ἀναπνέω

English (LSJ)

Ep. impf.

   A ἀμπνείεσκον A.R.3.231: Ep. aor. imper. ἄμπνυε (v. infr.):—take breath, στῆθι καὶ ἄμπνυε Il.22.222: more commonly c. gen., enjoy a respite, recover from, ἀνέπνευσαν κακότητος 11.382; ὥς κε . . ἀναπνεύσωσι πόνοιο 15.235; τῆς νόσου S.Aj.274; ἀ. ἐκ τῆς ναυηγίης Hdt.8.12; ἐκ καμάτων IG14.14 (Syrac.); ἀνέπνευσα ἐκ σέθεν by the help I recovered, S.OT1221: c. part., ἀ. τειρόμενοι Il. 16.42; ἐς τεῖχος ἀλέντες 21.534: abs., revive, X.An.4.1.22, D.18.195.    2 πυρεῖα ἀ. revive, burn up again, Thphr.HP5.9.6.    II draw breath, ἀ. πάντα καὶ ἐκπνεῖ Emp.100, cf. Pl.Phd.112b, etc.; ἀ. πυκνά Hp.Mul.2.203; gather breath before a race, Pi.N.8.19: metaph., ἀ. οὐχ ἅπαντες ἐπὶ ἴσα ib.7.5.    2 c. acc., draw breath from, inhale, τὴν οἰκείαν ἀρχήν Dam.Pr.8:—Pass., τὸν ἀναπνεόμενον ἀέρα Corn.ND32.    III breathe forth, send forth, c. acc. cogn., ἀμπνεῦσαι καπνόν Pi.O.8.36; πυρὸς σέλας ἀμπνείεσκον A.R.3.231; ἀ. ὑάκινθον breathe hyacinth, Pherecr.131.2: abs., exhale an odour, Thphr.Od.69: impers., ἡδὺ ἀναπνεῖ τῶν φυτῶν Philostr.Her.Prooem. 2: metaph., ἀ. χρησμούς Id.VS1.18.3.    2 of vapour, ἀϋτμὴ ἀ. μυχοῖο A.R.2.737    IV causal, ἀ. τὸν ἵππον breathe the horse, Hld.8.14.

German (Pape)

[Seite 203] p. ἀμπνέω (s. πνέω). aufathmen, Ggstz ἐκπνέω, Plat. Phaed. 112 b; hervorhauchen, καπνόν Pind. Ol. 8, 117; πυρὸς σέλας Ap. Rh. 3, 231; gew. wieder zu Athem kommen, sich erholen, von Hom. an oft mit dem gen., κακότητος, πόνοιο, sich vom Leiden, von der Anstrengung erholen. Il. 11, 382. 15, 235; ohne casus 16, 302; mit partic., 16, 42 ἀναπνεύσωσι τειρόμενοι; 11, 327 φεύγοντες ἀνέπνεον Ἔκτορα; 21. 534 ἐς τεῖχος ἀναπνεύσωσιν ἀλέντες. Bei Hom. finden sich in dieser Bdtg auch ἄμπνυε als imperat., Il. 22, 222; ἄμπνυτο, sie kam wieder zu sich, neben ἐς φρένα θυμὸς ἀγέρθη, 22, 475; ἀμπνύνθη 5, 697, kam wieder zu Athem, wie ἀμπνυνθῆναι Theocr. 25, 263. So νόσου Soph. Ai. 267; ἐκ τῆς ναυηγίης καὶ τοῦ χειμῶνος Her. 8, 12; aber ἀνέπνευσα ἐκ σέθεν, ich habe mich durch dich wieder erholt, Soph. O. R. 1221; πῦρ ἀναπνεῖ, das Feuer erholt sich, stammt auf, vgl. ὑάκινθον ἀναπνέων Phereer. Ath. XV, 685 a; auch in Prosa, Plat. Euthyd. 276 c; Xen. An. 4, 1, 22; Dem. 18, 195, der es dem bloßen ζῆν entgegensetzt, frei athmen, frei leben, 21, 209; Pol. 17, 11; Plut adv. Stoic. 10. – Uebh. athmen, μεγάλα ἀναπνεῖς, stolz sein, sich brüsten, Eur. Troad. 1286; daher leben, Pind. N. 7, 5, οὐκ ἐπ' ἴσα πάντες ἀναπνέομεν, wir leben nicht alle zu gleicher Bestimmung; Andere: wir streben nicht alle nach demselben. – Ausdampfen aus etwas, τινός, Ap. Rh. 2, 737. – Heliod. 8, 14 ἵππον, ausruhen lassen.

Greek (Liddell-Scott)

ἀναπνέω: Ἐπ. (παρ’ Ἀπολλ. Ρ.) ἀμπνείω Β. 737, κτλ.: μέλλ. -πνεύσομαι: ἀόρ. -έπνευσα: ἐκτὸς τῶν κοινῶν τύπων (ἴδε πνέω), ἔχομεν καὶ τρεῖς Ὁμηρικοὺς τύπους (ὡς εἰ ἐκ ῥήμ. ἀμπνύω), προστ. ἀόρ. βϳ ἄμπνῠε (ἄμπνῡε ἐν Κοΐντ. Σμ.), ἀόρ. αϳ παθ., ἀμπνύνθη, καὶ ἀόρ. βϳ μετὰ μορφῆς ὑπερσυντ. ἄμπνῡτο. Ἀναπνέω, κοιν. «ἀνασαίνω», «πέρνω ἀνάσαν», στῆθι καὶ ἄμπνυε καὶ «πάρε» τὴν ἀναπνοήν σου, «ξεκουράσου», Ἰλ. Χ. 222, κτλ.: συνηθέστερον μετὰ γεν., ἀπολαύω ἀνέσεως, ἔχω ἀνάπαυλαν, ἀνέπνευσαν κακότητος Ἰλ. Λ. 382· ὥς κε… ἀναπνεύσωσι πόνοιο Ο. 235· τῆς νόσου Σοφ. Αἴ. 274· οὕτως, ἀν. ἐκ τῆς ναυηγίης Ἡρόδ. 8. 12· ἐκ καμάτων Συλλ. Ἐπιγρ. 5408· ἀλλά, ἀνέπνευσά τ’ ἐκ σέθεν, διὰ τῆς βοηθείας σου ἀνέλαβον, Σοφ. Ο. Τ. 1220: ― μετὰ μετοχ., ἀν. τειρόμενοι Ἰλ. Π. 43· ἀναπνεύσωσιν ἀλέντες Φ. 534: ― ἀπολ., λαμβάνω ἄνεσιν, ὅπερ ἡμᾶς καὶ ἀναπνεῦσαι ἐποίησε Ξεν. Ἀν. 4. 1, 22, Δημ. 293, 18· (μετὰ τῆς αὐτῆς σημασ. ὁ Ὅμ. μεταχειρίζεται τοὺς παθητικοὺς τύπους, ἄμπνυτο Ἰλ. Χ. 475, κτλ.· ἀμπνύνθη Ε. 697, Ξ. 436). 2) πυρεῖα ἀναπνεῖ, ἀνακαίουσι, καίουσιν ἐκ νέου, Θεοφρ. Ἱστ. Φ. 5. 9, 6: ΙΙ. εἰσπνέω, ἀναπνέω, Πινδ. Ν. 8. 32, κτλ., ἐν ἀντιθ. πρὸς τὸ ἐκπνέω· ἀναπνεῖ πάντα καὶ ἐκπνεῖ Ἐμπεδ. 249 Sturz, πρβλ. Πλάτ. Φαίδωνα 112B, κτλ., ἀν. πυκνὰ Ἱππ. 671. 11· ζῶ, ἀναπνέομεν δ’ οὐχ ἅπαντες ἐπὶ ἴσα, «ζῶμεν οὐχ ὁμοίως πάντες» (Σχόλ.), Πινδ. Ν. 7. 7. ΙΙΙ. ἀποπνέω, ἐκπνέω, ἀμπνεῦσαι καπνὸν Πινδ. Ο. 8. 47· «Εὐριπίδης δὲ (ἐν) Φιλοκτήτῃ αἰῶνα τὴν ψυχὴν λέγει· ἀνέπνευσεν αἰῶνα» Ἡσύχ. ἐν λέξ. αἰών, Εὐρ. Ἀποσπ. 798· ἐκ δὲ πυρός… σέλας ἀμπνείεσκον Ἀπολλ. Ρόδ. Γ. 231· ἀν. ὑάκινθον, ἀποπνέω ὀσμὴν ὑακίνθου, Φερεκρ. ἐν «Πέρσαις» 2· καὶ ἀπολ., ἐκπέμπω ὀσμήν τινα, Θεοφρ. π. Ὀσμ. 69· ἀπροσ., ἡδὺ ἀναπνεῖ τῶν φυτῶν Φιλόστρ. 663: μεταφ., ἀν. χρησμοὺς ὁ αὐτ. 509. 2) ἐπὶ τοῦ ἀτμοῦ, ἀϋτμή… ἀν. μυχοῖο Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 737 IV. ἐνεργητικῶς, πνεῦσαι μὲν αὐτοί, ἀναπνεῦσαι δὲ καὶ τὴν ἵππον, ν’ ἀναπαυθῶσι μὲν αὐτοί, ν’ ἀναπαύσωσι δὲ καὶ τὴν ἵππον, Ἡλιόδ. 8. 14.

French (Bailly abrégé)

f. réc. ἀναπνεύσω, ao. ἀνέπνευσα;
1 (ἀνά, en haut) tirer le souffle ; souffler, respirer;
2 (ἀνά, de nouveau) reprendre haleine, souffler ; ἀ. πόνοιο IL, νόσου SOPH se remettre (litt. respirer à la suite) d’une fatigue, d’une maladie ; ἀναπνεύσωσι τειρόμενοι IL (les fils des Achéens) respireront après leurs fatigues.
Étymologie: ἀνά, πνέω.

English (Autenrieth)

aor. ἀνέπνευσα, inf. ἀμπνεῦσαι, aor. 2 imp. ἄμπνυε, pass. aor. ἀμπνύνθη, mid. aor. 2 ἄμπνῦτο: breathe again, take breath, revive; abs., Il. 11.327, , Il. 14.436; w. gen., ‘have a respite from,’ κακότητος, Il. 11.382; πόνοιο, Il. 15.235.