attenuo

Revision as of 08:35, 15 August 2017 by Spiros (talk | contribs) (3_2)

Latin > English (Lewis & Short)

at-tĕnŭo: (adt-, Lachm., Merk., Weissenb.; att-, Kayser, K. and H., L. Müller), āvi, ātum, 1, v. a.,
I to make thin or weak; to thin, attenuate; to weaken, enfeeble; to lessen, diminish.
I Lit.: aëna Signa manus dextras ostendunt adtenuari Saepe salutantūm tactu, * Lucr. 1, 317 (cf.: attritum mentum, Cic. Verr. 2, 4, 43): bellum (servile) exspectatione Pompeii attenuatum atque imminutum est, adventu sublatum ac sepultum, Cic. Imp. Pomp. 11, 30: legio proeliis attenuata, Caes. B. C. 3, 89: diutino morbo viribus admodum adtenuatis, Liv. 39, 49; 25, 11: fame attenuari, Vulg. Job, 18, 12; ib. Jer. 14, 18: macie attenuari, ib. 2 Reg. 13, 4: sortes adtenuatae, diminished, Liv. 21, 62: foliorum exilitate usque in fila attenuatā, Plin. 21, 6, 16, § 30: (lingua) attenuans lambendo cutem homines, id. 11, 37, 65, § 172 al.: Non falx attenuat frondatorum arboris umbram, Cat. 64, 41: adtenuant juvenum vigilatae corpora noctes, Ov. A. A. 1, 735 (cf. infra, P. a.): patrias opes, id. M. 8, 844; so id. P. 4, 5, 38.—
II Trop.: curas lyrā, Ov. Tr. 4, 1, 16; 4, 6, 18: luctus, Albin. ad Liv. 342: insignem attenuat deus, brings low, abases, Hor. C. 1, 34, 13: attenuabit omnes deos terrae, Vulg. Soph. 2, 11: hujusmodi partes sunt virtutis amplificandae, si suadebimus; attenuandae, si ab his dehortabimur, Auct. ad. Her. 3, 3, 6: attenuabitur gloria Jacob, Vulg. Isa. 17, 4.—Hence, attĕnŭātus (adt-), a, um, P. a., enfeebled, weakened, reduced, weak.
I Lit.: adtenuatus amore, Ov. M. 3, 489: continuatione laborum, August. ap. Suet. Tib. 21: fortuna rei familiaris attenuatissima, Auct. ad Her. 4, 41: voce paululum attenuatā, with a voice a little suppressed, id. ib. 3, 14: acuta atque attenuata nimis acclamatio, id. ib. 12, 21.—Comp. not in use. —Sup.: fortunae familiares attenuatissimae, Auct. ad Her. 4, 41, 53.—
II Trop.
   A Feeble, destitute, poor (eccl. Lat.): Siattenuatus frater tuus vendiderit etc., Vulg. Lev. 25, 25; 25, 35; 25, 47; ib. 2 Esdr. 5, 18. —
   B Esp., of discourse.
   1    Shortened, brief: ipsa illa [pro Roscio] juvenilis redundantia multa habet attenuata, Cic. Or. 30, 108.—
   2    Too much refined, affected: itaque ejus oratio nimiā religione attenuata doctis et attente audientibus erat illustris, hence his discourse was so delicately formed, through excessive scrupulousness, Cic. Brut. 82.—
   3    Meagre, dry, without ornament: attenuata (oratio) est, quae demissa est usque ad usitatissimam puri sermonis consuetudinem, Auct. ad Her. 4, 8: attenuata verborum constructio, id. ib. 4, 10, 15.—* Adv.: at-tenuātē, simply: attenuate presseque dicere, Cic. Brut. 55, 201.

Latin > German (Georges)

at-tenuo (ad-tenuo), āvī, ātum, āre, verdünnen, abschwächen, verkleinern, vermindern, herunterbringen (im Passiv herunterkommen), I) eig.: a) übh.: α) dem Umfang nach, arboris umbram, Catull.: corpus, Ov.: ubi sortes suā sponte attenuatae erant, waren eingeschwunden, Liv. – lingua (leonis) limae similis attenuansque lambendo cutem hominis, Plin. – foliorum exilitas attenuata usque in fila, Plin.: attenuata in filum metalla, Hier. – β) der numerischen Stärke (der Zahl, Menge) nach, legio proeliis attenuata, Caes.: armorum speciem diffundendi ex industria vel attenuandi perquam scientissimus, sein Heer absichtlich scheinbar zu vergrößern oder zu verkleinern, Amm. 24, 1, 3. – γ) der dynamischen Stärke nach, vires diutino morbo attenuatae, Liv.: attenuatus amore, Ov.: att. opes, Ov.: quod bellum exspectatione eius (Cn. Pompeii) attenuatum atque imminutum est, moralisch geschwächt und usw., Cic.: domus nobilis civili bello attenuata, heruntergekommen, Sen. rhet. – b) insbes., die Stimme in den Diskant übergehen lassen, überhalten, vocem att., durch die Fistel sprechen (v. Klodius in Weibertracht), Cic. or. in Clod. et Cur. fr. 5, 1. p. 30, 5 K. Vgl. Boëth. inst. mus. 4, 15. p. 342, 18 Fr. – II) übtr.: att. curas, Ov.: insignem, an Würde u. Macht schwächen, erniedrigen, Hor.: virtutem, (in der Rede) herabdrücken, verkleinern (Ggstz. amplificare), Cornif. rhet.