sapientia: Difference between revisions
Γελᾷ δ' ὁ μῶρος, κἄν τι μὴ γελοῖον ᾖ → Mens stulta ridet, quando ridendum est nihil → Es lacht der Tor, auch wenn es nichts zu lachen gibt
(6_14) |
|||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{Lewis | {{Lewis | ||
|lshtext=<b>săpĭentĭa</b>: ae, f. [[sapiens]].<br /><b>I</b> (Acc. to [[sapiens]], A.) Prop., [[good]] [[taste]], i. e. [[good]] [[sense]], [[discernment]], [[discretion]], [[prudence]], [[intelligence]] ([[class]].; syn. [[prudentia]]): pellitur e [[medio]] [[sapientia]], vi geritur res, Enn. ap. Gell. 20, 10, 4 (Ann. v. 272 Vahl.): non aetate [[verum]] ingenio adipiscitur [[sapientia]], Plaut. Trin. 2, 2, 88; id. Mil. 4, 6, 36: fac participes nos tuae sapientiae, id. Ep. 2, 2, 73; cf.: [[neque]] habet ([[erus]] [[meus]]) [[plus]] sapientiae [[quam]] [[lapis]], id. Mil. 2, 2, 81; id. Capt. 2, 3, 53; cf. id. ib. 2, 3, 50: [[sedulo]] Moneo, quae [[possum]], pro meā sapientiā, Ter. Ad. 3, 3, 73: quanta mea [[sapientia]] est, Plaut. Stich. 1, 2, 62: erum anteëo sapientiā, Ter. Phorm. 2, 1, 17: re [[enim]] iniquum est, sed tuā sapientiā [[fit]] aequissimum, Cic. Deiot. 2, 4: [[numquam]] [[enim]] [[temeritas]] cum sapientiā commiscetur, id. Marcell. 2, 7: [[quid]] [[virtus]] et [[quid]] [[sapientia]] possit, etc., Hor. Ep. 1, 2, 17: [[sapientia]] prima (est), stultitiā caruisse, id. ib. 1, 1, 41; cf. id. A. P. 396: insaniens [[sapientia]], id. C. 1, 34, 2.—<br /><b>II</b> (Acc. to [[sapiens]], B.) Wisdom, = [[σοφία]]> (so predominantly in the [[class]]. per., e. g. in Cic.): nec [[quisquam]] sophiam, [[sapientia]] quae perhibetur, In somnis vidit, etc., Enn. ap. Fest. p. 325 Müll. (Ann. v. 227 Vahl.); cf.: Sophiam vocant me [[Graii]], vos Sapientiam, Afran. ap. Gell. 13, 8, 3; and: [[princeps]] omnium virtutum [[illa]] [[sapientia]], [[quam]] σοφίαν [[Graeci]] vocant, Cic. Off. 1, 43, 153: ad sapientiam hujus [[nimius]] [[nugator]] fuit, Plaut. Capt. 2, 2, 25: ita [[fit]], ut [[mater]] omnium bonarum rerum [[sit]] [[sapientia]], a cujus amore Graeco verbo [[philosophia]] [[nomen]] invenit, Cic. Leg. 1, 22, 58: [[sapientia]] hominis [[custos]], id. Fin. 4, 1, 1; id. Lael. 2, 7; 6, 20; 9, 30: omnem spem salutis ad clementiam victoris et sapientiam contulisse, id. Marcell. 6, 18: quorum [[vobis]] pro vestrā sapientiā, [[Quirites]], habenda est [[ratio]] [[diligenter]], id. Imp. Pomp. 7, 17: sapientiae vocem audire, id. Phil. 13, 3, 6: studia sapientiae, Tac. A. 14, 56: doctores sapientiae, philosophers, id. ib. 14, 16. —With gen.: admirari [[soleo]] cum ceterarum rerum tuam excellentem, M. [[Cato]], perfectamque sapientiam tum, etc., in [[other]] things, Cic. Sen. 2, 4.—In | |lshtext=<b>săpĭentĭa</b>: ae, f. [[sapiens]].<br /><b>I</b> (Acc. to [[sapiens]], A.) Prop., [[good]] [[taste]], i. e. [[good]] [[sense]], [[discernment]], [[discretion]], [[prudence]], [[intelligence]] ([[class]].; syn. [[prudentia]]): pellitur e [[medio]] [[sapientia]], vi geritur res, Enn. ap. Gell. 20, 10, 4 (Ann. v. 272 Vahl.): non aetate [[verum]] ingenio adipiscitur [[sapientia]], Plaut. Trin. 2, 2, 88; id. Mil. 4, 6, 36: fac participes nos tuae sapientiae, id. Ep. 2, 2, 73; cf.: [[neque]] habet ([[erus]] [[meus]]) [[plus]] sapientiae [[quam]] [[lapis]], id. Mil. 2, 2, 81; id. Capt. 2, 3, 53; cf. id. ib. 2, 3, 50: [[sedulo]] Moneo, quae [[possum]], pro meā sapientiā, Ter. Ad. 3, 3, 73: quanta mea [[sapientia]] est, Plaut. Stich. 1, 2, 62: erum anteëo sapientiā, Ter. Phorm. 2, 1, 17: re [[enim]] iniquum est, sed tuā sapientiā [[fit]] aequissimum, Cic. Deiot. 2, 4: [[numquam]] [[enim]] [[temeritas]] cum sapientiā commiscetur, id. Marcell. 2, 7: [[quid]] [[virtus]] et [[quid]] [[sapientia]] possit, etc., Hor. Ep. 1, 2, 17: [[sapientia]] prima (est), stultitiā caruisse, id. ib. 1, 1, 41; cf. id. A. P. 396: insaniens [[sapientia]], id. C. 1, 34, 2.—<br /><b>II</b> (Acc. to [[sapiens]], B.) Wisdom, = [[σοφία]]> (so predominantly in the [[class]]. per., e. g. in Cic.): nec [[quisquam]] sophiam, [[sapientia]] quae perhibetur, In somnis vidit, etc., Enn. ap. Fest. p. 325 Müll. (Ann. v. 227 Vahl.); cf.: Sophiam vocant me [[Graii]], vos Sapientiam, Afran. ap. Gell. 13, 8, 3; and: [[princeps]] omnium virtutum [[illa]] [[sapientia]], [[quam]] σοφίαν [[Graeci]] vocant, Cic. Off. 1, 43, 153: ad sapientiam hujus [[nimius]] [[nugator]] fuit, Plaut. Capt. 2, 2, 25: ita [[fit]], ut [[mater]] omnium bonarum rerum [[sit]] [[sapientia]], a cujus amore Graeco verbo [[philosophia]] [[nomen]] invenit, Cic. Leg. 1, 22, 58: [[sapientia]] hominis [[custos]], id. Fin. 4, 1, 1; id. Lael. 2, 7; 6, 20; 9, 30: omnem spem salutis ad clementiam victoris et sapientiam contulisse, id. Marcell. 6, 18: quorum [[vobis]] pro vestrā sapientiā, [[Quirites]], habenda est [[ratio]] [[diligenter]], id. Imp. Pomp. 7, 17: sapientiae vocem audire, id. Phil. 13, 3, 6: studia sapientiae, Tac. A. 14, 56: doctores sapientiae, philosophers, id. ib. 14, 16. —With gen.: admirari [[soleo]] cum ceterarum rerum tuam excellentem, M. [[Cato]], perfectamque sapientiam tum, etc., in [[other]] things, Cic. Sen. 2, 4.—In plur., [[sarcastically]]: qui (sapientes) si virtutes ebullire volent et sapientias, [[nihil]] aliud dicent, [[nisi]], etc. (the plur. denoting [[their]] [[perpetual]] [[speaking]] of [[wisdom]]), a [[saying]] referred to [[Epicurus]], Cic. Tusc. 3, 18, 42.—<br /> <b>B</b> In partic., of [[single]] departments of [[knowledge]], [[science]], or [[wisdom]], [[practical]] [[wisdom]], [[knowledge]] of the [[world]], [[philosophy]], Lucr. 5, 10: [[sapientia]] est, ut a veteribus philosophis definitum est, rerum divinarum et humanarum causarumque, quibus eae res continentur, [[scientia]], Cic. Off. 2, 2, 5: [[sapientia]], quae ars vivendi putanda est, id. Fin. 1, 13, 42 (for [[which]]: ars est [[philosophia]] vitae, id. ib. 3, 2, 4).—Of [[jurisprudence]]: istam oscitantem sapientiam Scaevolarum et ceterorum beatorum otio concedamus, Cic. de Or. 2, 33, 144; cf.: his temporibus audaciā pro sapientiā liceat uti, id. Fam. 1, 10 init. —Of [[eloquence]]: hanc cogitandi pronunciandique rationem vimque dicendi veteres [[Graeci]] sapientiam nominabant, Cic. de Or. 3, 15, 56.—Of [[statesmanship]], [[policy]]: [[sapientia]] constituendae civitatis, Cic. de Or. 2, 37, 154; cf.: qui [[propter]] ancipitem, quae non potest esse sejuncta, faciendi dicendique sapientiam florerent, id. ib. 3, 16, 59. —Of [[mathematics]]: sapientiae [[professor]], Suet. Tib. 14. | ||
}} | }} | ||
Revision as of 09:25, 13 August 2017
Latin > English (Lewis & Short)
săpĭentĭa: ae, f. sapiens.
I (Acc. to sapiens, A.) Prop., good taste, i. e. good sense, discernment, discretion, prudence, intelligence (class.; syn. prudentia): pellitur e medio sapientia, vi geritur res, Enn. ap. Gell. 20, 10, 4 (Ann. v. 272 Vahl.): non aetate verum ingenio adipiscitur sapientia, Plaut. Trin. 2, 2, 88; id. Mil. 4, 6, 36: fac participes nos tuae sapientiae, id. Ep. 2, 2, 73; cf.: neque habet (erus meus) plus sapientiae quam lapis, id. Mil. 2, 2, 81; id. Capt. 2, 3, 53; cf. id. ib. 2, 3, 50: sedulo Moneo, quae possum, pro meā sapientiā, Ter. Ad. 3, 3, 73: quanta mea sapientia est, Plaut. Stich. 1, 2, 62: erum anteëo sapientiā, Ter. Phorm. 2, 1, 17: re enim iniquum est, sed tuā sapientiā fit aequissimum, Cic. Deiot. 2, 4: numquam enim temeritas cum sapientiā commiscetur, id. Marcell. 2, 7: quid virtus et quid sapientia possit, etc., Hor. Ep. 1, 2, 17: sapientia prima (est), stultitiā caruisse, id. ib. 1, 1, 41; cf. id. A. P. 396: insaniens sapientia, id. C. 1, 34, 2.—
II (Acc. to sapiens, B.) Wisdom, = σοφία> (so predominantly in the class. per., e. g. in Cic.): nec quisquam sophiam, sapientia quae perhibetur, In somnis vidit, etc., Enn. ap. Fest. p. 325 Müll. (Ann. v. 227 Vahl.); cf.: Sophiam vocant me Graii, vos Sapientiam, Afran. ap. Gell. 13, 8, 3; and: princeps omnium virtutum illa sapientia, quam σοφίαν Graeci vocant, Cic. Off. 1, 43, 153: ad sapientiam hujus nimius nugator fuit, Plaut. Capt. 2, 2, 25: ita fit, ut mater omnium bonarum rerum sit sapientia, a cujus amore Graeco verbo philosophia nomen invenit, Cic. Leg. 1, 22, 58: sapientia hominis custos, id. Fin. 4, 1, 1; id. Lael. 2, 7; 6, 20; 9, 30: omnem spem salutis ad clementiam victoris et sapientiam contulisse, id. Marcell. 6, 18: quorum vobis pro vestrā sapientiā, Quirites, habenda est ratio diligenter, id. Imp. Pomp. 7, 17: sapientiae vocem audire, id. Phil. 13, 3, 6: studia sapientiae, Tac. A. 14, 56: doctores sapientiae, philosophers, id. ib. 14, 16. —With gen.: admirari soleo cum ceterarum rerum tuam excellentem, M. Cato, perfectamque sapientiam tum, etc., in other things, Cic. Sen. 2, 4.—In plur., sarcastically: qui (sapientes) si virtutes ebullire volent et sapientias, nihil aliud dicent, nisi, etc. (the plur. denoting their perpetual speaking of wisdom), a saying referred to Epicurus, Cic. Tusc. 3, 18, 42.—
B In partic., of single departments of knowledge, science, or wisdom, practical wisdom, knowledge of the world, philosophy, Lucr. 5, 10: sapientia est, ut a veteribus philosophis definitum est, rerum divinarum et humanarum causarumque, quibus eae res continentur, scientia, Cic. Off. 2, 2, 5: sapientia, quae ars vivendi putanda est, id. Fin. 1, 13, 42 (for which: ars est philosophia vitae, id. ib. 3, 2, 4).—Of jurisprudence: istam oscitantem sapientiam Scaevolarum et ceterorum beatorum otio concedamus, Cic. de Or. 2, 33, 144; cf.: his temporibus audaciā pro sapientiā liceat uti, id. Fam. 1, 10 init. —Of eloquence: hanc cogitandi pronunciandique rationem vimque dicendi veteres Graeci sapientiam nominabant, Cic. de Or. 3, 15, 56.—Of statesmanship, policy: sapientia constituendae civitatis, Cic. de Or. 2, 37, 154; cf.: qui propter ancipitem, quae non potest esse sejuncta, faciendi dicendique sapientiam florerent, id. ib. 3, 16, 59. —Of mathematics: sapientiae professor, Suet. Tib. 14.
