Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

ulciscor

From LSJ
Revision as of 23:55, 12 June 2024 by Spiros (talk | contribs) (CSV3 import)
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)

Χρὴ τῶν ἀγαθῶν διακναιομένων πενθεῖν ὅστις χρηστὸς ἀπ' ἀρχῆς νενόμισται → When a good man is hurt, all who would be called good must suffer with him

Euripides, Alcestis, 109-11

Latin > English

ulciscor ulcisci, ultus sum V DEP :: avenge; punish

Latin > English (Lewis & Short)

ulciscor: ultus, 3,
I v. inch. dep. [etym. dub.].
I To avenge one's self on, take vengeance on, or punish for wrong done (very freq. and class.; cf.: vindico, punio, persequor).
   A With a personal object: ego pol illum ulciscar hodie Thessalum veneficum, Qui, etc., Plaut. Am. 4, 5, 9: ego illum fame, ego illum Siti, maledictis, malefactis, amatorem Ulciscar, id. Cas. 2, 1, 10: inimicos, id. Trin. 3, 1, 18: aliquem pro scelere, Caes. B. G. 1, 14: ulciscendi Romanos pro iis, quas acceperant, injuriis occasio, id. ib. 5, 38: odi hominem et odero: utinam ulcisci possem! sed illum ulciscentur mores sui, Cic. Att. 9, 12, 2: numquam illum res publica suo jure esset ulta, id. Mil. 33, 88: quos ego non tam ulcisci studeo, quam sanare, id. Cat. 2, 8, 17: quos intellegis non, ut per te alium, sed ut per alium aliquem te ipsum ulciscantur, laborare, id. Div. in Caecil. 6, 22: victos acerbius, Sall. J. 42, 4: Alphesiboea suos ulta est pro conjuge fratres, Prop. 1, 15, 15 (19): ulta pellicem, Hor. Epod. 3, 13; 5, 63; cf.: inimici ulciscendi causā, Cic. Inv. 2, 5, 18: ejus casūs, quem ulciscitur, Quint. 6, 1, 18.—Absol.: has tris ulciscendi rationes Taurus scriptas reliquit, Gell. 7, 14, 5.—
   B To take revenge for, to avenge, punish injustice, wrongs, etc.; with a non-personal object: quā in re Caesar non solum publicas sed etiam privatas injurias ultus est, Caes. B. G. 1, 12: statuerunt, istius injurias per vos ulcisci, Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9; id. Fam. 12, 1, 2: injurias rei publicae, id. Phil. 6, 1, 2: Etruscorum injurias bello, id. Rep. 2, 21, 38: cum alii ulcisci dolorem aliquem suum vellent, id. Sest. 20, 46: injuriam, id. Verr. 2, 1, 28, § 72: peccata peccatis et injurias injuriis, id. Inv. 2, 27, 81 al.; cf.: ultum ire injurias festinare, to proceed to revenge, to revenge, Sall. J. 68, 1: ultum ire scelera et injurias, Quint. 11, 1, 42: istius nefarium scelus, Cic. Verr. 2, 1, 27, § 68: patrui mortem, id. Rab. Perd. 5, 14: senis iracundiam, Ter. Phorm. 1, 4, 12: offensas tuas, Ov. Tr. 2, 134: barbaras Regum libidines, Hor. C. 4, 12, 8: illatum a Persis Graeciae bellum, Just. 2, 15, 13.—
II Transf., with the person to whom wrong has been done as the object, to take vengeance for, to avenge a person (much less freq. but class.): quos nobis poëtae tradiderunt patris ulciscendi causā supplicium de matre sumpsisse, Cic. Rosc. Am. 24, 66; Auct. Her. 1, 16, 26: caesos fratres, Ov. M. 12, 603: fratrem, id. ib. 8, 442: patrem justa per arma, id. F. 3, 710: numen utrumque, id. ib. 5, 574: cadentem patriam, Verg. A. 2, 576: quibus (armis) possis te ulcisci lacessitus, Cic. de Or. 1, 8, 32: se, id. Mil. 14, 38; id. Verr. 2, 4, 40, § 87; Plin. Ep. 8, 7, 2; Ov. M. 7, 397; id. P. 1, 8, 20: Hannibal se a transfugis ultus est, Front. Strat. 3, 16, 4.— Transf., of things: a ferro sanguis humanus se ulciscitur: contactum namque eo celerius subinde rubiginem trahit, Plin. 34, 14, 41, § 146.—With the two constructions combined: non hercle ego is sum, qui sum, ni hanc injuriam meque ultus pulcre fuero, Plaut. Men. 3, 2, 7.!*?
   1    Act. collat. form ulcisco, ĕre: nisi patrem materno sanguine exanclando ulciscerem, Enn. ap. Non. 292, 16 (Trag. v. 184 Vahl.).—
   2    ulciscor, ci, in a passive signif.: quicquid sine sanguine civium ulcisci nequitur, jure factum sit, Sall. J. 31, 8: ob iras graviter ultas, graviter ultae, Liv 2, 17, 7; so, ultus, avenged, Val. Fl. 4, 753: ulta ossa patris, Ov. H. 8, 120.

Latin > French (Gaffiot 2016)

ulcīscor,⁸ ultus sum, ulcīscī, tr..,
1 venger [= venger sur autrui] : patrem Cic. Amer. 66, venger son père, cf. Cic. Mil. 8 ; se ulcisci Cic. Mil. 38 ; Verr. 2, 4, 87, se venger ; Cæsaris mortem Cic. Phil. 13, 33, venger la mort de César
2 se venger de, punir en tirant vengeance : a) aliquem pro scelere Cæs. G. 1, 14, 5, tirer vengeance de qqn pour un crime, cf. Cæs. G. 5, 38 ; illum ulciscentur mores sui Cic. Att. 9, 12, 2, il sera puni par son propre caractère, cf. Cic. Mil. 88 ; Cat. 2, 17, etc. ; b) injurias alicujus Cic. Verr. 2, 2, 9, se venger des injustices qu’on a subies de la part de qqn, cf. Cic. Rep. 2, 38, etc. ; scelus alicujus Cic. Verr. 2, 1, 68, tirer vengeance du crime de qqn. les ex. qu’on cite de l’emploi passif sont tous contestables : Sall. J. 31, 8 ; Liv. 2, 17, 7 ; Ov. H. 8, 120.

Latin > German (Georges)

ulcīscor, ultus sum, ulcīscī (ulcus), I) jmd. wegen eines erlittenen Unrechtes rächen, für jmd. Rache nehmen, patrem, Cic.: se, Cic.: se ab inimico, Hygin. fab. 187: Hannibal se a transfugis ultus est, Frontin. 3, 16, 4: hoc genere se de senatu, Spart. Sever. 11, 3: übtr., a ferro sanguis humanus se ulciscitur; namque... rubiginem ducit, Plin. – II) an jmd. für ein begangenes Unrecht sich rächen, Rache nehmen, etwas rächend strafen, ahnden, rügen (Ggstz. alqd inultum pati), a) m. Acc. der Pers.: alqm, Cic., Caes. u.a.: adversarios, Ter.: hanc pro scelere eius, Lucil. fr. – b) mit Acc. der Sache: scelus, Cic.: iniuriam, Cic.: non solum publicas, sed etiam privatas iniurias, Caes.: istius iniurias per vos ulcisci ac persequi statuisse, Cic.: Etruscorum iniurias ulcisci bello, Cic.: ulc. convicia (Ggstz. convicia inulta pati), Plin. ep.: mortem alcis, Cic. – / ulcisci, ultus passiv, quidquid sine sanguine civium ulcisci nequitur, Sall. Iug. 31, 8: quae defendi repetique et ulcisci fas sit, Liv. 5, 49, 3: ob iras graviter ultas, wegen der Rache, die sie in ihrer Wut genommen, Liv. 2, 17, 7: ulta ossa patris, Ov. her. 8, 120: lege quod occĭdit ultus ipse suā, Val. Flacc. 4, 753. – Aktive Nbf. ulcisco, s. bes.

Latin > Chinese

ulciscor, eris, ultus sum, ulcisci. d. 3. :: 罰。報仇。算計人。— se vel injuriam 報所受之辱。— patrem 替父报仇。— ejus mortem 報殺彼之仇。Ulciscentur illum mores sui 其惡行卽將爲其罰。Est ubi vos ulciscar probe 我將有法以報汝等。