κατηγορικός: Difference between revisions
ἑτέρως ἠδύνατο βέλτιον ἢ ὡς νῦν ἔχει κατεσκευάσθαι → otherwise they could have been constructed better than they are now (Galen, On the use of parts of the body 4.143.1 Kühn)
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - " ; <b class="b3">" to "; <b class="b3">") |
||
| (8 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=katigorikos | |Transliteration C=katigorikos | ||
|Beta Code=kathgoriko/s | |Beta Code=kathgoriko/s | ||
|Definition= | |Definition=κατηγορική, κατηγορικόν,<br><span class="bld">A</span> [[accusatory]], opp. [[ἀπολογικός]], Id.''Rh.Al.'' 1426b25, cf.Erot.''Prooemia''; <b class="b3">οἱ κ.</b> [[informers]], = Lat. [[delatores]], Plu.''Galb.'' 8. Adv. [[κατηγορικῶς]], λέγειν πρός τινα J.''BJProoem.''4.<br><span class="bld">II</span> [[affirmative]], opp. [[στερητικός]], Arist.''APr.''26a18, al. Adv. [[κατηγορικῶς]] ib.26b22.<br><span class="bld">2</span> [[categorical]], opp. [[hypothetical]], [[κατηγορικόν]], τό, [[statement combining subject and predicate]], Stoic.2.66; κ. συλλογισμοί S.E.''P.''2.163, Procl.''in Prm.'' p.790 S.; λόγοι S.E.''P.''2.166, Ammon.''in Int.''74.1. Adv. [[κατηγορικῶς]], opp. [[ὑποθετικῶς]], Gal.4.609. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
| Line 14: | Line 14: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=ή, όν :<br /><b>1</b> qui concerne une | |btext=ή, όν :<br /><b>1</b> [[qui concerne une accusation]] ; ὁ [[κατηγορικός]] accusateur;<br /><b>2</b> <i>t. de log.</i> affirmatif.<br />'''Étymologie:''' [[κατήγορος]]. | ||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=κατηγορικός -ή -όν [κατηγορία] subst. οἱ κατηγορικοί beroepsaanklagers (Lat. delatores). | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''κατηγορικός:'''<br /><b class="num">1</b> [[обвинительный]] ([[εἶδος]], ''[[sc.]]'' λόγου Arst.);<br /><b class="num">2</b> филос. [[утвердительный]], [[утверждающий]] ([[πρότασις]] Arst.);<br /><b class="num">3</b> [[склонный обвинять]], [[придирчивый]] (πικρὸς καὶ κ. Plut.).<br /><b class="num">II</b> ὁ [[обвинитель]] Plut. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 21: | Line 27: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-ή, -ό (Α [[κατηγορικός]], -ή, -όν [[κατήγορος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> <b>(λογ.)</b> α) «κατηγορική [[κρίση]]» — η [[κρίση]] με την οποία διατυπώνεται κάποιο [[συμπέρασμα]] για ένα [[πρόσωπο]], ένα [[πράγμα]] ή μια [[κατάσταση]], η [[πρόταση]] στην οποία το [[υποκείμενο]] συνδέεται με το [[κατηγορούμενο]] με το συνδετικό [[ρήμα]] [[είμαι]]<br />π.χ. η [[γάτα]] [[είναι]] ζώο<br />β) «[[κατηγορικός]] [[συλλογισμός]]» — ο [[συλλογισμός]] που έχει κατηγορική [[κρίση]] στη μείζονα [[πρόταση]]<br />γ) ([[κατά]] τον Καντ) «κατηγορική [[προσταγή]]» — [[πρόσταγμα]] που εκφράζει το ηθικό [[χρέος]] και που, σε [[αντιδιαστολή]] με τις υποθετικές και εξαρτημένες επιταγές της καθημερινής ζωής, λ.χ. «αν θέλεις να είσαι [[υγιής]], [[πρέπει]] να ακολουθείς τις οδηγίες τών γιατρών», έχει απόλυτο και μη εξαρτημένο χαρακτήρα, λ.χ. «κάνε το [[καθήκον]] σου!»<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που αναφέρεται στην [[κατηγορία]], ο [[επιτήδειος]] για [[κατηγορία]], ο [[κατηγορητικός]]<br /><b>2.</b> [[καταφατικός]]<br /><b>3.</b> [[ρητός]], [[θετικός]]<br /><b>4.</b> (<b>το αρσ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>οί κατηγορικοί</i><br />οι κατήγοροι, οι επικριτές<br /><b>5.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τo κατηγορικόν</i><br />[[συστηματική]] και [[λεπτομερής]] [[έρευνα]] του υποκειμένου και του κατηγορήματος. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>κατηγορικώς</i> (Α)<br /><b>1.</b> καταφατικώς<br /><b>2.</b> ρητώς, θετικώς. | |mltxt=-ή, -ό (Α [[κατηγορικός]], -ή, -όν [[κατήγορος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> <b>(λογ.)</b> α) «κατηγορική [[κρίση]]» — η [[κρίση]] με την οποία διατυπώνεται κάποιο [[συμπέρασμα]] για ένα [[πρόσωπο]], ένα [[πράγμα]] ή μια [[κατάσταση]], η [[πρόταση]] στην οποία το [[υποκείμενο]] συνδέεται με το [[κατηγορούμενο]] με το συνδετικό [[ρήμα]] [[είμαι]]<br />π.χ. η [[γάτα]] [[είναι]] ζώο<br />β) «[[κατηγορικός]] [[συλλογισμός]]» — ο [[συλλογισμός]] που έχει κατηγορική [[κρίση]] στη μείζονα [[πρόταση]]<br />γ) ([[κατά]] τον Καντ) «κατηγορική [[προσταγή]]» — [[πρόσταγμα]] που εκφράζει το ηθικό [[χρέος]] και που, σε [[αντιδιαστολή]] με τις υποθετικές και εξαρτημένες επιταγές της καθημερινής ζωής, λ.χ. «αν θέλεις να είσαι [[υγιής]], [[πρέπει]] να ακολουθείς τις οδηγίες τών γιατρών», έχει απόλυτο και μη εξαρτημένο χαρακτήρα, λ.χ. «κάνε το [[καθήκον]] σου!»<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που αναφέρεται στην [[κατηγορία]], ο [[επιτήδειος]] για [[κατηγορία]], ο [[κατηγορητικός]]<br /><b>2.</b> [[καταφατικός]]<br /><b>3.</b> [[ρητός]], [[θετικός]]<br /><b>4.</b> (<b>το αρσ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>οί κατηγορικοί</i><br />οι κατήγοροι, οι επικριτές<br /><b>5.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τo κατηγορικόν</i><br />[[συστηματική]] και [[λεπτομερής]] [[έρευνα]] του υποκειμένου και του κατηγορήματος. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>κατηγορικώς</i> (Α)<br /><b>1.</b> καταφατικώς<br /><b>2.</b> ρητώς, θετικώς. | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 14:59, 25 November 2024
English (LSJ)
κατηγορική, κατηγορικόν,
A accusatory, opp. ἀπολογικός, Id.Rh.Al. 1426b25, cf.Erot.Prooemia; οἱ κ. informers, = Lat. delatores, Plu.Galb. 8. Adv. κατηγορικῶς, λέγειν πρός τινα J.BJProoem.4.
II affirmative, opp. στερητικός, Arist.APr.26a18, al. Adv. κατηγορικῶς ib.26b22.
2 categorical, opp. hypothetical, κατηγορικόν, τό, statement combining subject and predicate, Stoic.2.66; κ. συλλογισμοί S.E.P.2.163, Procl.in Prm. p.790 S.; λόγοι S.E.P.2.166, Ammon.in Int.74.1. Adv. κατηγορικῶς, opp. ὑποθετικῶς, Gal.4.609.
German (Pape)
[Seite 1400] ή, όν, zur Anklage, Beschuldigung gehörig, dazu geneigt, Plut. S. N. V. 14; ὁ κ., der Ankläger, Galb. 8. – Zum Prädikat gehörig, es betreffend, Sp. – Adv., Ios.
French (Bailly abrégé)
ή, όν :
1 qui concerne une accusation ; ὁ κατηγορικός accusateur;
2 t. de log. affirmatif.
Étymologie: κατήγορος.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
κατηγορικός -ή -όν [κατηγορία] subst. οἱ κατηγορικοί beroepsaanklagers (Lat. delatores).
Russian (Dvoretsky)
κατηγορικός:
1 обвинительный (εἶδος, sc. λόγου Arst.);
2 филос. утвердительный, утверждающий (πρότασις Arst.);
3 склонный обвинять, придирчивый (πικρὸς καὶ κ. Plut.).
II ὁ обвинитель Plut.
Greek (Liddell-Scott)
κατηγορικός: -ή, -όν, ἀνήκων ἢ ἁρμόζων εἰς κατηγορίαν, ἀντίθ. τῷ ἀπολογητικός, Ἀριστ. Ρητ. π. Ἀλ. 5. 1, πρβλ. κατηγορητικός· ὁ κατ., ὁ κατήγορος, ὁ καταγγέλων τινά, Πλουτ. Γάλβ. 8· ὁ ἔχων κλίσιν ἢ ῥοπὴν πρὸς τὸ κατηγορεῖν (μεμπτικός), 2. 558D.― Ἐπίρρ., κατηγορικῶς λέγειν πρός τινα, κατηγορεῖν, Ἰωσήπ. Ἰουδ. Ἀρχ. προοίμ. 4. ΙΙ. βεβαιωτικός, καταφατικὸς ἢ ἀποφαντικός, ἀντίθ. τῷ στερητικός, Ἀριστ. Ἀναλυτ. Πρότ. 1. 5, κ. ἀλλ.·― Ἐπίρρ., -κῶς, αὐτόθι 1. 5, 14. 2) μόνον παρὰ μεταγεν., κατηγορικὸς ἢ θετικός, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ ὑποθετικός, Ἀμμών. Ἑρμ. 59.
Greek Monolingual
-ή, -ό (Α κατηγορικός, -ή, -όν κατήγορος
νεοελλ.
φρ. (λογ.) α) «κατηγορική κρίση» — η κρίση με την οποία διατυπώνεται κάποιο συμπέρασμα για ένα πρόσωπο, ένα πράγμα ή μια κατάσταση, η πρόταση στην οποία το υποκείμενο συνδέεται με το κατηγορούμενο με το συνδετικό ρήμα είμαι
π.χ. η γάτα είναι ζώο
β) «κατηγορικός συλλογισμός» — ο συλλογισμός που έχει κατηγορική κρίση στη μείζονα πρόταση
γ) (κατά τον Καντ) «κατηγορική προσταγή» — πρόσταγμα που εκφράζει το ηθικό χρέος και που, σε αντιδιαστολή με τις υποθετικές και εξαρτημένες επιταγές της καθημερινής ζωής, λ.χ. «αν θέλεις να είσαι υγιής, πρέπει να ακολουθείς τις οδηγίες τών γιατρών», έχει απόλυτο και μη εξαρτημένο χαρακτήρα, λ.χ. «κάνε το καθήκον σου!»
αρχ.
1. αυτός που αναφέρεται στην κατηγορία, ο επιτήδειος για κατηγορία, ο κατηγορητικός
2. καταφατικός
3. ρητός, θετικός
4. (το αρσ. πληθ. ως ουσ.) οί κατηγορικοί
οι κατήγοροι, οι επικριτές
5. το ουδ. ως ουσ. τo κατηγορικόν
συστηματική και λεπτομερής έρευνα του υποκειμένου και του κατηγορήματος.
επίρρ...
κατηγορικώς (Α)
1. καταφατικώς
2. ρητώς, θετικώς.
