ἐρέβινθος: Difference between revisions
(Bailly1_2) |
m (Text replacement - "Theophrastus ''HP''" to "Thphr. ''HP''") Tags: Mobile edit Mobile web edit |
||
| (31 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=erevinthos | |Transliteration C=erevinthos | ||
|Beta Code=e)re/binqos | |Beta Code=e)re/binqos | ||
|Definition=(proparox.), ὁ, < | |Definition=(proparox.), ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[chick-pea]], [[chickpea]], [[chick pea]], [[Cicer arietinum]], κύαμοι ἢ ἐ. Il.13.589, cf. Pl. ''R.''372c; eaten as [[dessert]], Xenoph.22.3, Ar.''Pax''1136, Crobyl.9, etc.; χρύσειοι ἐ. Sapph.30; <b class="b3">κριὸς ἐρέβινθος</b>, of a special [[variety]], Sophil.8, cf. [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[Historia Plantarum|HP]]''8.5.1.<br><span class="bld">II</span> metaph., of the [[membrum virile]], [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''801, ''Ra.'' 545(lyr.); cf. [[κριθή]] IV. (Cf. [[ὄροβος]], Lat. [[ervum]].) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1022.png Seite 1022]] ὁ (vgl. [[ὄροβος]], ervum, Erbse), die Kichererbse, sowohl Frucht, Il. 13, 589, als Pflanze, Theophr.; καὶ κύαμοι Plat. Rep. II, 372 c, u. öfter Ar.; sie wurden auf Kohlen geröstet, Pax 1136; auch wie Mandeln u. Nüsse zum Wein gegessen, Xenophan. bei Ath. II, 54 d; Galen. – | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1022.png Seite 1022]] ὁ (vgl. [[ὄροβος]], ervum, Erbse), die Kichererbse, sowohl Frucht, Il. 13, 589, als Pflanze, Theophr.; καὶ κύαμοι Plat. Rep. II, 372 c, u. öfter Ar.; sie wurden auf Kohlen geröstet, Pax 1136; auch wie Mandeln u. Nüsse zum Wein gegessen, Xenophan. bei Ath. II, 54 d; Galen. – Übertr., τὸ [[αἰδοῖον]] τοῦ ἀνδρός, Ar. Ach. 801 Ran. 545. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>1</b> pois chiche (<i>fruit et plante</i>);<br /><b>2</b> <i>p. anal. c.</i> [[πόσθη]].<br />'''Étymologie:''' cf. [[ὄροβος]], <i>lat.</i> [[ervum]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἐρέβινθος:''' ὁ<br /><b class="num">1</b> [[турецкий горох]] ([[Cicer arietinum]]) Plat., Arst., Plut.;<br /><b class="num">2</b> шутл. = [[membrum virile]] Arph. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἐρέβινθος''': ὁ, ὡς καὶ νῦν, κοινῶς, «ῥεβίθι», Λατ. cicer, Ἰλ. Ν. 589· οἱ ἐρέβινθοι ἐτρώγοντο ὡμοὶ (ὡς τὰ ἀμύγδαλα) ἢ ἡψημένοι (ὡς τὰ [[κάστανα]]), | |lstext='''ἐρέβινθος''': ὁ, ὡς καὶ νῦν, κοινῶς, «ῥεβίθι», Λατ. cicer, Ἰλ. Ν. 589· οἱ ἐρέβινθοι ἐτρώγοντο ὡμοὶ (ὡς τὰ ἀμύγδαλα) ἢ ἡψημένοι (ὡς τὰ [[κάστανα]]), μετὰ τὸ φαγητὸν ὡς [[τράγημα]], Ἀριστοφ. Εἰρ. 1136, κ. ἀλλ., Κρώβυλος κ. ἄλλοι παρ’ Ἀθην. 54Ε· ἐρ. καὶ κύαμοι Πλάτ. Πολ. 372C: - τὸ [[φυτόν]], ἡ «ῥεβιθιά», Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 7. 3, 2, κτλ. ΙΙ μεταφ. ἐπὶ τοῦ ἀνδρικοῦ αἰδοίου, Ἀριστοφ. Ἀχ. 801, Βάτρ. 545, Ἡσύχ., πρβλ. κριθὴ IV. (Συγγενὲς τῷ ὄροβος, Λατ. [[ervum]], Παλαιο-Γερμ. araw-eiz (Γερμ. [[Erbse]]).) | ||
}} | }} | ||
{{ | {{grml | ||
| | |mltxt=ο (AM [[ἐρέβινθος]])<br /><b>1.</b> το [[φυτό]] [[ρεβιθιά]]<br /><b>2.</b> ο [[καρπός]] της ρεβιθιάς, το [[ρεβίθι]]<br /><b>μσν.</b><br />(με [[προσωποποίηση]] του ουσ.) <i>Ερέβινθος</i><br />Ρέβιθος<br /><b>αρχ.</b><br /><b>μτφ.</b> το ανδρικό [[μόριο]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>ινθος</i>, πιθ. [[δάνειο]] μιας μεσογειακής γλώσσας, και συνδέεται αφ’ ενός με τη λ. <i>όροβος</i> και αφ’ ετέρου με λατ. <i>ervum</i> «όροφος, [[φακή]]», αρχ. άνω γερμ. <i>araweiz</i> «[[μπιζέλι]]», αν και το <i>w</i> τών τύπων δεν αντιστοιχεί [[προς]] το <i>β</i> του ελλ. τύπου [[ερέβινθος]]. Είναι πιθανόν εξάλλου η λ. να προέρχεται από κάποιο [[ιδίωμα]] της Μικράς Ασίας ή της Α. Μεσογείου, όπου πρωτοεμφανίστηκε το [[φυτό]]]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἐρέβινθος:''' ὁ, είδος ξηρού καρπού, [[ρεβίθι]], Λατ. [[cicer]], σε Ομήρ. Ιλ., Αριστοφ.· πρβλ. [[ὄροβος]]. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: [[chick-pea]] (Il.).<br />Derivatives: Deminut. [[ἐρεβίνθιον]] (pap.) and [[ἐρεβινθώδης]] (Thphr.), [[ἐρεβίνθειος]] (Zen.), [[ἐρεβινθιαῖος]] (Dsk.), [[ἐρεβίνθινος]] (H., Phot., Suid.).<br />Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Eastmediterr.?<br />Etymology: To [[ὄροβος]] <b class="b2">id.</b> (s. v.) with the Pre-Greek suffix <b class="b3">-ινθος</b> (Schwyzer 526, Chantraine Formation 370; s. also Kretschmer Glotta 30, 133). Further to Lat. [[ervum]] a kind of [[vetch]], with which some Celtic and Germanic words for <b class="b2">pea etc.</b> are compared: OHG araweiz, arwiz [[pea]], MIr. orbaind [[grain]]. The word may come from the eastern Mediterranean area, s. W.-Hofmann [[ervum]]. Cf. also (<b class="b3">-ινθος</b> < <b class="b3">*-ιθος</b> to [[-weiz]] in ara-weiz?) Kuiper <b class="b3">Μνήμης χάριν</b> 1, 217f., Deroy Glotta 35, 180ff. - Skt. [[aravinda-]] n. [[lotus]] flower does not belong here; cf. Mayrhofer Wb. s. v. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[ἐρέβινθος]], ὁ,<br />a [[kind]] of [[pulse]], [[chick pea]], Lat. [[cicer]], Il., Ar. Cf. [[ὄροβος]]. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''ἐρέβινθος''': {erébinthos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Kichererbse]] (seit Il.).<br />'''Derivative''': Davon das Deminutivum [[ἐρεβίνθιον]] (Pap.) und die ebenfalls vereinzelt belegten [[ἐρεβινθώδης]] (Thphr.), -ειος (Zen.), -ιαῖος (Dsk.), -ινος (H., Phot., Suid.).<br />'''Etymology''': Ohne Zweifel zu [[ὄροβος]] [[Kichererbse]] (s. d.) mit dem fremden Suffix -ινθος (Schwyzer 526, Chantraine Formation 370; s. noch Kretschmer Glotta 30, 133). In Betracht kommt ferner lat. ''ervum'' [[eine Art Wicke]], womit einige keltische und germanische Wörter für [[Erbse]] zusammengestellt werden: ahd. ''araweiz'', ''arwiz'' [[Erbse]], mir. ''orbaind'' [[Körner]]. Das Wort stammt wahrscheinlich aus dem ostmediterranen Raum, s. W.-Hofmann ''ervum''. Nach v. Windekens Le Pélasgique 11 usw. pelasgisch. Weitere unsichere Hypothesen (-ινθος < *-ιθος zu -''weiz'' in ''ara''-''weiz''?) bei Kuiper Μνήμης [[χάριν]] 1, 217f., Deroy Glotta 35, 180ff. — Aind. ''aravinda''- n. [[Lotusblume]] gehört nicht hierher; vgl. Mayrhofer Wb. s. v.<br />'''Page''' 1,549-550 | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[chickpea]]=== | |||
Afrikaans: kekerertjie; Akkadian: 𒄬𒇻𒊒; Albanian: qiqër; Arabic: حِمِّص; Egyptian Arabic: حمص; Moroccan Arabic: حمص; Armenian: սիսեռ; Old Armenian: սիսեռն; Aromanian: tseatsiri, arivitclju; Assamese: বুট; Asturian: garbanzu; Basque: txitxirio, garbantzu; Bulgarian: нахут, леблебия; Burmese: ကုလားပဲ, ပဲခြမ်း, ပဲဆန်; Catalan: cigró; Cantonese: 雞心豆, 鸡心豆, 三角豆; Mandarin: [[鷹嘴豆]], [[鹰嘴豆]]; Czech: cizrna; Dalmatian: cič; Danish: kikært, kikærter; Dutch: [[kikkererwt]], [[keker]], [[kekererwt]], [[Spaanse erwt]], [[kreukerwt]]; Esperanto: kikero; Estonian: kikerhernes; Faroese: kikertur; Finnish: kikherne, kahviherne; French: [[pois chiche]]; Galician: garavanzo; Gallurese: fasgiolu tundu; Georgian: მუხუდო; German: [[Kichererbse]]; Greek: [[ρεβίθι]]; Ancient Greek: [[ἐρέβινθος]]; Hebrew: הומוס; Hindi: काबुली चना, काबूली, छोला, चना; Hungarian: csicseriborsó; Icelandic: kjúklingabaun; Ido: garbanzo-semino; Irish: sicphiseánach; Italian: [[cece]]; Japanese: ヒヨコ豆; Kannada: ಕಡಲೆ; Korean: 병아리콩; Kurdish Central Kurdish: نۆک; Northern Kurdish: nok, nuhk; Latin: [[cicer]]; Ligurian: çéixou; Lithuanian: avinžirnis; Macedonian: леблебија, наут, слануток; Malayalam: കടല; Maltese: ċiċra, ċiċri; Neapolitan: cìcero, cìcere; Occitan: céser; Oromo: shunburaa; Persian: نخود, نخودچی; Polish: ciecierzyca; Portuguese: [[grão-de-bico]]; Punjabi: ਛੋਲਾ; Romanian: năut; Romansch: chicra; Russian: [[нут]]; Sardinian Campidanese: cìxiri; Logudorese: basolu pittudu; Sassarese: fasgiorutòndu; Serbo-Croatian: slanutak, сланутак; Sicilian: cìciru, cìciri; Slovak: cícer baraní; Slovene: čičerika; Sorbian Lower Sorbian: šćerica; Spanish: [[garbanzo]]; Swedish: kikärt; Tagalog: garbansos; Telugu: సెనగ; Thai: ถั่วหัวช้าง; Turkish: nohut; Ukrainian: нут, турецький горох; Urdu: چھولا; Vietnamese: đậu gà; Walloon: garvane, poes d' souke; Welsh: gwygbys, ffacbys; Yiddish: נאַהיט, אַרבעס | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 21:20, 1 November 2024
English (LSJ)
(proparox.), ὁ,
A chick-pea, chickpea, chick pea, Cicer arietinum, κύαμοι ἢ ἐ. Il.13.589, cf. Pl. R.372c; eaten as dessert, Xenoph.22.3, Ar.Pax1136, Crobyl.9, etc.; χρύσειοι ἐ. Sapph.30; κριὸς ἐρέβινθος, of a special variety, Sophil.8, cf. Thphr. HP8.5.1.
II metaph., of the membrum virile, Ar.Ach.801, Ra. 545(lyr.); cf. κριθή IV. (Cf. ὄροβος, Lat. ervum.)
German (Pape)
[Seite 1022] ὁ (vgl. ὄροβος, ervum, Erbse), die Kichererbse, sowohl Frucht, Il. 13, 589, als Pflanze, Theophr.; καὶ κύαμοι Plat. Rep. II, 372 c, u. öfter Ar.; sie wurden auf Kohlen geröstet, Pax 1136; auch wie Mandeln u. Nüsse zum Wein gegessen, Xenophan. bei Ath. II, 54 d; Galen. – Übertr., τὸ αἰδοῖον τοῦ ἀνδρός, Ar. Ach. 801 Ran. 545.
French (Bailly abrégé)
ου (ὁ) :
1 pois chiche (fruit et plante);
2 p. anal. c. πόσθη.
Étymologie: cf. ὄροβος, lat. ervum.
Russian (Dvoretsky)
ἐρέβινθος: ὁ
1 турецкий горох (Cicer arietinum) Plat., Arst., Plut.;
2 шутл. = membrum virile Arph.
Greek (Liddell-Scott)
ἐρέβινθος: ὁ, ὡς καὶ νῦν, κοινῶς, «ῥεβίθι», Λατ. cicer, Ἰλ. Ν. 589· οἱ ἐρέβινθοι ἐτρώγοντο ὡμοὶ (ὡς τὰ ἀμύγδαλα) ἢ ἡψημένοι (ὡς τὰ κάστανα), μετὰ τὸ φαγητὸν ὡς τράγημα, Ἀριστοφ. Εἰρ. 1136, κ. ἀλλ., Κρώβυλος κ. ἄλλοι παρ’ Ἀθην. 54Ε· ἐρ. καὶ κύαμοι Πλάτ. Πολ. 372C: - τὸ φυτόν, ἡ «ῥεβιθιά», Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 7. 3, 2, κτλ. ΙΙ μεταφ. ἐπὶ τοῦ ἀνδρικοῦ αἰδοίου, Ἀριστοφ. Ἀχ. 801, Βάτρ. 545, Ἡσύχ., πρβλ. κριθὴ IV. (Συγγενὲς τῷ ὄροβος, Λατ. ervum, Παλαιο-Γερμ. araw-eiz (Γερμ. Erbse).)
Greek Monolingual
ο (AM ἐρέβινθος)
1. το φυτό ρεβιθιά
2. ο καρπός της ρεβιθιάς, το ρεβίθι
μσν.
(με προσωποποίηση του ουσ.) Ερέβινθος
Ρέβιθος
αρχ.
μτφ. το ανδρικό μόριο.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. εμφανίζει επίθημα -ινθος, πιθ. δάνειο μιας μεσογειακής γλώσσας, και συνδέεται αφ’ ενός με τη λ. όροβος και αφ’ ετέρου με λατ. ervum «όροφος, φακή», αρχ. άνω γερμ. araweiz «μπιζέλι», αν και το w τών τύπων δεν αντιστοιχεί προς το β του ελλ. τύπου ερέβινθος. Είναι πιθανόν εξάλλου η λ. να προέρχεται από κάποιο ιδίωμα της Μικράς Ασίας ή της Α. Μεσογείου, όπου πρωτοεμφανίστηκε το φυτό].
Greek Monotonic
ἐρέβινθος: ὁ, είδος ξηρού καρπού, ρεβίθι, Λατ. cicer, σε Ομήρ. Ιλ., Αριστοφ.· πρβλ. ὄροβος.
Frisk Etymological English
Grammatical information: m.
Meaning: chick-pea (Il.).
Derivatives: Deminut. ἐρεβίνθιον (pap.) and ἐρεβινθώδης (Thphr.), ἐρεβίνθειος (Zen.), ἐρεβινθιαῖος (Dsk.), ἐρεβίνθινος (H., Phot., Suid.).
Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Eastmediterr.?
Etymology: To ὄροβος id. (s. v.) with the Pre-Greek suffix -ινθος (Schwyzer 526, Chantraine Formation 370; s. also Kretschmer Glotta 30, 133). Further to Lat. ervum a kind of vetch, with which some Celtic and Germanic words for pea etc. are compared: OHG araweiz, arwiz pea, MIr. orbaind grain. The word may come from the eastern Mediterranean area, s. W.-Hofmann ervum. Cf. also (-ινθος < *-ιθος to -weiz in ara-weiz?) Kuiper Μνήμης χάριν 1, 217f., Deroy Glotta 35, 180ff. - Skt. aravinda- n. lotus flower does not belong here; cf. Mayrhofer Wb. s. v.
Middle Liddell
ἐρέβινθος, ὁ,
a kind of pulse, chick pea, Lat. cicer, Il., Ar. Cf. ὄροβος.
Frisk Etymology German
ἐρέβινθος: {erébinthos}
Grammar: m.
Meaning: Kichererbse (seit Il.).
Derivative: Davon das Deminutivum ἐρεβίνθιον (Pap.) und die ebenfalls vereinzelt belegten ἐρεβινθώδης (Thphr.), -ειος (Zen.), -ιαῖος (Dsk.), -ινος (H., Phot., Suid.).
Etymology: Ohne Zweifel zu ὄροβος Kichererbse (s. d.) mit dem fremden Suffix -ινθος (Schwyzer 526, Chantraine Formation 370; s. noch Kretschmer Glotta 30, 133). In Betracht kommt ferner lat. ervum eine Art Wicke, womit einige keltische und germanische Wörter für Erbse zusammengestellt werden: ahd. araweiz, arwiz Erbse, mir. orbaind Körner. Das Wort stammt wahrscheinlich aus dem ostmediterranen Raum, s. W.-Hofmann ervum. Nach v. Windekens Le Pélasgique 11 usw. pelasgisch. Weitere unsichere Hypothesen (-ινθος < *-ιθος zu -weiz in ara-weiz?) bei Kuiper Μνήμης χάριν 1, 217f., Deroy Glotta 35, 180ff. — Aind. aravinda- n. Lotusblume gehört nicht hierher; vgl. Mayrhofer Wb. s. v.
Page 1,549-550
Translations
chickpea
Afrikaans: kekerertjie; Akkadian: 𒄬𒇻𒊒; Albanian: qiqër; Arabic: حِمِّص; Egyptian Arabic: حمص; Moroccan Arabic: حمص; Armenian: սիսեռ; Old Armenian: սիսեռն; Aromanian: tseatsiri, arivitclju; Assamese: বুট; Asturian: garbanzu; Basque: txitxirio, garbantzu; Bulgarian: нахут, леблебия; Burmese: ကုလားပဲ, ပဲခြမ်း, ပဲဆန်; Catalan: cigró; Cantonese: 雞心豆, 鸡心豆, 三角豆; Mandarin: 鷹嘴豆, 鹰嘴豆; Czech: cizrna; Dalmatian: cič; Danish: kikært, kikærter; Dutch: kikkererwt, keker, kekererwt, Spaanse erwt, kreukerwt; Esperanto: kikero; Estonian: kikerhernes; Faroese: kikertur; Finnish: kikherne, kahviherne; French: pois chiche; Galician: garavanzo; Gallurese: fasgiolu tundu; Georgian: მუხუდო; German: Kichererbse; Greek: ρεβίθι; Ancient Greek: ἐρέβινθος; Hebrew: הומוס; Hindi: काबुली चना, काबूली, छोला, चना; Hungarian: csicseriborsó; Icelandic: kjúklingabaun; Ido: garbanzo-semino; Irish: sicphiseánach; Italian: cece; Japanese: ヒヨコ豆; Kannada: ಕಡಲೆ; Korean: 병아리콩; Kurdish Central Kurdish: نۆک; Northern Kurdish: nok, nuhk; Latin: cicer; Ligurian: çéixou; Lithuanian: avinžirnis; Macedonian: леблебија, наут, слануток; Malayalam: കടല; Maltese: ċiċra, ċiċri; Neapolitan: cìcero, cìcere; Occitan: céser; Oromo: shunburaa; Persian: نخود, نخودچی; Polish: ciecierzyca; Portuguese: grão-de-bico; Punjabi: ਛੋਲਾ; Romanian: năut; Romansch: chicra; Russian: нут; Sardinian Campidanese: cìxiri; Logudorese: basolu pittudu; Sassarese: fasgiorutòndu; Serbo-Croatian: slanutak, сланутак; Sicilian: cìciru, cìciri; Slovak: cícer baraní; Slovene: čičerika; Sorbian Lower Sorbian: šćerica; Spanish: garbanzo; Swedish: kikärt; Tagalog: garbansos; Telugu: సెనగ; Thai: ถั่วหัวช้าง; Turkish: nohut; Ukrainian: нут, турецький горох; Urdu: چھولا; Vietnamese: đậu gà; Walloon: garvane, poes d' souke; Welsh: gwygbys, ffacbys; Yiddish: נאַהיט, אַרבעס
