Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

anteeo

From LSJ
Revision as of 08:43, 19 October 2022 by Spiros (talk | contribs) (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*}}$)" to "$3 $1$2")

Cras amet qui numquam amavit quique amavit cras amet → May he love tomorrow who has never loved before; And may he who has loved, love tomorrow as well.

Pervigilium Veneris

Latin > English

anteeo anteire, anteivi(ii), anteitus V :: go/walk before/ahead, precede, antedate; surpass; anticipate; prevent

Latin > English (Lewis & Short)

antĕ-ĕo: īvi or ii, īre, v. n. (old form antĭdeo = anteeo, like antidea for antea, Plaut. Cist. 2, 1, 3;
I antidit = anteit, id. Trin. 2, 4, 145 Ritschl. In verse the e in ante blends with the foll. e or i, per synaloephen, into one syll.; hence, anteire trisyl., Lucr. 4 [141]; cf. Hor. C. 1, 35, 17; id. Ep. 1, 2, 70 al.; later we find the sync. forms: pres. subj. antēat, Ov. A. A. 2, 726; fut. antībo, Tac. A. 5, 6; pluperf. subj. antīssent, id. ib. 3, 69; inf. antīsse, id. ib. 4, 40).
I In space, to go before, precede, to take the lead; with dat., acc., or absol.
   a With dat.: interdum montes Montibus anteire (videntur), Lucr. 4 [141]: praetoribus anteeunt, Cic. Agr. 2, 34.—
   b With acc.: te anteit necessitas, Hor. C. 1, 35, 17.—
   c Absol.: barbarum jubebat anteire, Cic. Off. 2, 7, 25; so Hor. Ep. 1, 2, 70; Liv. 1, 59; Tac. A. 3, 69; Suet. Caes. 57; id. Aug. 64. —
II Trop.
   A To go before: anteibit faciem tuam justitia, * Vulg. Isa. 58, 8.—
   B To excel, surpass any one: virtus omnibus rebus anteit, Plaut. Am. 2, 2, 18: Qui omnīs homines supero atque antideo cruciabilitatibus animi, id. Cist. 2, 1, 3: aliquem sapientiā, Ter. Phorm. 2, 1, 17: alicui aetate, Cic. Phil. 9, 1; id. Tusc. 1, 3, 5: aliquem virtutibus, Nep. Thras. 1, 3: aetatem meam honoribus vestris anteistis, Liv. 38, 51: candore nives, cursibus auras, Verg. A. 12, 84 al.—Pass.: se aequales tui, abs te anteiri putant, Cic. Sull. 8: a deterioribus honore anteiri, Sen. Cons. ad Marc. 3; Tac. H. 2, 101.—More rare,
   C To anticipate, prevent any thing: damnationem anteiit, Tac. A. 6, 29; id. ib. 15, 38.—
   D To oppose, resist: auctoritati parentis, Tac. A. 5, 3.—*
   E Poet., to know beforehand, to foreknow: quid vellet crastinus Auster, Anteibat, Sil. 14, 455.

Latin > French (Gaffiot 2016)

antĕĕō,¹⁰ ĭī, ĭtum, īre, intr. et tr., aller devant, en avant
    I intr.,
1 anteibant lictores Cic. Agr. 2, 93, devant marchaient les licteurs, cf. Off. 2, 25 ; Liv. 24, 44, 10, etc. || [avec dat.] : alicui Cic. Agr. 2, 93 ; Rep. 2, 31, marcher devant qqn
2 [au fig.] être avant, être supérieur : ætate Cic. Læl. 69, dépasser en âge, être plus âgé || [avec dat.] alicui (aliqua re), surpasser qqn [en qqch.] : Pl. Amph. 649 ; Pers. 778 ; Cic. Tusc. 1, 5 ; Off. 2, 37, etc. ; Tac. Ann. 5, 3.
    II tr.,
1 aliquem, précéder qqn : Hor. O. 1, 25, 19 ; Ov. M. 11, 54 ; Curt. 3, 3, 15 ; Tac. H. 2, 5 ; Plin. Min. Pan. 10 || devancer : Tac. Ann. 12, 27 ; H. 1, 45
2 [fig.] devancer : ætatem meam honoribus vestris anteistis Liv. 38, 51, 11, vous m’avez conféré vos honneurs en devançant mon âge || prévenir : periculum Tac. Ann. 5, 6 ; damnationem Tac. Ann. 6, 29, prévenir un danger, une condamnation || pressentir, deviner : Sil. 14, 455 || surpasser, dépasser : aliquem (aliqua re), surpasser qqn (en qqch.) : Pl. Cas. 225 ; Ps. 933 ; Ter. Phorm. 247 ; Cic. Br. 229 ; Sulla 23 ; Phil. 9, 1 ; Ac. 1, 35, etc. ; Sall. J. 6, 1 ; Nep. Thras. 1, 3, etc. ; Liv. 6, 30, 3, etc. ; Tac. Ann. 3, 30, etc.
     chez les poètes et pros. de l’ép. imp., chute de e de ante : anteat Ov. Ars 2, 726 ; antibo Tac. Ann. 5, 6 ; antissent Tac. Ann. 3, 69 ; antisse Tac. Ann. 4, 40 || au prés. synizèse [synérèse] : anteis Hor. Ep. 1, 2, 70 ; anteit Hor. O. 1, 35, 17 comptent pour deux syll. || arch. antideo = anteeo Pl. Cist. 205 ; antidit = anteit Pl. Trin. 546.

Latin > German (Georges)

ante-eo, iī, itum, īre, vorher-, vorangehen, I) eig.: alci, Cic.: alqm, Hor.: currum regis, Curt.: sua vexilla, suas aquilas magno gradu, Plin. pan. – absol., destricto gladio, Cic.: pedibus, equo, vehiculo, Suet. – II) übtr.: A) im allg., der Zeit nach vorausgehen, a) v. Lebl. = zuvor geschehen, si antissent delicta, Tac. ann. 3, 69. – b) v. Pers.: α) jmdm. der Zeit nach vorangehen, alci aetate, Cic. Tusc. 1, 5: alqm aetate, Cic. Acad. 1, 35. Sall. hist. fr. 1, 47 (50). – β) einer Zeit mit etw. vorausgehen, zuvorkommen, ita, si ab annis septemdecim ad senectutem semper vos aetatem meam honoribus vestris anteistis, ego vestros honores rebus gerendis praecessi, Liv. 38, 51, 11. – B) insbes.: 1) jmdm. vorgehen, es jmdm. zuvortun, jmdm. den Vorrang ablaufen, jmd. od. etw. übertreffen, virtus omnibus rebus anteit profecto, Plaut.: alci sapientiā, Cic.: alci in alqa re, Gell. 19, 9, 8: auctoritati parentis, dem Einfluß der Mutter vorgehen (mächtiger sein als die M.), Tac. ann. 5, 3. – fortunam ipsam anteibo fortunis meis, Trab. com. fr.: qui omnes homines supero atque antideo cruciabilitatibus animi, Plaut.: aetate et consilio ceteros, Sall. fr.: omnes intellegentiā, Cic.: alqm virtutibus, Nep.: multum numero nostrum equitatum, Auct. b. Alex.: multo ceteros regiā stirpe, Tac.: satis docuisse videor, hominis natura quanto omnes anteiret animantes, Cic. – m. bl. Acc., cursus alcis, Ov.: questus omnium, Tac. – im Passiv, a deterioribus honore anteiri, Sen.: abs te anteiri putant, Cic. Sull. 23. – m. Infin., Sil. 5, 355. – absol. = sich auszeichnen, sich hervortun, operibus (durch Taten), Caes. b.c. 1, 32, 8. – 2) zuvorkommen, begegnen, quo vera seu falsa anteiret, Tac.: vereitelnd, id te oro ut anteeamus, Ter. Andr. 556: u. so damnationem u. damnationem veneno, Tac. – od. abwendend, periculum, Tac.: anteit incendium remedia (Vorkehrungen), Tac. – 3) vorherbestimmen können, vorherwissen, Sil. 14, 455. – / a) Bei Dichtern und in nachaug. Prosa schwindet das e von ante, zB. anteat, Ov. art. am. 2, 276: antibo, Tac. ann. 5, 6: antissent, ibid. 3, 69: antisse, ibid. 4, 40: antire, Gratt. cyn. 385. – Präsens durch Synizese zweisilbig, anteis, Hor. ep. 1, 2, 70: anteit, Hor. carm. 1, 35, 17. – b) antideo archaist. = anteeo, Plaut. cist. 205; Pers. 779: antidit = anteit, Plaut. trin. 546.