νεότητα

Greek Monolingual

και νιότη και νιότης, η (ΑΜ νεότης, Μ και νεότη, Α δωρ. και κρητ. τ. νεότας και επικ. τ. νεοίη) νέος
1. η ιδιότητα του νέου, η νεανική ηλικία, τα νιάτα (α. «στην καρδιά μου τη θλιμμένη την νεότητα ευθυμεί», Σολωμ.
β. «ἁ νεότας μοι φίλον, ἄχθος δὲ τὸ γῆρας αἰεί», Ευρ.)
2. (περιλπτ.) το σύνολο τών νεαρών ατόμων και ιδίως αυτών που βρίσκονται σε στρατεύσιμη ηλικία, η νεολαία («η νεότητα κάθε εποχής αλλά και κάθε κοινωνίας έχει τον δικό της τρόπο σκέψης»)
νεοελλ.-μσν.
1. νεανικό σῶμα, νεανική κορμοστασιά
2. φρ. «χάνω τη νιότη μου»
i) πεθαίνω νέος
ii) περνούν αναξιοποίητα τα νεανικά μου χρόνια, χαραμίζονται τα νιάτα μου
μσν.
1. άτομο νεαρής ηλικίας
2. (κατ' επέκτ.) οι χάρες της νεανικής ηλικίας
3. μτφ. (για την άνοιξη) ξεκίνημα, αρχή
4. (για δέντρα) θαλερά κλαδιά
5. φρ. α) «ἀποκόπτω τὸ ἄνθος (ή τὸ κάλλος) τῆς νεότητος» ή «κόβω τὴ νιότη» — θανατώνω κάποιον σε νεαρή ηλικία
β) «ἀπολλύνω τὸ ἄνθος τῆς νεότητος» ή «στεοῦμαι τὴν νιότην μου» — πεθαίνω νέος
αρχ.
1. ορμή η οποία προσιδιάζει στους νέους, νεανικό θάρρος ή νεανική τόλμη
2. νεανική επιπολαιότητα, ανοησία («νεότης καὶ ἄνοια», Πλάτ.)
3. νεανική υπεροψία («ὀργῇ καὶ νεότητι τρέψας ἑαυτὸν εἰς ἰάμβους, πολλὰ τὸν Σκιπίωνα καθύβρισε», Πλούτ.)
4. ως κύριο όν. Νεότης
η θεά της εφηβικής ηλικίας
5. (στην Κρήτη ἁ νεότος
συμβούλιο αρχόντων το οποίο εκπροσωπούσε τους νέους.