χειρουργός
Ἡ φύσις ἑκάστῳ τοῦ γένους ἐστὶν πατρίς → Natura generi cuique tamquam patria est → Die Heimat seiner Art ist jedem die Natur
English (LSJ)
χειρουργόν,
A working or doing by hand, Plu.2.564e: practising a handicraft or art, περὶ γραφικήν Ael.NA17.9; οἱ χ. artificers, artists, Id.VH14.47, etc.; also χ. τέχναι Lib.Or.25.36.
II χειρουργός, ὁ, surgeon, Plu.2.486c, Ptol.Tetr.180, Gal.10.455, Artem.4.2, AP11.280 (Pall.).
German (Pape)
[Seite 1347] mit der Hand arbeitend, verrichtend, ein Handwerk oder eine Kunst praktisch betreibend, χειρουργὸς τῆς μουσικῆς, γραφικῆς u. vgl., ausübender Künstler in der Musik, Malerei u. s. w., Sp. – Bes. aber ist χειρουργός der mit der Hand wirkende Arzt, der Chirurg, Sp., Pallad. 51 (XI, 280). – In obscönem Sinne D. L. 6, 46.
French (Bailly abrégé)
ός, όν :
I. qui travaille ou agit de ses mains;
II. particul. :
1 qui s'adonne à la pratique de : περί τι, à la pratique d'un art, d'un métier ; abs. οἱ χειρουργοί, les artistes;
2 opérateur, chirurgien.
Étymologie: χείρ, ἔργον.
Russian (Dvoretsky)
χειρουργός: ὁ
1 исполнитель приговора (φύλαξ καὶ χ. Plut.);
2 хирург Plut., Anth.
Greek (Liddell-Scott)
χειρουργός: -όν, (*ἔργω) ὁ ἐργαζόμενος ἢ πράττων τι διὰ τῶν χειρῶν, Πλούτ. 2. 564Ε· ὁ ἐξασκῶν χειρωνακτικόν τι ἐπάγγελμα ἢ τέχνην, περὶ γραφικὴν Αἰλιαν. π. Ζῴων 17. 9· οἱ χ., τεχνῖται ὁ αὐτ. ἐν Ποικ. Ἱστ. 14. 47, κλπ. ΙΙ. χειρουργός, ὁ, ὡς καὶ νῦν, ὁ ἐκτελῶν ἐγχειρήσεις ἰατρός, Πλούτ. 2. 486C, Ἀνθ. Παλατ. 11. 280. ― Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. ἐν Ἀθηνᾶς τόμ. Α΄, σ. 385.
Greek Monolingual
ο, η / χειρουργός, -όν, ΝΜΑ, και κν. τ. χειρούργος Ν
γιατρός που κάνει χειρουργικές επεμβάσεις
αρχ.
αυτός που ασκεί μια τέχνη, που κατασκευάζει ή διακοσμεί κάτι με τα χέρια του.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. χειρουργός < χειρ(ο)- + -ουργός (< ἔργον), πρβλ. ξυλ-ουργός. Ο νεοελλ. τ. χειρούργος < χειρουργός με αναβιβασμό του τόνου, κατά τα κακούργος, πανούργος].
Greek Monotonic
χειρουργός: -όν (*ἔργω)·
I. αυτός που κάνει κάτι με το χέρι, σε Πλούτ.
II. χειρουργός, ὁ, γιατρός που κάνει εγχειρήσεις, χειρουργός, σε Πλούτ., Ανθ.
Middle Liddell
χειρ-ουργός, όν [*ἔργω
I. doing by hand, Plut.
II. χειρουργός, οῦ, a chirurgeon, surgeon, Plut., Anth.
Mantoulidis Etymological
Ἀπό τό χείρ + ἔργω. Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό ρῆμα ἐργάζομαι καί στή λέξη χείρ.
