Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

apto

From LSJ
Revision as of 16:10, 12 June 2024 by Spiros (talk | contribs) (CSV import)
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)

L'amor che move il sole e l'altre stelleLove that moves the sun and the other stars

Dante Alighieri, Paradiso, XXXIII, v. 145

Latin > English

apto aptare, aptavi, aptatus V TRANS :: adapt, fit, apply, adjust, accommodate; put on, fasten; prepare, furnish

Latin > English (Lewis & Short)

apto: āvi, ātum, 1,
I v. freq. [apo], to fit, adapt, accommodate, apply, put on, adjust, etc. (cf. accommodo); absol., with dat. or less freq. with ad (in Cic. only once, as P. a.).
I Lit.
   a Absol.: aptat cristas telaque, Verg. A. 11, 8: arma aptare, Liv. 5, 49, 3: remos, Curt. 9, 9, 12: tabulam, Col. 12, 56, 2: jubas, Sil. 5, 166: armamenta, vela, Quint. 10, 7, 23.—
   b With dat.: aliquid umeris, Verg. A. 9, 364: arma corpori, Liv. 44, 34, 8: vincula collo, Ov. M. 10, 381: claves foribus, Mart. 9, 47: sagittas nervo, Verg. A. 10, 131: dexteris enses, Hor. Epod. 7, 2: tela flagello, Verg. A. 7, 731: os cucurbitulae corpori, Cels. 2, 11: anulum sibi, Sen. Ben. 3, 25, 1: digito (anulum), Suet. Tib. 73.—
II Trop.
   a With the access. idea of fitting: bella citharae modis, Hor. C. 2, 12, 4; cf. id. Ep. 1, 3, 13.—And with ad: sed usum nec ad commoditatem ferendi nec ad ipsius munitionis firmamentum aptaverunt, Liv. 33, 5, 5: ad transeundum omnia aptaverant, Curt. 7, 8, 8: ad militares remus aptatur manus, i. e. is taken in hand by the soldiers, Sen. Agam. 425.—
   b Without the access. idea of fitting, to prepare, get ready, furnish, put in order; constr. absol., with dat. or ad.
   (a)    Absol.: aptate convivium, Pomp. ap. Non. p. 234, 30: idonea bello, Hor. S. 2, 2, 111.—
   (b)    With dat.: arma pugnae, Liv. 22, 5; cf.: aptat se pugnae, Verg. A. 10, 588; and, animos aptent armis, id. ib. 10, 259.—
   (g)    With ad: Aptat et armiferas miles ad arma manus, Ov. Am. 1, 13, 14: ad pugnam classem, Liv. 22, 5: ad primum se velut aspectum orationis aptare, Quint. 10, 2, 16.—Hence,
   c With abl. of that with which something is fitted, furnished, provided: oppidi partes testudinibus et musculis, Auct. B. Alex. 1: biremes remigio, Verg. A. 8, 80: classem velis, id. ib. 3, 472; so, pinum armamentis, Ov. M. 11, 456: ut quisque se aptaverat armis, had fitted himself with arms, i. e. for battle, Liv. 9, 31.—Hence, aptātus, a, um, P. a., pr., fitted for something; thus, suitable, fit, appropriate, accommodated to (syn.: aptus, accommodatus): hoc verbum est ad id aptatum, quod ante dixerat, * Cic. de Or. 3, 40, 162: ad popularem delectationem, Quint. 2, 10, 11; so Sen. Contr. 6 al.: omnia rei aptata, id. Ep. 59.

Latin > French (Gaffiot 2016)

aptō,¹⁰ āvī, ātum, āre, (aptus), tr.
1 adapter, attacher : arma Liv. 5, 49, 3, [ou avec dat.] arma corpori Liv. 44, 34, 8, s’armer ; vincula collo Ov. M. 10, 381, mettre un lien à son cou
2 préparer, disposer : ad transeundum omnia aptare Curt. 7, 8, 8, préparer tout pour la traversée, cf. Liv. 33, 5, 5 ; arma pugnæ Liv. 22, 5, 3, préparer les armes pour le combat || [avec abl.] munir de : classem velis Virg. En. 3, 472, appareiller ; se armis Liv. 9, 31, 9, prendre ses armes || [fig.] aptatus, a, um, ad aliquid Cic. de Or. 3, 162, approprié à qqch.

Latin > German (Georges)

apto, āvi, ātum, āre (Intens. v. apio), anpassen, anfügen, I) im allg.: dona postibus, Verg.: vincula collo, Ov.: corpori arma, Liv.: enses dexteris, Hor.: virgas dextris, Amm.: pileum capiti eius, Lampr.: anulum digito, Suet.: anulos (domini) sibi, Sen.: os cucurbitulae corpori, Cels.: personam Herculis et cothurnos infantibus, Quint.: foribus claves (Schlüssel). Mart.: rotam vehiculo, ICt.: calcei formulis (Leisten) nullis aptati, Amm.: ad militares manus remum, Sen. poët.: mucronem sub pectus imum, unten an die Br. setzen, Ov. – im Bilde, ad evagandum altius validiores sibi pinnas, Amm. 16, 7, 2. – II) prägn., passend-, zurechtmachen, instand setzen, rüsten, 1) eig.: arma capere aptareque pugnae, Liv.: u. so bl. capere arma et aptare, Liv., u. bl. aptare arma, Liv.: so auch habendo ensemque clipeumque, Verg.: se pugnae, Verg. – armamenta, auftakeln, Liv.: apt. vela et disponere rudentes, Quint.: reliquias navigii ad cursum, Sen.: Liburnicam, segelfertig machen, Plin. ep. – m. Abl. instr., ensem vaginā, versehen, Verg.: se armis, sich kampffertig machen, Liv.: classem velis, segelfertig machen, Verg.: biremes remigio, Verg.: pinum armamentis, auftakeln, Ov. – 2) übtr., passend nach od. für etwas einrichten, qui ad primum se velut orationis aspectum aptarunt, sich fügten, Quint.: animos armis, den Sinn auf die Waffen richten, Verg.: bella Numantiae modis citharae, Hor. – hoc verbum est ad id aptatum, quod etc., Cic.: sunt haec ad popularem aptata (berechnet) delectationem, Quint.: in oratione pressa sunt omnia et rei aptata, Sen.

Spanish > Greek

διδασκαλικός, ἐγχωστήριος