ήπαρ

Greek Monolingual

το (AM ἧπαρ)
το συκώτι, μικτός αδένας με έσω και έξω έκκριση, ο οποίος βρίσκεται κάτω από το περιτόναιο, καταλαμβάνει το πρόσθιο τμήμα της σπλαχνικής κοιλότητας και επιτελεί πολλαπλές μεταβολικές λειτουργίες
νεοελλ.
1. φρ. «ήπαρ θείου, αντιμονίου κ.λπ.» — παλαιά ονομασία διαφόρων οξυθειούχων αλάτων
2. φρ. «μού κόπηκαν τα ήπατα» — ένιωσα έντονο φόβο, τρόμο, ταραχή
αρχ.
1. το συκώτι ως έδεσμα, ως μεζές («ἧπαρ κάπρου», Αριστοφ.)
2. το συκώτι ως έδρα του θυμού, τών παθών, του πόνου («πολλὰ γοῦν θιγγάνει πρὸς ἧπαρ», Αισχύλ.)
3. ονομασία ψαριού, ήπατος.
[ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ < hek^wr, (το π του ήπαρ από το ΙΕ, χειλοϋπερωικό k^w- πρβλ. sek^w- > έκ-ομαι) < ΙE yēk^wr (-t) «ήπαρ» με τροπή του y σε h και σίγηση του ληκτικού κλειστού -t. Η λ. συνδέεται με αρχ. ινδ. yakrt, yaknah, λατ. iecur, αβεστ. yākarә. Ως α' συνθετικό η λ. απαντά με τη μορφή ηπατ(ο)- (πρβλ. ηπατοσκόπος, ηπατοειδής). Στη ΝΕ η λ. ήπαρ χρησιμοποιείται κατ' εξοχήν στο ιατρικό λεξιλόγιο, ενώ ευρύτερα χρησιμοποιείται η λ. συκώτι για τη δήλωση τόσο του αντίστοιχου μέρους του σώματος όσο και του φαγητού. Σημειωτέον ότι το συκώτι προέρχεται από το συκωτόν (< σύκο) ήπαρ, που δήλωνε το συκώτι τών ζώων που είχαν τραφεί με ξηρά σύκα. Αξίζει να σημειωθεί ότι με τον ίδιο τρόπο δημιουργήθηκαν λ. με σημασία «συκώτι» σε άλλες γλώσσες, όπως λ.χ. στη λατ. ficatum (< ficus), ιταλ. fegato, γαλλ. foie.
ΠΑΡ. ηπατικός, ηπατίτης, ηπατίτιδα (-ίτις)
αρχ.
ηπατιαίος, ηπατίας, ηπατίζω, ηπάτιον
μσν.
ηπατηρός, ηπατώδης
νεοελλ.
ηπάτωση.
ΣΥΝΘ. αρχ. ηπατοειδής, ηπατοσκόπος, ηπατουργός
μσν.- νεοελλ.
ηπατοφάγος
νεοελλ.
ηπαραδένη, ηπατέλαιον, ηπαταλγία, ηπαταπόστημα, ηπαταργία, ηπατογαστρικός, ηπατοδωδεκαδακτυλικός, ηπατοκήλη, ηπατοκολικός, ηπατοκυστικός, ηπατολογία, ηπατονεφρικός, ηπατοπάθεια, ηπατοπηξία, ηπατοπτωσία, ηπατοπυρίτης, ηπατορραγία, ηπατορραφία, ηπατοσάκχαρον, ηπατοτομία, ηπατοτοξαιμία].

Translations

liver

Aari: tirá; Abaza: чӏва; Abkhaz: агәаҵәа, агәыҵәы; Acehnese: até; Adyghe: шӏу, тхьэмщӏыгъу; Afar: tiro; Afrikaans: lewer; Aiton: တပ်; Akkadian: kabattu, kabtatu; Aklanon: atay; Alabama: illopi; Albanian: mëlçi; Alemannic German: Lawra; Amharic: ጉበት; Amis: 'atay; Apache Western Apache: bizig; Apinayé: ma; Arabic: كَبِد‎, كِبْد‎; Egyptian Arabic: كبدة‎; Moroccan Arabic: كُبِدَة‎; Aragonese: figado; Aramaic Hebrew: כבדא‎; Syriac: ܟܒܕܐ‎; Archi: диликӏ; Armenian: լյարդ, լերդ; Aromanian: hicat; Ashkun: ion; Asi: atay; Assamese: যকৃৎ; Asturian: fégadu; Avar: тӏул; Aymara: kʼiwcha; Azerbaijani: qaraciyər, bağır; South Azerbaijani: باغیر‎; Baluchi: جگر‎; Bashkir: бауыр; Basque: gibel; Bau Bidayuh: otin; Baure: eperon; Bavarian: Lewa; Belarusian: печань, вантроба; Bengali: যকৃৎ; Bikol Central: katoy; Breton: avu; Brunei Malay: ati; Buginese: ate; Buhi'non Bikol: atay; Bulgarian: черен дроб; Burmese: အသည်း; Buryat: эльгэн; Canela: impa; Catalan: fetge; Cebuano: atay; Central Atlas Tamazight: ⵜⴰⵙⴰ; Central Melanau: atai; Cham Eastern Western Chamicuro: ojpana; Chamorro: higadu; Chechen: доӏахк; Chepang: सीन्‍ह्‌; Cherokee: ᎤᏪᎳ; Chichewa: chiwindi; Chinese Cantonese: 肝; Hakka: kôn-chhóng; Mandarin: 肝臟／肝脏, 肝; Min Dong: găng-câung; Min Nan: koaⁿ, koaⁿ-chōng; Wu: 肝脏; Chuvash: пӗвер; Cimbrian: lebar; Classical Nahuatl: ēlli; Cornish: avi; Corsican: fecatu; Cree: ᒥᐢᑯᐣ; Crimean Tatar: bağır; Czech: játra; Dalmatian: fecuat, fakuat; Danish: lever; Dargwa: дулекӏ; Dhivehi: ފުރަމޭ‎; Dolgan: быар; Dutch: lever; Dzongkha: མཆིན་པ།; Eastern Arrernte: aleme; Edo: udu' ẹko; Elfdalian: lyr; Emilian: féddegh, fégghet, fégat; Enets: муз; Erzya: максо; Esperanto: hepato; Estonian: maks; Evenki: хакин; Extremaduran: hígau; Faroese: livur; Fijian: yate; Finnish: maksa; French: foie; Frisian North Frisian: liwer, leewent; Saterland Frisian: Líeuwer; West Frisian: lever; Friulian: fiât; Fula: keenye; Gagauz: ceer; Galician: fígado; Gallo: fâ, faie; Ge'ez: ከብድ; Georgian: ღვიძლი; German: Leber; Gilbertese: ato; Gothic: 𐌼𐌹𐌻𐍄𐌾𐌰; Greek: ήπαρ, συκώτι; Ancient Greek: ἧπαρ; Greenlandic: tinguk; Gujarati: યકૃત; Haitian Creole: Template:tht; Hausa: hantā̀, antā̀; Hawaiian: ake; Hebrew: כָּבֵד‎; Higaonon: atay; Hiligaynon: atay; Hindi: कलेजा, जिगर; Hungarian: máj; Hunsrik: Lewer; Iban: atau; Ibatan: atay; Icelandic: lifur; Ido: hepato; Igbo: imeju; Indonesian: hati, hepar, lever; Iloko: dalem; Ingrian: leipäliha; Ingush: дихк; Interlingua: ficato, hepate; Iranun: atai; Iriga Bicolano: atay; Irish: ae; Istro-Romanian: ficåţ; Italian: fegato; Japanese: 肝臓, 肝; Javanese: ati; Kabiye: hɔyɛ; Kaingang: tỹmẽ; Kalmyk: элкн; Kamassian: mit; Kamkata-viri: iāňi; Kannada: ಯಕೃತ್ತು; Kapampangan: ate; Karachay-Balkar: бауур; Karakalpak: bawır; Karata: рекьӏайлӏ; Karelian: maksa; Kashubian: wątroba; Kayapó: ma; Kazakh: бауыр; Ket: сеӈ; Khakas: паар; Khmer: ថ្លើម; Kikai: 肝; Kimaragang: tongkoviyau; Komi: мус; Korean: 간장(肝臓), 간(肝); Kumyk: бавур; Kunigami: 肝; Kurdish Central Kurdish: جەرگ‎; Northern Kurdish: kezeb; Zazaki: kezebe; Kyrgyz: боор; K'iche': seseb'; Laboya: ate; Ladin: fuià fosch; Lak: ттиликӏ; Lala: sibindzi; Lao: ຕັບ; Latgalian: oknys; Latin: iecur, hepar; Latvian: aknas; Laz: ჯიგერი; Lezgi: лекь; Libon Bikol: atay; Ligurian: figaéttu, figaretu; Limburgish: lever, laever; Lingala: libale; Lithuanian: kepenys; Livonian: maksā; Lombard: fidegh, fídeg, figad; Lotud: ongkowiau, tangkayau; Low German: Lever; Luxembourgish: Liewer; Lü: ᦶᦎᧇ, ᦎᧇ; Macedonian: џигер, црн дроб; Maguindanao: hatay; Makasar: ate; Malagasy: aty; Malay: hati, hepar; Malayalam: കരൾ, കരൾ; Maltese: fwied; Manchu: ᡶᠠᡥᡡᠨ; Manipuri: ꯂꯤꯚꯔ; Mansaka: atay; Mansi: ма̄йт; Manx: aane; Maori: ate; Maranao: atay; Marathi: यकृत; Mari: мокш; Masbate Sorsogon: atay; Masbatenyo: atay; Maxakalí: xupkũnãy; Megleno-Romanian: drob; Middle English: lyvere; Mingrelian: ჩხონჩხი; Mirandese: fígado; Miraya Bikol: atay; Miyako: 肝; Mòcheno: leber; Moksha: макса; Mon: ဖျုန်ဂြိုဟ်; Mongolian: элэг; Moore: sãoore; Mori Bawah: ate; Nahuatl: elli, ēltapachtli; Nanai: па; Navajo: bizid, azid; Neapolitan: fècato; Nepali: कलेजो; Newari: सें; Nganasan: mitə; Nogai: бавыр; Norman: faie; Northern Amami-Oshima: 肝; Northern Catanduanes Bicolano: atay; Northern Ndebele: isibindi; Northern Sami: vuoivvas; Northern Sotho: sebete; Northern Thai: ᨲᩢ᩠ᨷ; Norwegian Bokmål: lever; Nynorsk: lever; Occitan: fetge; Ojibwe: nikon; Okinawan: 肝; Oki-No-Erabu: 肝; Old Armenian: լեարդ; Old Church Slavonic: печень; Old Danish: liuær; Old East Slavic: печень; Old English: lifer; Old French: foie, feie; Old Norse: lifr; Old Prussian: jaknā; Old Spanish: fígado; Oriya: ଯକୃତ; Oromo: tiruu; Ossetian: игӕр; Ottoman Turkish: قره جگر‎, كبد‎; Pali: yakana; Panará: inpa; Papiamentu: higra; Pará Gavião: mpa; Pashto: اينه‎, جګر‎, ځيګر‎, ځګر‎; Pela: saŋ³⁵; Persian: جگر‎; Piedmontese: fidich; Pite Sami: ribbre; Pitjantjatjara: alu; Plautdietsch: Läwa; Polish: wątroba; Portuguese: fígado; Punjabi: ਕਾਲਜਾ; Pykobjê: ẽhmpa; Quechua: kipcan, ñatin; Ratagnon: atay; Rohingya: hoilla; Romagnol: fegat; Romanian: ficat, mai; Romansch: fio, gnirom, dir; Rungus: tongkovizau; Russian: печень, печёнка; Rusyn: печунка; Rwanda-Rundi Rundi: igitigú; Rwanda: umwîjimá; Saaroa: 'aci'i; Sabah Bisaya: angkayau; Saho: tiraw; Sakizaya: atay; Salar: baqe; Samoan: ate; Samogitian: jaknas; Sanskrit: यकृत्; Santali: ᱤᱱ; Sardinian Campidanese: figàu; Nuorese: fícadu, fícatu; Logudorese: fìgadu, fidigu; Scottish Gaelic: grùthan, grùthanan, grùthain class genitive; Sebop: atai; Seediq: rumun; Selkup: мыты; Serbo-Croatian Cyrillic: јетра; Roman: jetra; Shan: တပ်း; Shona: chitaka; Shor: паар; Sichuan Sicilian: ficatu; Silesian: wōntroba; Sinhalese: අක්මාව; Slovak: pečeň; Slovene: jetra; Somali: beer; Sotho: sebete; Sorbian Lower Sorbian: jětša; Upper Sorbian: jatra; Southern Altai: буур; Southern Amami-Oshima: 肝; Southern Kam: dabl; Spanish: hígado; Sundanese: ati; Suyá: mba; Svan: ყუ̂იჟე; Swabian: Läbr; Swahili: ini; Swazi: sibindzi; Swedish: lever, lever-; Tabasaran: кӏару ликӏ; Tagakaulu Kalagan: atay; Tagalog: atay; Tajik: ҷигар; Tambunan Dusun: tangkayau; Tamil: கல்லீரல், கல்லீரல், நகராமுசி; Taos: c'óne; Tapayuna: wa; Tashelhit: ⵜⴰⵙⴰ; Tatar: бавыр; Tausug: atay; Telugu: కాలేయం; Tetum: aten; Thai: ตับ; Tibetan: མཆིན, མཆིན་པ; Tigrinya: ጸላም ከብዲ, ከብዲ; Timugon Murut: angkayau, angkayau; Tocharian B: wästarye; Tofa: баар; Tok Pisin: lewa, liva; Toku-No-Shima: 肝; Tongan: 'ate; Tsonga: xivindzi; Tswana: sebete; Tundra Nenets: мыд; Turkish: karaciğer; Turkmen: bagyr; Tuvan: баар; Udmurt: мус; Ugaritic: 𐎋𐎁𐎄; Ukrainian: печі́нка; Urdu: کلیجا‎, جگر‎; Uyghur: جىگەر‎, بېغىر‎; Uzbek: bagʻir, jigar; Venda: tshivhindi; Venetian: figà; Veps: maks; Vietnamese: gan; Vilamovian: łaower; Volapük: foad; Võro: mass; Votic: mahsö; Waigali: iok; Walloon: foete; Waray Sorsogon: atay; Waray-Waray: atay; Welsh: afu, iau; West Albay Bikol: atay; West Coast Bajau: atei; White Hmong: siab; Wolof: res; Xavante: pa; Xerénte: pa; Xhosa: isibindi; Xokleng: tõmã; Yaeyama: 肝; Yakut: быар; Yami: atay; Yiddish: לעבער‎; Yonaguni: 肝; Yoron: 肝; Yoruba: ẹ̀dọ̀ki; Yucatec Maya: táaman; Yámana: weya, xipa; Zealandic: lever; Zhuang: daep; Zulu: isibindi; ǃKung: čiŋt