νέρθε: Difference between revisions
mNo edit summary |
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)(<\/b>) ([a-zA-ZÀ-ÿŒ'œ ]+)\.<br" to "$1 $2.<br") |
||
| (One intermediate revision by the same user not shown) | |||
| Line 11: | Line 11: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=[[νέρθεν]] <i>ou</i> [[νέρθε]];<br /><i>adv. et prép.</i><br /><b>1</b> en-dessous, <i>particul.</i> dans les Enfers ; avec un gén. sous;<br /><b>2</b> des Enfers.<br />'''Étymologie:''' cf. [[ἔνερθεν]]. | |btext=[[νέρθεν]] <i>ou</i> [[νέρθε]];<br /><i>adv. et prép.</i><br /><b>1</b> en-dessous, <i>particul.</i> dans les Enfers ; avec un gén. sous;<br /><b>2</b> [[des Enfers]].<br />'''Étymologie:''' cf. [[ἔνερθεν]]. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
| Line 35: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[ἔνερθε]] και [[ἔνερθεν]] και [[νέρθε]] και [[νέρθεν]] και δωρ. τ. [[ἔνερθα]] (Α)<br /><b>1.</b> από [[κάτω]] («[[ἔνερθε]] Ποσειδάων ἐτίναξε γαῖαν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[κάτω]] ([[χωρίς]] [[έννοια]] κινήσεως) («μαιμήωσι δ' [[ἔνερθε]] πόδες και | |mltxt=[[ἔνερθε]] και [[ἔνερθεν]] και [[νέρθε]] και [[νέρθεν]] και δωρ. τ. [[ἔνερθα]] (Α)<br /><b>1.</b> από [[κάτω]] («[[ἔνερθε]] Ποσειδάων ἐτίναξε γαῖαν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[κάτω]] ([[χωρίς]] [[έννοια]] κινήσεως) («μαιμήωσι δ' [[ἔνερθε]] πόδες και χεῖρες ὕπερθε», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>3.</b> (παρεμβαλλόμενο σε έναρθρο ουσ. πληθ. με σημ. επιθ.) υποχθόνιοι («οί [[ἔνερθε]] θεοί», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>4.</b> (<b>για πρόσ.</b>) [[υποχείριος]], [[κάτω]] από την [[εξουσία]] («ἐχθρῶν ἔνερθεν [[ὄντα]]», <b>Σοφ.</b> Φιλ.)<br /><b>5.</b> (ως καταχρηστ. πρόθ. συντάσσεται με γεν. και προτάσσεται ή επιτάσσεται [[αμέσως]]) πιο [[κάτω]], πιο [[βαθιά]] (α. «ἔνερθ' Ἀίδεω», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β. «γῆς ἔνερθ' ᾤχου θανών», <b>Σοφ.</b> αποσπ.)<br /><b>6.</b> α) «[[ἔνερθε]] γῆς» ή «γῆς ἔνερθεν» — [[μέσα]] από τη γη, από τα μύχια της γης<br />β) «ἔνερθ' ὑπὸ γῆς» — στα [[βάθη]] της γης.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ</span></b> Το επίρρ. [[ένερθε]](<i>ν</i>) σχηματίστηκε αναλογικά [[προς]] το αντίθετό του <i>ύπερθε</i>(<i>ν</i>), όπως εξάλλου και το συγγενές του <i>εγέρτερος</i> [[κατά]] το [[υπέρτερος]]. Συνδέθηκε με ουμβρ. <i>nertru</i> «[[αριστερός]]», οσκ. <i>nertra</i>-<i>k</i> «αριστερά», που αντιστοιχούν επακριβώς στο [[νέρτερος]]. Οι λέξεις αυτές δηλώνουν την [[περιοχή]] που ο [[ήλιος]] [[είναι]] [[χαμηλά]], δύει, δηλ. την αριστερή [[μεριά]] [[αυτού]] που στρέφεται [[προς]] την Ανατολή. Στην [[ίδια]] λεξιλογική [[ομάδα]] φαίνεται ότι ανήκει και το [[ένεροι]], που χρησιμοποιείται όμως μόνο για τους νεκρούς. Πρόκειται ίσως για νεώτερο σχηματισμό της Ελληνικής που, όπως υποστηρίχθηκε, προήλθε από την φρ. <i>οἱ ἐν ἔρᾳ</i> «αυτοί που [[είναι]] [[μέσα]] στη γη» και [[έπειτα]] με συμφυρμό τών [[ένεροι]] και [[νέρθε]](<i>ν</i>), [[νέρτερος]] προήλθαν τα [[ένερθε]](<i>ν</i>), [[ενέρτερος]]]. | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 10:41, 30 November 2022
English (LSJ)
below, from the underworld, from the under-world, in the underworld, in the under-world; νέρθεν, v. ἔνερθε.
French (Bailly abrégé)
νέρθεν ou νέρθε;
adv. et prép.
1 en-dessous, particul. dans les Enfers ; avec un gén. sous;
2 des Enfers.
Étymologie: cf. ἔνερθεν.
German (Pape)
[Seite 246] u. vor einem Vocale od. um Position zu machen, νέρθεν, = ἔνερθε, unten; ῥαίνοντο δὲ νέρθε κονίῃ, Il. 11, 282; αἵματι δ' ἄξων νέρθεν ἅπας πεπάλακτο, 535, öfter; auch als Präpos. c. gen., unten, γαίης νέρθε καθεῖσε, Il. 14, 204 Od. 11, 302; auch νέρθεν ὑπ' ἐγκεφάλοιο, Il. 16, 347; νέρθεν γᾶς, Pind. frg. 226; Aesch. vrbdt ὑπὸ γῆν νέρθεν τ' Ἀΐδου, Prom. 152; τοὺς γᾶς νέρθεν, Ch. 40; Soph. eben so nur in Beziehung auf die Unterwelt, O. C. 1705 Trach. 1192; Eur. I. A. 1251 u. öfter; auch αἳ Κιθαιρῶνος λέπας νέρθεν κατῳκήκασιν, Bacch. 751.
Russian (Dvoretsky)
νέρθε: (ν) adv. (= ἔνερθε) внизу, снизу Hom.: οἱ αὐτοῦ ν. κἀπὶ γῆς ἄνω Soph. те, которые там внизу, и те, которые вверху, на земле, т. е. мертвые и живые; ν. ἐς φάος Eur. из преисподней на свет.
(ν) в знач. praep. cum gen. под (γαίης ν. Hom.): ν. ὑπ᾽ ἐγκεφάλοιο Hom. у основания головного мозга.
Greek (Liddell-Scott)
νέρθε: καὶ πρὸ φωνήεντος ἢ χάριν τοῦ μέτρου νέρθεν, ἴδε ἐν λέξ. ἔνερθε.
Greek Monolingual
νέρθε και νέρθε(ν) (Α)
επίρρ. βλ. ένερθε.
Greek Monotonic
νέρθε: και πριν από φωνήεν ή χάριν μέτρου νέρθεν = ἔνερθε.
Frisk Etymological English
Grammatical information: adv.
Meaning: (from) below, νέρτερος `under-.
See also: s. ἔνερθεν, ἐνέρτερος.
Frisk Etymology German
νέρθε: {nérthe(n)}
Forms: νέρτερος unterer
Meaning: von unten, unten, unterhalb,
See also: s. ἔνερθεν, ἐνέρτερος.
Page 2,308
Greek Monolingual
ἔνερθε και ἔνερθεν και νέρθε και νέρθεν και δωρ. τ. ἔνερθα (Α)
1. από κάτω («ἔνερθε Ποσειδάων ἐτίναξε γαῖαν», Ομ. Ιλ.)
2. κάτω (χωρίς έννοια κινήσεως) («μαιμήωσι δ' ἔνερθε πόδες και χεῖρες ὕπερθε», Ομ. Ιλ.)
3. (παρεμβαλλόμενο σε έναρθρο ουσ. πληθ. με σημ. επιθ.) υποχθόνιοι («οί ἔνερθε θεοί», Ομ. Ιλ.)
4. (για πρόσ.) υποχείριος, κάτω από την εξουσία («ἐχθρῶν ἔνερθεν ὄντα», Σοφ. Φιλ.)
5. (ως καταχρηστ. πρόθ. συντάσσεται με γεν. και προτάσσεται ή επιτάσσεται αμέσως) πιο κάτω, πιο βαθιά (α. «ἔνερθ' Ἀίδεω», Ομ. Ιλ.)
β. «γῆς ἔνερθ' ᾤχου θανών», Σοφ. αποσπ.)
6. α) «ἔνερθε γῆς» ή «γῆς ἔνερθεν» — μέσα από τη γη, από τα μύχια της γης
β) «ἔνερθ' ὑπὸ γῆς» — στα βάθη της γης.
[ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Το επίρρ. ένερθε(ν) σχηματίστηκε αναλογικά προς το αντίθετό του ύπερθε(ν), όπως εξάλλου και το συγγενές του εγέρτερος κατά το υπέρτερος. Συνδέθηκε με ουμβρ. nertru «αριστερός», οσκ. nertra-k «αριστερά», που αντιστοιχούν επακριβώς στο νέρτερος. Οι λέξεις αυτές δηλώνουν την περιοχή που ο ήλιος είναι χαμηλά, δύει, δηλ. την αριστερή μεριά αυτού που στρέφεται προς την Ανατολή. Στην ίδια λεξιλογική ομάδα φαίνεται ότι ανήκει και το ένεροι, που χρησιμοποιείται όμως μόνο για τους νεκρούς. Πρόκειται ίσως για νεώτερο σχηματισμό της Ελληνικής που, όπως υποστηρίχθηκε, προήλθε από την φρ. οἱ ἐν ἔρᾳ «αυτοί που είναι μέσα στη γη» και έπειτα με συμφυρμό τών ένεροι και νέρθε(ν), νέρτερος προήλθαν τα ένερθε(ν), ενέρτερος].
