occasio

Latin > English

occasio occasionis N F :: opportunity; chance; pretext, occasion

Latin > English (Lewis & Short)

occāsĭo: ōnis, f. occĭdo, a falling out, a happening, hap; hence,
I an occasion, opportunity, fit time, convenient season, favorable moment for doing any thing; εὐκαιρία, καιρός (syn.: opportunitas, locus, facultas).
I In gen.: occasio est pars temporis, habens in se alicujus rei idoneam faciendi aut non faciendi opportunitatem ... in occasione, ad spatium temporis, faciendi quaedam opportunitas intellegitur adjuncta, Cic. Inv. 1, 27, 40: tempus actionis opportunum Graece εὐκαιρία, Latine appellatur occasio, id. Off. 1, 40, 142: occasio opportunitas temporis casu quodam provenientis est, Paul. ex Fest. p. 178 Müll.: dum datur mihi occasio Tempusque, Plaut. Men. 3, 3, 30; cf.: nunc occasio est et tempus, id. Ps. 4, 2, 3; Ter. Heaut. 2, 2, 4: an ego occasionem tantam, tam brevem, tam optatam, tam insperatam Amitterem? id. Eun. 3, 5, 56: minima, Suet. Calig. 14; cf. summa, Ter. Phorm. 5, 7, 2 infra: occasionem nancisci, Afran. ap. Non. 308, 13: quem, si interficere voluisset, quantae quoties occasiones, quam praeclarae fuerunt, Cic. Mil. 14, 38: occasio opprimendi, id. ib. 15: inrumpendi in urbem, Curt. 4, 5, 16: resistendi, id. 7, 4, 4: majores occasiones ad opitulandum haberem, more opportunities, Planc up. Cic. Fam. 10, 8, 2: ut primum occasio data est rem publicam defendendi, as soon as an opportunity presented itself, Cic. Fam. 12, 242: occasionem sibi ad occupandam Asiam oblatam esse arbitratur, has presented itself, id. Imp. Pomp. 2, 4: amplam occasionem calumniae nactus, id. Verr. 2, 2, 25, § 61: occasio mirifica, id. Att. 2, 14, 2: opportuna, Val. Max. 5, 4, 3: quo faciliorem occasionem Salvio praebuit perficiendi conata, Suet. Galb. 17: occasio minor opinione, id. Caes. 3: tam bona, Plaut. Most. 2, 2, 9: lepida, id. Mil. 4, 1, 30: bellissima, Petr. S. 25: occasionem amittere, to lose, let slip, Cic. Caecin. 5, 15: omittere, Suet. Cal. 14; so, praetermittere, Caes. B. C. 3, 25: capere, to seize, Plaut. Ps. 4, 3, 5: arripere, Liv. 35, 12, 17: occasiones quaerere, Sen. Ben. 3, 14, 4: rapere de die, Hor. Epod. 13, 4: amplecti, Plin. Ep. 2, 13, 1: sumere, Plin. 2, 1, 1, § 3: occasione uti, Just. 38, 5, 1: non deesse occasioni, not to miss, to profit by, Caes. B. C. 3, 79: cunctationem hostium suam fore occasionem rati, Curt. 4, 6, 13: dum datur mihi occasio tempusque, Plaut. Men. 3, 3, 29: ne a fortunā datam occasionem liberandae Graeciae dimitterent, Nep. Milt. 3, 3; id. Alc. 8, 5: cujus (rei) se occasio dederit, Quint. 12, 2, 12: (paratus) depugnare, si occasio tulerit, mori, si casus inciderit, etc., Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6: occasionem aperire ad invadendum, Liv. 4, 53, 9: occasionem sibi ad occupandam Asiam oblatam esse, Cic. Imp. Pomp. 2, 4: occasione datā, should an opportunity offer, id. Phil. 7, 6, 18; cf.: occasione oblatā simultates deponere, Suet. Caes. 73: praebere, id. Galb. 17: offerre, id. Aug. 16: per occasionem, on a favorable opportunity, Liv. 30, 3: rem inmaturam nisi per occasionem aperire noluerat, id. 1, 5, 5; 1, 53, 7; 2, 11, 2; Sall. C. 51, 6: fratris memoriā per omnem occasionem celebratā, on every occasion, Suet. Claud. 11; id. Aug. 67: ad occasionem aurae evehi, the wind being fair, taking advantage of a fair wind, id. ib. 97: levia proelia ex occasione hujus aut illius partis oriebantur, Liv. 24, 3, 17: ex occasione, as occasion offered, Suet. Caes. 60: occasione omni, on every occasion, id. Claud. 42.—With inf.: nunc adest occasio Benefacta cumulare = occasio cumulandi, Plaut. Capt. 2, 3, 63: nunc est illa occasio inimicum ulcisci, id. Pers. 4, 7, 15: agere tuam rem occasio est, id. Poen. 3, 3, 46; 5, 4, 42; id. Curc. 1, 1, 60; cf.: summa eludendi occasio'st mihi nunc senes Et Phaedriae curam adimere, Ter. Phorm. 5, 6, 45.—With ut and subj.: fuit occasio, si vellet, jam pridem argentum ut daret, Plaut. Ps. 1, 3, 51: quoniam occasio fuit Mea virtute parta ut quantum velles sumeres, id. Bacch. 4, 4, 22: rara haec occasio est, ut referri possint divini honores, Quint. 3, 7, 17.—
   B Personified: Occasio, Opportunity, as a goddess, Phaedr. 5, 8; Aus. Epigr. 12, 3.—
II In partic.
   1    Opportunity.
   a Facility or means of having a thing: solitudinis, Tac. A. 15, 50.—
   b A supply, stock (post-Aug.): oleae, Col. 9, 1: lapidum, Plin. 36, 26, 65, § 191: vetusti olei, id. 23, 4, 40, § 82.—
   2    A pretext, plea, plausible explanation: hāc illi opus est occasione, ne illum talium precum pudeat, Quint. 3, 8, 47: occasiones et ex causis et ex dictis adversariorum oriuntur, id. 6, 1, 5; 12, 10, 13: quantulacunque adeo est occasio, sufficit irae, Juv. 13, 183.—
   3    Occasion, motive, reason: non habeo ullam occasionem, ut apud te falsa fabuler, Plaut. Ep. 5, 1, 38.—
   4    Milit. t. t., a dash, raid, surprise: occasionis esse rem, non proelii, they were undertaking a surprise, not a battle, Caes. B. G. 7, 45, 9: cujus (belli) maxima momenta in occasionibus sunt, Sen. Ira, 3, 21, 1: occasionibus imminere, Front. 2, 5, 22. —
   5    A cause (late Lat.): cum calcis ictu mortis occasio praebita videatur, Mos. et Rom. Leg. Coll. 1, 10, 1.

Latin > French (Gaffiot 2016)

occāsĭō,⁸ ōnis, f. (occasum, de occido), occasion, moment favorable, temps propice : tempus actionis opportunum Græce εὐκαιρία, Latine occasio appellatur Cic. Off. 1, 142, le moment d’agir favorable s’appelle en grec εὐκαιρία, en latin occasio ; occasio præclara Cic. Mil. 38 ; mirifica Cic. Att. 2, 14, 2, occasion belle, merveilleuse ; major Planc. d. Cic. Fam. 10, 8, 2 ; minor Suet. Cæs. 3 ; summa, minima Ter. Phorm. 885 ; Suet. Cal. 14, occasion plus belle, moins belle, la meilleure, la moins bonne ; occasionis esse rem, non prœlii Cæs. G. 7, 45, 9, que le succès est une affaire d’occasion, non de combat ; occasionem amittere Cic. Att. 15, 11, 2, perdre une occasion : prætermittere, dimittere Cic. Verr. 2, 5, 10 ; Cæs. G. 5, 57, 1 ; 5, 38, 2, laisser passer, négliger une occasion ; teneo, quam optabam, occasionem neque omittam Cic. Leg. 1, 5, je tiens l’occasion que je souhaitais et je ne la lâcherai pas ; hanc occasionem oblatam tenete Cic. Phil. 3, 34, mettez à profit l’occasion offerte ; occasioni non deesse Cæs. C. 3, 79, profiter de l’occasion ; occasionem captare Liv. 38, 44, 3 ; arripere Liv. 35, 12, 17 ; sumere, amplecti Plin. 2, 3 ; Plin. Min. Ep. 2, 13, 1, saisir une occasion ; aperire Liv. 4, 53, 9, fournir une occasion ; si fuerit occasio..., defendemus Cic. Att. 5, 18, 2, si l’occasion se présente, nous défendrons... ; occasione data Cic. Phil. 7, 18, l’occasion étant offerte, cf. Cic. Fam. 12, 24, 2 ; per occasionem Sall. C. 51, 6, en profitant de l’occasion, cf. Liv. 1, 5, 5 ; 30, 3, 10, etc. ; per omnem occasionem, occasione omni Suet. Aug. 67 ; Claud. 42, en toute occasion ; ex occasione Liv. 24, 3, 17, selon l’occasion ; ad occasionem auræ Suet. Aug. 97, en profitant de l’occasion d’un bon vent ; occasione aliqua nancisci imperium Cic. Br. 281, en profitant de qq. circonstance favorable obtenir le pouvoir, cf. Cic. Agr. 2, 3 || constr. [avec gén.] : brevis consulendi est occasio Cæs. G. 5, 29, 1, le moment favorable pour prendre une décision dure peu, cf. Cæs. G. 5, 57, 1 ; Cic. Inv. 2, 61 ; Nep. Milt. 3, 3 ; Alc. 8, 5 || [avec ad ] occasionem sibi ad occupandam Asiam oblatam esse arbitratur Cic. Pomp. 4, il pense que l’occasion lui est offerte d’occuper l’Asie, cf. Planc. d. Cic. Fam. 10, 8, 2 ; Liv. 4, 53, 9 ; Sen. Tranq. 5, 3 || [avec ut subj.] : dare occasionem, ut... Cic. Part. 30, donner l’occasion de ; habere occasionem, ut Pl. Epid. 645, avoir l’occasion de ; est occasio, ut Pl. Ps. 285 ; Quint. 3, 7, 17, l’occasion se présente de || [avec inf.] : occasio adest (est) l’occasion se présente de : Pl. Capt. 423 ; Pers. 725 ; Pœn. 1212 ; [à la fois gén. et inf.] Ter. Phorm. 885 || [en part.] circonstance favorable, opportunité : occasio solitudinis Tac. Ann. 15, 50, l’opportunité de la solitude (bonne occasion offerte par la solitude) ; lapidum occasio non erat... Plin. 36, 191, il ne s’offrait pas des pierres pour..., cf. Quint. 3, 8, 47 ; 6, 1, 5.

Latin > German (Georges)

occāsio, ōnis, f. (v. occāsum, dem Supinum v. occĭdo), eig. das »Sich-Zutragen, der Zufall«; dah. die Gelegenheit, der günstige Zeitpunkt, griech. ευκαιρία, I) im allg., absol., od. m. Genet. od. m. ad u. Acc., od. m. folg. Infin. od. m. folg. ut u. Konj., occ. ampla calumniae, Cic.: occ. tam bona, Plaut.: occ. bellissima, Petron.: occ. tanta, tam brevis, tam optata, tam insperata, Ter.: occ. aggrediendi commoda, Cornif. rhet.: occ. victoriae opportuna, Vell.: summa eludendi occ., Ter.: occ. minor, minima, Suet.: occ. rara, Quint., rarissima, Plin. ep.: occ. tua, sua, die dir, ihm günstige G., Liv. u. Planc. in Cic. ep. u. Curt. (s. Mützell Curt. 4, 6 [27], 13. p. 252). – m. subj. Genet., occ. solitudinis, die begünstigende Einsamkeit, Tac.: occ. temporis, G., die die Zeit bietet, günstiger Augenblick, Caes. – m. obj. Genet. (zu), victoriae, Caes.: fugae, Curt.: dimicandi, Caes.: vincendi, Curt.: rei (bene) gerendae, ein Unternehmen glücklich auszuführen, Caes. (s. unten mit Verben). – abstinere non ullā belli occasione, Suet. – m. ad u. Akk., infida ad occasiones, bei sich darbietenden G., Tac. – occasio adest m. folg. Infin., nunc adest occasio bene facta cumulare, Plaut. capt. 423: laeti occasionem sceleris exsequendi admotam (nahe gerückt sei), Curt.: amittere eius modi oder utriusque rei occasionem, Cic. u. Liv.: non amittere occasionem negotii bene gerendi, Caes.: amissā proximi temporis occasione, den nächsten günstigen Augenblick, Auct. b. Alex.: aperire occasionem, Liv.: aucupari fortuito oblatam occasionem, Auct. b. Afr.: arripere occasionem, Iustin.: capere occasionem, Plaut. u. Auct. b. Afr.: captare occasionem, Cic. u. Liv.: captare malorum eperum occasiones, nach G. Böses zu tun haschen, Cels.: captare maiorum rerum occasiones, Suet.: dare nullam umquam occasionem, Suet.: dare aliquam occasionem sui opprimendi, Nep.: datur occasio aequo loco dimicandi, Caes.: datur alci occasio criminandi Servi apud patres, Liv.: dare alci occasionem m. folg. ut u. Konj., si quando tempus ipsum aut res aut locus dederit occasionem nobis aliquam, ut dicamus aliquid ad tempus apte, Cic. part. or. 30: occasione datā, bei (gegebener) Gelegenheit, Cic. u. Nep.: deesse occasioni, eine G. unbenutzt lassen, zB. ne cui deesset occasioni, Liv.: neque occasioni tuae desis, neque suam occasionem hosti des, Liv.: ad opprimendos adversarios ne occasioni temporis deesset, Caes.: dimittere talem occasionem victoriae, Caes.: dimittere occasionem a fortuna datam liberandae Graeciae, Nep.: dimittere occasionem navigandi, rei bene gerendae, Caes.: dum licet, dum occasio est, Liv.: si fuerit occasio, Cic.: quem si interficere voluisaet, quantae quotiens occasiones quam praeclarae fuerunt! Cic.: erat occasio rei gerendae, Caes.: brevis consulendi est occasio, Caes.: praediorum comparandorum occasio aut nulla aut rarissima est, Plin. ep.: abiendi tibi etiam nunc occasio est, Plaut. fr.: legendi semper occasio est, audiendi non semper, Plin. ep.: quoniam occasio ad eam rem fuit meā virtute parta, Plaut. – est occasio m. folg. Infin. (s. Brix Plaut. capt. 421), zB. nunc est illa occasio inimicum ulcisci, Plaut.: wechselnd m. Genet. Gerund., summa eludendi occasiost mihi nunc senes et Phaedriae curam adimere argentariam, Ter. Phorm. 885: est occasio m. folg. ut u. Konj., fuit occasio, si vellet, iam pridem argentum ut daret, Plaut. Pseud. 285: rara haec occasio est, ut referri possint divini honores, Quint. 3, 7, 17. – facere aliquam occasionem, Liv.: depugnare, si occasio tulerit, Planc. in Cic. ep.: habere occasionem recuperandi sua, Liv.: habere regnandi occasionem, Cic.: habere maiores occasiones ad opitulandum, Planc. in Cic. ep.: habere occasionem m. folg. ut u. Konj., non habeo ullam occasionem, ut apud te falsa fabuler, Plaut. Epid. 645: imminere occasioni alloquendi regem, Curt.: hāc impulsi occasione, Caes.: nancisci occasionem, Afran, com. fr. u. Auct. b. Afr.: nancisci amplam occasionem calumniae, Cic.: nancisci aliquam occasionem dimicandi, Caes.: sibi oblatam esse occasionem ad occupandam Asiam, Cic., od. rei gerendae, Hirt. b. G.: occasione oblatā, bei (dargebotener) G., Suet.: omittere occasionem, Cic.: occasio, quae obvenit, Plaut.: cuius irae explendae matura obvenit occasio, Curt.: nullam omittere occasionem m. folg. quin u. Konj., Sulp. Sev. dial. 1, 4, 6: ostentare alci occasionem, Ter.: petere ex incommodo alieno suam occasionem, im Trüben fischen, Liv.: praetermittere occasionem, Liv., nullam occasionem profectionis, Auct. b. Afr.: non praetermittere occasionem ad oppidum recuperandum, Auct. b. Hisp.: praetermittere non nullas eius rei occasiones, Caes.: praebere eius rei occasionem, Quint.: praebere alci faciliorem occasionem perficiendi conata, Suet: privare alqm tantae laudis occasione, Cic.: quaerere tempus atque occasionem frandis ac doli, Caes.: quaerere undique criminandorum patrum apud plebem occasiones, Liv.: (eos) nequiquam postea praetermissam occasionem quaesituros, Liv.: rapere occasionem de die, Hor.: non facile occasionem postea reperiemus, Caes. occasionem repperisti, ubi perconteris me, Plaut.: teneo quam optabam occasionem neque omittam, Cic.: hanc igitur occasionem oblatam tenete (haltet beim Schopfe fest), Cic.: quin tu urges istam occasionem et facultatem (ei, so benutze doch diese schickliche G.), quā melior numquam reperietur, Cic.: uti occasione, Iustin., hāc occasione, Cels., occasionibus, Quint.: uti occasione rapiendae dominationis, Suet.: strenue uti occasione vincendi, Curt.: uti occasione et beneficio fortunae ad nostros opprimendos, Caes. – per occasionem, mit (bei) Gelegenheit, Sall. u. Liv.: per omnem occasionem, Suet.: per has occasiones, per easdem occasiones, Cels.: so auch ex occasione (Ggstz. ex destinato, vorsätzlich), Suet.: aperuerunt ad occasionem locum, Liv.: ad occasionem aurae evehi, bei günstigem Winde, Suet. – II) insbes.: A) die Gelegenheit, einen Handstreich auszuführen, occasionis esse rem, non proelii, es handle sich um einen Handstreich, nicht um eine Schlacht, Caes. b. G. 7, 45, 9: piratis omnes occasiones indicare, Sen. contr. 1, 6, 10: occasionibus imminere, Frontin. 2, 5, 22: occasiones quaerere, Sen. de ira 3, 21, 1. – B) die Gelegenheit, etw. zu haben, das Vermögen, der sich zur Benutzung darbietende Vorrat, oleae rara occ. est, Colum.: nec esset cortinis attollendis lapidum occasio, Plin. – C) eine schickliche Art, sich aus etw. herauszuhelfen, ein anständiger Vorwand (griech. ἀφορμή), Quint. 3. 8, 47 (dazu Spalding); 12, 10, 13: Plur., Quint. 6, 1, 5.

Latin > Chinese

occasio, onis. f. (occido.) :: 機會。便時。Ad excutiendum ignem non semper lapidis est occasio 欲打火非常有便石。Buxi est rara occasio 少遇有黄木。Occasionem capere vel arripere vel amplecti; Occasionem oblatam tenere vel opprimere vel rapere 乘機。Occasionem captare vel occasioni imminere 不悞便時。 Occasionem praetermittere 悞機會。