σήμερα: Difference between revisions
οὐδ' ἄμμε διακρινέει φιλότητος ἄλλο, πάρος θάνατόν γε μεμορμένον ἀμφικαλύψαι → nor will anything else divide us from our love before the fate of death enshrouds us (Apollonius of Rhodes, Argonautica 3.1129f.)
m (Text replacement - "νῡν " to "νῦν ") |
m (Text replacement - "ἡμῑν" to "ἡμῖν") |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[σήμερον]] ΝΜΑ, και [[σήμερις]] και σήμερο και [[λόγιος]] τ. [[σήμερον]] Ν, και δωρ. τ. [[σάμερον]] και αττ. τ. [[τήμερον]] και [[τήμερα]] Α<br /><b>επίρρ.</b> αυτή την [[ημέρα]], την παρούσα [[ημέρα]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τη χθεσινή και [[προς]] την αυριανή (α. «δεν θα τελειώσουν τη δουλειά [[σήμερα]]» β. «τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς | |mltxt=[[σήμερον]] ΝΜΑ, και [[σήμερις]] και σήμερο και [[λόγιος]] τ. [[σήμερον]] Ν, και δωρ. τ. [[σάμερον]] και αττ. τ. [[τήμερον]] και [[τήμερα]] Α<br /><b>επίρρ.</b> αυτή την [[ημέρα]], την παρούσα [[ημέρα]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τη χθεσινή και [[προς]] την αυριανή (α. «δεν θα τελειώσουν τη δουλειά [[σήμερα]]» β. «τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν [[σήμερον]]», ΚΔ<br />γ. «νῦν μὲν παύσωμεν πόλεμον και δηϊοτῆτα [[σήμερον]]» <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> στην [[εποχή]] μας («[[σήμερα]] έχουν αλλάξει οι συνθήκες»)<br /><b>2.</b> (με ουδ. άρθρ.) το [[σήμερα]]<br />το [[παρόν]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] το [[χθες]], [[δηλαδή]] το [[παρελθόν]], και το [[αύριο]], [[δηλαδή]] το [[μέλλον]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[σήμερα]] [[οχτώ]] - [[σήμερα]] [[δεκαπέντε]]» — μία ή δύο εβδομάδες [[πριν]] ή [[μετά]] από [[σήμερα]]<br />β) «[[σήμερα]] - [[αύριο]]» — από τη μια [[μέρα]] στην [[άλλη]], πολύ [[σύντομα]]<br />γ) «[[σήμερα]] είμαστε - [[αύριο]] δεν είμαστε» — η ζωή [[είναι]] πολύ σύντομη<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br /><b>φρ.</b> «η [[σήμερον]] [[ημέρα]]» ή, [[απλώς]], «η [[σήμερον]]» — [[σήμερα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το χρον. επίρρ. [[σήμερον]] έχει σχηματιστεί <span style="color: red;"><</span> ΙΕ [[μόριο]] <i>ke</i>- / <i>ki</i>- <span style="color: red;">+</span> [[ἡμέρα]] [[κατά]] τα ουδ. σε -<i>ον</i> (<b>πρβλ.</b> <i>αὔρι</i>-<i>ον</i>). Το [[μόριο]] <i>ke</i>- / <i>ki</i>- [[είναι]] ενδεικτικό για αντικείμενα κοντινής απόστασης (<b>βλ.</b> και λ. [[εκεί]]). Ο τ. [[τήμερον]] [[είναι]] αττ. και αναλογικά [[προς]] αυτόν σχηματίστηκε το επίρρ. [[τῆτες]]. Η Νέα Ελληνική χρησιμοποιεί τον τ. [[σήμερα]], [[κατά]] τα επιρρ. σε -<i>α</i>]. | ||
}} | }} | ||
Revision as of 22:55, 27 March 2021
Greek Monolingual
σήμερον ΝΜΑ, και σήμερις και σήμερο και λόγιος τ. σήμερον Ν, και δωρ. τ. σάμερον και αττ. τ. τήμερον και τήμερα Α
επίρρ. αυτή την ημέρα, την παρούσα ημέρα, σε αντιδιαστολή προς τη χθεσινή και προς την αυριανή (α. «δεν θα τελειώσουν τη δουλειά σήμερα» β. «τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον», ΚΔ
γ. «νῦν μὲν παύσωμεν πόλεμον και δηϊοτῆτα σήμερον» Ομ. Οδ.)
νεοελλ.
1. στην εποχή μας («σήμερα έχουν αλλάξει οι συνθήκες»)
2. (με ουδ. άρθρ.) το σήμερα
το παρόν, σε αντιδιαστολή προς το χθες, δηλαδή το παρελθόν, και το αύριο, δηλαδή το μέλλον
3. φρ. α) «σήμερα οχτώ - σήμερα δεκαπέντε» — μία ή δύο εβδομάδες πριν ή μετά από σήμερα
β) «σήμερα - αύριο» — από τη μια μέρα στην άλλη, πολύ σύντομα
γ) «σήμερα είμαστε - αύριο δεν είμαστε» — η ζωή είναι πολύ σύντομη
νεοελλ.-μσν.
φρ. «η σήμερον ημέρα» ή, απλώς, «η σήμερον» — σήμερα.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το χρον. επίρρ. σήμερον έχει σχηματιστεί < ΙΕ μόριο ke- / ki- + ἡμέρα κατά τα ουδ. σε -ον (πρβλ. αὔρι-ον). Το μόριο ke- / ki- είναι ενδεικτικό για αντικείμενα κοντινής απόστασης (βλ. και λ. εκεί). Ο τ. τήμερον είναι αττ. και αναλογικά προς αυτόν σχηματίστηκε το επίρρ. τῆτες. Η Νέα Ελληνική χρησιμοποιεί τον τ. σήμερα, κατά τα επιρρ. σε -α].
