ἀνοπαῖα: Difference between revisions
Λυποῦντα λύπει, καὶ φιλοῦνθ' ὑπερφίλει → Illata mala repende; amantem magis ama → Den kränke, der dich kränkt, und liebe den, der liebt
(4) |
(3) |
||
| Line 21: | Line 21: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[ἀνόπαια]] <b>επίρρ.</b> (Α)<br />[[προς]] τα [[επάνω]], [[προς]] τον ουρανό, [[ψηλά]] στον αέρα (δίνονται όμως και άλλες ερμηνείες).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. απαντά [[άπαξ]] στον Όμηρο. Προβληματικός [[τύπος]], που είχε ήδη απασχολήσει τους αρχαίους γραμματικούς. Ο Ηρωδιανός γράφει <i>ανοπαία</i> και αποδίδει στη λ. τη [[σημασία]] «αόρατα» ([[επίρρημα]] συνθ. <span style="color: red;"><</span> <i>ανα</i> <span style="color: red;">+</span> <i>όπτομαι</i>, [[οπτός]]), η οποία όμως θεωρείται ότι προέκυψε από [[παρετυμολογία]]. Ασαφής φαίνεται [[επίσης]] η [[ερμηνεία]] του Ευσταθίου «στον αέρα» και η [[σύνδεση]] με τα τοπ. «άνω, ανωφερές». Κατά τον Αρίσταρχο [[ανόπαια]] ή <i>πανόπαια</i> «[[είδος]] αετού» (<b>[[πρβλ]].</b> εβραϊκό <i>ăn</i><i>ā</i><i>ph</i><i>ā</i> «[[ερωδιός]]». Επικρατέστερη θεωρείται η [[άποψη]] του Worner, που θεωρεί τη λ. ως σύνθετο εκ συναρπαγής [[ανόπαια]] (<span style="color: red;"><</span> <i>ἀνὰ τῇ ὀπῇ</i>) «[[ψηλά]] [[μέσα]] απ' την [[καμινάδα]]», συνδέοντας το με το επίθ. της φωτιάς <i>ανόπαιος</i> (Εμπεδοκλής), [[ερμηνεία]] που συμφωνεί με [[εκείνη]] άγνωστου αρχαίου γραμματικού [[κατά]] την οποία [[ανόπαια]] <span style="color: red;"><</span> <i>αν</i>'<i>οπαία</i> (<i>ανά οπήν</i>). Τέλος, εξαιτίας του τελικού <i>ᾰ</i> (κατάλ. πληθ. ουδ.) ο τ. χαρακτηρίζεται ως [[επίρρημα]] και όχι ως [[επίθετο]] θηλ. γένους]. | |mltxt=[[ἀνόπαια]] <b>επίρρ.</b> (Α)<br />[[προς]] τα [[επάνω]], [[προς]] τον ουρανό, [[ψηλά]] στον αέρα (δίνονται όμως και άλλες ερμηνείες).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. απαντά [[άπαξ]] στον Όμηρο. Προβληματικός [[τύπος]], που είχε ήδη απασχολήσει τους αρχαίους γραμματικούς. Ο Ηρωδιανός γράφει <i>ανοπαία</i> και αποδίδει στη λ. τη [[σημασία]] «αόρατα» ([[επίρρημα]] συνθ. <span style="color: red;"><</span> <i>ανα</i> <span style="color: red;">+</span> <i>όπτομαι</i>, [[οπτός]]), η οποία όμως θεωρείται ότι προέκυψε από [[παρετυμολογία]]. Ασαφής φαίνεται [[επίσης]] η [[ερμηνεία]] του Ευσταθίου «στον αέρα» και η [[σύνδεση]] με τα τοπ. «άνω, ανωφερές». Κατά τον Αρίσταρχο [[ανόπαια]] ή <i>πανόπαια</i> «[[είδος]] αετού» (<b>[[πρβλ]].</b> εβραϊκό <i>ăn</i><i>ā</i><i>ph</i><i>ā</i> «[[ερωδιός]]». Επικρατέστερη θεωρείται η [[άποψη]] του Worner, που θεωρεί τη λ. ως σύνθετο εκ συναρπαγής [[ανόπαια]] (<span style="color: red;"><</span> <i>ἀνὰ τῇ ὀπῇ</i>) «[[ψηλά]] [[μέσα]] απ' την [[καμινάδα]]», συνδέοντας το με το επίθ. της φωτιάς <i>ανόπαιος</i> (Εμπεδοκλής), [[ερμηνεία]] που συμφωνεί με [[εκείνη]] άγνωστου αρχαίου γραμματικού [[κατά]] την οποία [[ανόπαια]] <span style="color: red;"><</span> <i>αν</i>'<i>οπαία</i> (<i>ανά οπήν</i>). Τέλος, εξαιτίας του τελικού <i>ᾰ</i> (κατάλ. πληθ. ουδ.) ο τ. χαρακτηρίζεται ως [[επίρρημα]] και όχι ως [[επίθετο]] θηλ. γένους]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἀνοπαῖα:''' επίρρ. [[είτε]] (από το <i>ἀν- στερητικό</i> και <i>*ὄπτομαι</i>), πέταξε [[μακριά]] αόρατη· [[είτε]] = [[ἄνω]], [[ψηλά]] στον αέρα· ή <i>ἀν' ὀπαῖα</i> (= <i>ἀνὰ ὀπήν</i>), πάνω μέσω της τρύπας της στέγης, σε Ομήρ. Οδ.· άλλοι γράφουν [[ἀνόπαια]], <i>ἡ</i>, είδος αετού. | |||
}} | }} | ||
Revision as of 20:24, 30 December 2018
English (LSJ)
only in Od.1.320 ὄρνις δ' ὣς ἀνοπαῖα διέπτατο, where it is variously written and explained: 1 acc. to Hdn.Gr.2.133, it is an Adv. (compd. of ἀνά, Οπτομαι), she flew away unseen, unnoticed; or, acc. to Eust., = ἄνω, ἀνωφερές, up into the air, cf. καρπαλίμως ἀνόπαιον Emp.51, and Ἀνόπαια, the name of the pass above Thermopylae (Hdt.7.216). 2 acc. to Aristarch., ἀνόπαια or πανόπαια, a kind of eagle, cf. Hebr. ᾰνᾱπηᾱ 'heron'. 3 acc. to Gramm. in An.Ox.1.83, ἀν' ὀπαῖα ( ἀνὰ ὀπήν) up by the hoie in the roof, up the smoke-vent.
Greek (Liddell-Scott)
ἀνοπαῖα: μόνον ἐν Ὀδ. Α. 320· ὄρνις δ’ ὥς ἀνοπαῖα διέπτατο, ἔνθα διαφόρως γράφεται καὶ ἑρμηνεύεται. 1) κατὰ τὸν Ἡρωδιαν. παρ’ Εὐστ. εἶναι ἐπίρρ. (σύνθετον ἐκ τῆς ἀνὰ καὶ *ὄπτομαι) ἀπέπτη ἀπαρατήρητος, ἀόρατος· ἢ κατὰ τὸν Εὐστ., ἄνω, ἀνωφερές, ἐπάνω εἰς τὸν ἀέρα, πρὸς τὸν οὐρανόν, ἐν ᾗ σημασίᾳ ὁ Ἐμπεδ. μετεχειρίσθη τὴν λέξιν, καρπαλίως ἀνόπαιον· πρβλ. Ἀνόπαια, ὄνομα τῆς διόδου τῆς ὑπεράνω τῶν Θερμοπυλῶν (Ἡρόδ. 7. 216). 2) κατὰ τὸν Ἀρίσταρχ., ἀνόπαια ἢ πανόπαια, εἶδος ἀετοῦ, πρβλ. Ὀδ. Γ. 371. 3) κατὰ τοὺς γραμμ. ἐν τοῖς Ὀξ. Ἀνεκδ. 1. 83, ἀν’ ὀπαῖα (= ἀνὰ ὀπὴν) ἄνω διὰ τῆς ὀπῆς τῆς στέγης (ὅθεν ὁ καπνὸς ἐξήρχετο), «ὀπή, ὀπαία καὶ ἀνόπαια ἡ καπνοδόχη· οὕτως Ἀριστοφάνης».
French (Bailly abrégé)
adv.
à perte de vue.
Étymologie: ἀνά, R. Ὀπ, cf. ὄψομαι.
Spanish (DGE)
• DMic.: a-no-qa-si-ja.
Greek Monolingual
ἀνόπαια επίρρ. (Α)
προς τα επάνω, προς τον ουρανό, ψηλά στον αέρα (δίνονται όμως και άλλες ερμηνείες).
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. απαντά άπαξ στον Όμηρο. Προβληματικός τύπος, που είχε ήδη απασχολήσει τους αρχαίους γραμματικούς. Ο Ηρωδιανός γράφει ανοπαία και αποδίδει στη λ. τη σημασία «αόρατα» (επίρρημα συνθ. < ανα + όπτομαι, οπτός), η οποία όμως θεωρείται ότι προέκυψε από παρετυμολογία. Ασαφής φαίνεται επίσης η ερμηνεία του Ευσταθίου «στον αέρα» και η σύνδεση με τα τοπ. «άνω, ανωφερές». Κατά τον Αρίσταρχο ανόπαια ή πανόπαια «είδος αετού» (πρβλ. εβραϊκό ănāphā «ερωδιός». Επικρατέστερη θεωρείται η άποψη του Worner, που θεωρεί τη λ. ως σύνθετο εκ συναρπαγής ανόπαια (< ἀνὰ τῇ ὀπῇ) «ψηλά μέσα απ' την καμινάδα», συνδέοντας το με το επίθ. της φωτιάς ανόπαιος (Εμπεδοκλής), ερμηνεία που συμφωνεί με εκείνη άγνωστου αρχαίου γραμματικού κατά την οποία ανόπαια < αν'οπαία (ανά οπήν). Τέλος, εξαιτίας του τελικού ᾰ (κατάλ. πληθ. ουδ.) ο τ. χαρακτηρίζεται ως επίρρημα και όχι ως επίθετο θηλ. γένους].
Greek Monotonic
ἀνοπαῖα: επίρρ. είτε (από το ἀν- στερητικό και *ὄπτομαι), πέταξε μακριά αόρατη· είτε = ἄνω, ψηλά στον αέρα· ή ἀν' ὀπαῖα (= ἀνὰ ὀπήν), πάνω μέσω της τρύπας της στέγης, σε Ομήρ. Οδ.· άλλοι γράφουν ἀνόπαια, ἡ, είδος αετού.
