ἄλπνιστος: Difference between revisions
Κύριε, σῶσον τὸν δοῦλον σου κτλ. → Lord, save your slave ... (mosaic inscription from 4th cent. church in the Negev)
m (Text replacement - "(?s)({{LSJ.*}}\n)({{.*}}\n)({{DGE.*}}\n)" to "$1$3$2") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
||
Line 15: | Line 15: | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0109.png Seite 109]] superl. von ἄλπνος (das nur in der Zusammensetzung [[ἔπαλπνος]] vorkommt), ζωᾶς [[ἄωτον]] Pind. I. 4, 14, süß, lieblich (die Ableitung ist zw., gew. von [[ἔλπω]], ἀλφεῖν, [[θάλπω]]). | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0109.png Seite 109]] superl. von ἄλπνος (das nur in der Zusammensetzung [[ἔπαλπνος]] vorkommt), ζωᾶς [[ἄωτον]] Pind. I. 4, 14, süß, lieblich (die Ableitung ist zw., gew. von [[ἔλπω]], ἀλφεῖν, [[θάλπω]]). | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=η, ον :<br />très doux.<br />'''Étymologie:''' Sp. d'un adj. inusité ; cf. [[ἔπαλπνος]], [[ἔλπω]]. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἄλπνιστος''': -η, -ον, ὑπερθ. τοῦ ἄλπνος, (ἀπαντῶν μόνον ἐν τῷ συνθέτῳ [[ἔπαλπνος]], ὃ ἴδε) = [[ἥδιστος]], γλυκύτατος, [[φίλτατος]], Πινδ. Ι. 5. 14: Ὁ Ἡσύχ. ἀναφέρει ἀλπαλέον, (χειρόγρ. -αῖον), ἀγαπητόν· ἐκ τοῦ [[ἔλπω]] (Fέλπω) Λατ. volup. | |lstext='''ἄλπνιστος''': -η, -ον, ὑπερθ. τοῦ ἄλπνος, (ἀπαντῶν μόνον ἐν τῷ συνθέτῳ [[ἔπαλπνος]], ὃ ἴδε) = [[ἥδιστος]], γλυκύτατος, [[φίλτατος]], Πινδ. Ι. 5. 14: Ὁ Ἡσύχ. ἀναφέρει ἀλπαλέον, (χειρόγρ. -αῖον), ἀγαπητόν· ἐκ τοῦ [[ἔλπω]] (Fέλπω) Λατ. volup. | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater |
Revision as of 14:15, 2 October 2022
English (LSJ)
η, ον, Sup. of ἄλπνος (only in compd. ἔπαλπνος, q.v.), sweetest, loveliest, Pi.I.5(4).12; cf. ἀλπαλέον (cod. -αῖον) · ἀγαπητόν, Hsch. (Cf. ἔλπω (ϝέλπω), Lat. volup.)
Spanish (DGE)
-η, -ον
sup. agradabilísimo, sublime ζωᾶς ἄωτον ... τὸν ἄλπνιστον Pi.I.5.12.
• Etimología: De Ϝαλπ-, grado ø de *Ϝελπ-, cf. ἔλπω, ἐλπίς, q.u.
German (Pape)
[Seite 109] superl. von ἄλπνος (das nur in der Zusammensetzung ἔπαλπνος vorkommt), ζωᾶς ἄωτον Pind. I. 4, 14, süß, lieblich (die Ableitung ist zw., gew. von ἔλπω, ἀλφεῖν, θάλπω).
French (Bailly abrégé)
η, ον :
très doux.
Étymologie: Sp. d'un adj. inusité ; cf. ἔπαλπνος, ἔλπω.
Greek (Liddell-Scott)
ἄλπνιστος: -η, -ον, ὑπερθ. τοῦ ἄλπνος, (ἀπαντῶν μόνον ἐν τῷ συνθέτῳ ἔπαλπνος, ὃ ἴδε) = ἥδιστος, γλυκύτατος, φίλτατος, Πινδ. Ι. 5. 14: Ὁ Ἡσύχ. ἀναφέρει ἀλπαλέον, (χειρόγρ. -αῖον), ἀγαπητόν· ἐκ τοῦ ἔλπω (Fέλπω) Λατ. volup.
English (Slater)
ἄλπνιστος sweetest (v. Wackernagel, Kl. Schr. 831) δύο δέ τοι ζωᾶς ἄωτον μοῦνα ποιμαίνοντι τὸν ἄλπνιστον (Σγρ.: ἀνέλπιστον codd. et lex.: ἄλπιστον Calliergus: τὸν ἥδιστον καὶ προσηνέστατον. Σ.) (I. 5.12)
Greek Monolingual
ἄλπνιστος, -η, -ον (Α) (υπερθ. του επιθ. ἄλπνος που απαντά μόνο ως σύνθετο, πρβλ. ἔπαλ-πνος)
γλυκύτατος, φίλτατος.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. ἄλπνιστος (σύμφωνα με άλλη άποψη ἄλπιστος, χωρίς το πρόσφυμα -ν-) συνδέεται ετυμολογικά με τη ρίζα αλπ- < Fαλπ, συνεσταλμένη βαθμίδα της ρίζας Fελπ- (πρβλ. ἔλπομαι, ἐλπίς)].
Russian (Dvoretsky)
ἄλπνιστος: нежнейший (ζωᾶς ἄωτος Pind.).
Frisk Etymological English
Grammatical information: adj.
Meaning: See below. (Pi. I. 5 (4), 12)
Other forms: ἔπαλπνος amiable (Pi. P. 8, 84) = ἡδύς, προσηνής (Sch.); ἀλπαλέον ἀγαπητόν H., from which (perhaps) ἁρπαλέος (influenced by ἁρπάζω; the gloss ἁπάλιμα· ἁρπακτά, προσφιλῆ shows the double meaning; cf. also ἁρπαλίζομαι· ἀσμένως δέχομαι H.). Here also the PN Ἀλπονίδης (inscr. Karthaia), Bechtel Namenstudien 5f., from ῎Αλπων.
Dialectal forms: ἄλπαρ inscr. Crete; uncertain.
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: For ἄλπνιστος Wackernagel KZ 43, 377 reads *ἄλπιστος, a primary superlative formation and attested as PN (A. Pers. 982; but text uncertain). The assumption of an old r/n-stem, once popular, is unnecessary (the Cretan form would point to it). - ἀλπ- as *Ϝαλπ-, zero grade of *Ϝελπ- in ἔλπομαι, ἐλπίς, is doubtful (one expects *Ϝλαπ-).
Middle Liddell
[Sup. adj. ( cf. ἔπαλπνος )]
sweetest, loveliest, Pind.
Frisk Etymology German
ἄλπνιστος: Pi. I. 5 (4), 12;
{álpnistos}
Forms: ἔπαλπνος Pi. P. 8, 84 = ἡδύς, προσηνής (Sch.); ἀλπαλέον· ἀγαπητόν H., woraus ἁρπαλέος durch Dissimilation entstanden sein kann, vgl. ἁρπάζω. Hierher auch nach Bechtel Namenstudien 5f. der Name Ἀλπονίδης (Inschr. Karthaia).
Etymology: Statt ἄλπνιστος will Wackernagel KZ 43, 377 mit guten Gründen *ἄλπιστος lesen, das somit eine regelrechte, auf der Schwundstufe (vgl. unten) gebaute primäre Superlativbildung wäre und tatsächlich als Eigenname überliefert ist (A. Pers. 982; Text allerdings lückenhaft). Als Hinterglied enthält ἔπαλπνος einen r-n-Stamm *ἄλπαρ, ἀλπν-, woneben ἀλπαλέος wie πιαλέος neben πῖαρ, πίων (vgl. *Ἄλπων in Ἀλπονίδης). Vgl. Benveniste Origines 15; ungenügend Bechtel l. c. und Strömberg Greek Prefix Studies 94f. S. auch Seiler Steigerungsformen 79f. ἀλπ- aus *ϝαλπ- gilt als Schwundstufe von *ϝελπ- in ἔλπομαι, ἐλπίς, s. d.
Page 1,78