάς), οὕτως ὀνομασθεῖσα ἐκ τοῦ σκοτεινοῦ αὐτῆς χρώματος, Ὀδ. Ο. 526, κτλ.˙ ὡς σύμβολον δέους καὶ τρόμου, φύγεν ὥς τε πέλεια Ἰλ. Φ. 493˙ ἐντεῦθεν συνεχῶς καλεῖται τρήρων (ὅπερ κατήντησε νὰ τίθηται καθ’ ἑαυτὸ ἀντὶ τοῦ πέλεια), Ἰλ. Ε. 778, Ψ. 853, Ὀδ. Μ. 62, κτλ.˙ πτηνὴ π. Σοφ. Αἴ. 140, πρβλ. Εὐρ. Ἴων 853, ὑπόπτεροι π. Σοφ. Φ. 289˙ πρβλ. πελειὰς Ι. ΙΙ. πέλειαι, αἱ, ὄνομα τῶν προφητίδων ἱερειῶν τῶν παλαιῶν χρόνων, πιθ., ληφθὲν ἐκ τῶν μαντικῶν περιστερῶν τῆς Δωδώνης, Ἡρόδ. 2. 55, 57, Παυσ. 7. 21, 2., 10. 12, 10˙ ὡσαύτως πελειάδες, Σοφ. Τρ. 172. ― Καθ’ Ἡσύχ.: «πέλειαι˙ περιστεραί. καὶ αἱ ἐν Δωδώνῃ θεσπίζουσαι μάντεις. Ἀριστοτέλης φησὶ διαφέρειν περιστερὰς καὶ πελείας.»
French (Bailly abrégé)
ας (ἡ) :
pigeon, colombe, oiseau.
Étymologie: πελός.
English (Autenrieth)
Greek Monolingual
και πελίη, ἡ, Α
1. το αγριοπερίστερο
2. στον πληθ. αἱ πέλειαι
οι προφήτιδες ιέρειες της Δωδώνης.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. πέλεια έχει σχηματιστεί πιθ. από αμάρτυρο τ. πελύς (πρβλ. λίγεια: λιγύς) και ανάγεται στην ίδια ρίζα pel- / pol- «γκρίζος, φαιός» —με επίθημα –ja τών πελιδνός, πελιός, πολιός. Όπως και το λατ. palumbes «περιστέρι», το πουλί ονομάστηκε έτσι από το γκριζόμαυρο χρώμα του. Η ίδια ονομασία αποδόθηκε μεταφορικά και στις ιέρειες του μαντείου της Δωδώνης είτε λόγω παλαιάς θρησκευτικής παράδοσης για θηριομορφικές λατρευτικές εκδηλώσεις είτε λόγω τών κραυγών τών ιερειών όταν χρησμοδοτούσαν, κραυγών που θύμιζαν πουλιά, είτε, τέλος, για το χρώμα τών μαλλιών τους, που έμοιαζε με το γκριζωπό χρώμα τών περιστεριών (πρβλ. τον τ. που παραδίδει ο Ησύχ. «πελείους
Κῷοι καὶ Ἠπειρῶται τοὺς γέροντας καὶ τὰς πρεσβύλιδας»).
