calamitas

Latin > English

calamitas calamitatis N F :: loss, damage, harm; misfortune/disaster; military defeat; blight, crop failure

Latin > English (Lewis & Short)

călămĭtas: ātis, f. cf. in columis.
I Lit., loss, injury, damage, mischief, harm: sed ecca ipsa egreditur, nostri fundi calamitas (Ter. Eun. 1, 1, 34). Proprie calamitatem rustici grandinem dicunt, Don.; cf. the same on Ter Heaut. 2, 4, 15: robigo genus est vitii, quo culmi pereunt, quod a rusticanis calamitas dicitur, Serv ad Verg. G. 1, 151: postquam calamitas plures annos arvas calvitur, Pac. ap. Non. p. 192, 30; Plaut. Cas. 5, 2, 34; id. Capt. 4, 3, 4: non ut legatus populi Romani, sed ut quaedam calamitas pervadere videretur, Cic. Verr. 2, 1, 17, § 44 (cf. calamitosus, I A.): in calamitate fructuum, in the failure, id. ib. 2, 3, 98, § 227: gregem afficere magnā calamitate, Varr. R. R. 2, 1, 27.—
II Trop.
   A In gen., loss, misfortune, mishap, injury, calamity, disaster, ruin, adversity (freq. in class. prose and in iambic verse; excluded from hexameters by the measure): quanta, Plaut. Poen. 4, 2, 101: ita eam oppressit calamitas, Ter. Hec. prol. 22 (30): nova, Cic. Agr. 2, 3, 8: videbam, perniciem meam cum magnā calamitate rei publicae esse conjunctam, id. Cat. 1, 5, 11: aliis cau-sam calamitatis attribuere, id. Verr. 2, 5, 41, § 106: calamitatem capere, id. Div. 1, 16: in calamitate esse, distress, Sall. C. 44, 5: calamitates perferre, Caes. B. G. 3, 19: tolerare, Cic. Att. 3, 14, 2: ferre, Nep. Timol. 4, 1; cf.: calamitates ferre, id. Ham. 1, 3: calamitate prohibere aliquem, Cic. Imp. Pomp. 7, 18: ignominiam et calamitatem in domum referre, id. Off. 1, 39, 138; Phaedr. 1, 3 fin.; cf. id. 3, prol. 40: calamitates publicae, Suet. Calig. 31; Col. 1, 3, 7.—
   B In the histt. esp., the misfortunes of war, disaster, defeat: magnam inde calamitatem pulsos accepisse; quibus proeliis calamitatibusque fractos, etc., Caes. B. G. 1, 31: magna clades atque calamitas rempublicam oppressisset, Sall. C. 39, 4: accipere, Nep. Con. 1, 3: accidit illa calamitas apud Leuctra, id. Ages. 6, 1: calamitates belli ferre, id. Hann. 1, 3: calamitatem inferre alicui, Caes. B. G. 1, 12.—Hence opp. to victoria, Suet. Caes. 60.—
III Transf.: hostium adversus calamitates contendere, against the prostrate enemy, Just. 11, 12, 13.

Latin > French (Gaffiot 2016)

călămĭtās,⁸ tis, f. (calamus), tout fléau qui endommage la moisson sur pied Pl. Cas. 913 ; Ter. Eun. 79 et Don., Cic. Verr. 2, 3, 227 || [fig.] calamité, malheur, désastre, fléau : calamitates accipere Cic. Verr. 2, 4, 132, essuyer des malheurs ; calamitati esse alicui Cic. Verr. 2, 4, 76, être un fléau pour qqn || malheur à la guerre, défaite, désastre, ruine : clades atque calamitas Sall. C. 39, 4, défaite et désastre. au gén. plur. qqf. calamitatium : Sen. Rhet. Contr. 1, 1, 11 ; Plin. 7, 87 ; Just. 16, 4, 5.

Latin > German (Georges)

calamitās, ātis, f., Schaden, Unheil, I) eig., als t. t. der Landw. = Hagelschlag, Brand (Mehltau), Mißwuchs, Viehsterben (vgl. für Hagel u. Brand Donat. Ter. eun. 1, 1, 34. Serv. Verg. georg. 1, 151), postquam calamitas plures annos arvas calvitur, Pacuv. fr.: nisi quicquid erat calamitas profecto attigerat numquam, Plaut.: si aratio omnis tempestatis calamitate semper vacat, Cic.: in calamitate fructuum, Cic.: pecus morbosum et vitiosum magnā gregem afficit calamitate, Varr.: bildl., sed eccum egreditur, nostri fundi calamitas (Mehltau, Brand), Ter. eun. 79 (vgl. Serv. Verg. georg. 1, 151). – II) übtr., A) Schaden, Verlust, Unheil, Unglück, Verderben, Sturz, Verfall, quamquam videbam perniciem meam cum magna calamitate rei publicae esse coniunctam, Cic.: fac cogites, in quanta calamitate sis, Sall.: maiori calamitati esse, desto mehr V. bringen, Nep.: plures trahere in eandem calamitatem, Cic.: calamitatem tolerare, Cic., ferre, Nep., perferre, Caes., perpeti, Gell.: calamitate prohibere alqm, Cic.: lamentari tanti imperii calamitatem (Sturz), Cic.: cum Romanum imperium non dubiā iam calamitate nutaret, sichtbar dem Verfalle zueilte, Eutr. – Plur., calamitates rei publicae, Cic. – B) insbes., Kriegsunglück, Unfall, euphemist. für Niederlage, cal. atrocissima, Vell.: Cannensis illa calamitas, Cic.: nullā calamitate victus, Hirt. b. G.: calamitatem accipere, Cic. u. Nep.: calamitatem alci inferre, Caes.: calamitates belli diutius ferre non posse, Nep.: interim accidit illa calamitas apud Leuctra Lacedaemoniis, Nep.: magna clades atque calamitas rem publicam oppressisset, Sall.: adversus vires hostium, non adversus calamitates contendere, gegen die Unglücksfälle der F., Iustin. 11, 12, 13. – calamitas appellativ, Prud. cum Symm. 1, 70. Servius zu Verg. buc. 8, 30. – / Genet. plur. auch calamitatium, zB. Sen. contr. 1, 1, 11. Plin. 7, 87 u. 8, 55. Iustin. 16, 4, 5, Flor. 1, 18, 3.