συντεταγμένη

Greek Monolingual

η, Ν
1. συν. στον πληθ. οι συντεταγμένες
αριθμοί ή ζεύγη αριθμών ή τριάδες ή τετράδες αριθμών με τη βοήθεια τών οποίων καθορίζεται η θέση ενός σημείου ευθείας, επιπέδου, του χώρου ή του χρονοχώρου, αντίστοιχα
2. φρ. α) «άξονες συντεταγμένων»
μαθημ. δύο ή τρεις συγκλίνουσες ευθείες πάνω στις οποίες μετρώνται από το σημείο συνάντησης τους, που ονομάζεται αρχή, οι δύο ή οι τρεις συντεταγμένες με τη βοήθεια τών οποίων καθορίζεται η θέση ενός σημείου στο επίπεδο ή στον χώρο, αντίστοιχα
β) «σύστημα συντεταγμένων»
μαθημ. σύστημα αναφοράς με το οποίο συνδέεται ορισμένος τρόπος καθορισμού τών συντεταγμένων ενός σημείου
γ) «καρτεσιανές συντεταγμένες»
μαθημ. i) συντεταγμένες που αναφέρονται σε ένα σύστημα αναφοράς αποτελούμενο από έναν αριθμό συγκλινουσών ευθειών ίσον με τον αριθμό τών διαστάσεων του χώρου στον οποίο βρίσκεται το προσδιοριζόμενο σημείο, λ.χ. δύο ευθειών στο επίπεδο ή τριών ευθειών στον τρισδιάστατο χώρο
ii) οι πραγματικοί αριθμοί που εκφράζουν τις τιμές τών συντεταγμένων
δ) «ορθογώνιες συντεταγμένες»
μαθημ. σύστημα συντεταγμένων στο οποίο κάθε σημείο προσδιορίζεται σε σχέση με δύο ή τρεις άξονες κάθετους μεταξύ τους
ε) «πολικές συντεταγμένες»
μαθημ. συντεταγμένες ενός σημείου Ρ, από τις οποίες η μία δίνει την απόσταση του από ένα σταθερό σημείο Ο, που λέγεται αρχή, και η άλλη τη γωνία θ, την οποία σχηματίζει η ευθεία που ενώνει τα δύο αυτά σημεία με μία σταθερή ευθεία Οχ, συμβατικά επιλεγμένη, η οποία διέρχεται από την αρχή, δηλαδή από το σημείο Ο
στ) «γεωγραφικές συντεταγμένες»
γεωγρ. σύστημα συντεταγμένων, με τη βοήθεια του οποίου μπορεί να καθοριστεί και να περιγραφεί η θέση ενός τόπου πάνω στην επιφάνεια της Γης, συγκεκριμένα το γεωγραφικό πλάτος και το μήκος ενός τόπου
ζ) «αστρονομικές συντεταγμένες»
αστρον. συντεταγμένες οι οποίες χρησιμεύουν για τον καθορισμό της θέσης ενός ουράνιου σώματος στην ουράνια σφαίρα
η) «γαλαξιακές συντεταγμένες»
αστρον. συντεταγμένες που συνδέονται με το επίπεδο συμμετρίας του γαλαξία και ένα σημείο αυτού του επιπέδου, τοποθετημένου στη διεύθυνση του κέντρου του γαλαξία
θ) «εκλειπτικές συντεταγμένες»
αστρον. συντεταγμένες που συνδέονται με το επίπεδο της εκλειπτικής και το εαρινό ισημερινό σημείο
ι) «ισημερινές συντεταγμένες»
αστρον. συντεταγμένες που συνδέονται με το επίπεδο του ουράνιου ισημερινού και το εαρινό ισημερινό σημείο
ια) «οριζόντιες συντεταγμένες»
αστρον. συντεταγμένες που συνδέονται με το επίπεδο του ορίζοντα, κάθετο προς την κατακόρυφο του τόπου, και το νότιο σημείο του ορίζοντα
ιβ) «ωριαίες συντεταγμένες»
αστρον. συντεταγμένες που συνδέονται με το επίπεδο του ουράνιου ισημερινού και την τομή του μεσημβρινού του τόπου με το επίπεδο αυτό
ιγ) «παγκόσμιες συντεταγμένες»
φυσ. σύνολο τεσσάρων αριθμών, με τη βοήθεια τών οποίων καθορίζεται η θέση ενός συμβάντος στον χωροχρόνο.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ουσιαστικοποιημένος τ. του θηλ. της μτχ. παθ. παρακμ. του ρ. συντάσσω.