ἡδονή

English (LSJ)

Dor. ἁδονά (or in Trag. chorus ἡδονά S.OT1339), ἡ, (ἥδομαι)

   A enjoyment, pleasure, first in Simon.71, S.l.c., Hdt.1.24, al.; prop. of sensual pleasures, αἱ τοῦ σώματος or περὶ τὸ σῶμα ἡ., X.HG 4.8.22,6.1.4; αἱ κατὰ τὸ σῶμα ἡ. Pl.R.328d; σωματικαὶ ἡ. Arist.EN 1151a13; αἱ περὶ πότους καὶ περὶ ἐδωδὰς ἡ. Pl.R.389e; but also ἀκοῆς ἡ. Th.3.38; ἡ ἀπὸ τοῦ εἰδέναι ἡ. Pl.R.582b; of malicious pleasure, ἡ ἐπὶ τοῖς τῶν φίλων κακοῖς, ἐπὶ ταῖς λοιδορίαις ἡ., Id.Phlb.50a, D.18.138; ἡδονῇ ἡσσᾶσθαι, ἡδοναῖς χαρίζεσθαι, to give way to pleasure, Th. l.c., Pl.Lg.727c; κότερα ἀληθείη χρήσομαι ἢ ἡδονῆ; shall I speak truly or so as to humour you? Hdt.7.101; εἰ ὑμῖν ἡδονὴ τοῦ ἡγεμονεύειν ib.160; ἡ. εἰσέρχεταί τινι εἰ . . one feels pleasure at the thought that... Id.1.24; ἡδονὴν ἔχειν τινός to be satisfied with . ., S.OC 1604; ἡδονὴν ἔχει, φέρει, Pherecr.145.2, Alex.263.6; ἡδονὴ ἰδέσθαι (like θαῦμα ἰδέσθαι), of a temple, Hdt.2.137: with Preps. in Adv. sense, δαίμοσιν πρὸς ἡδονήν A.Pr.494; ὃ μέν ἐστι πρὸς ἡ. D.18.4; πρὸς ἡ. λέγειν to speak so as to please another, S.El.921, Th.2.65; δημηγορεῖν D.4.38; οὐ πρὸς ἡ. οἱ ἦν τὰ ἀγγελλόμενα Hdt.3.126; πάντα πρὸς ἡ. ἀκούοντας D.8.34; later πρὸς ἡδονῆς εἶναί τινι Parth.8.8, Lib. Or.12.1; καθ' ἡδονὴν κλύειν S.Tr.197; καθ' ἡδονήν [ἐστί] μοι c. inf., A.Pr.263; καθ' ἡ. τι δρᾶν, ποιεῖν, Th.2.37,53; καθ' ἡδονὰς τῷ δήμῳ τὰ πράγματα ἐνδιδόναι ib.65; ἐν ἡδονῇ ἐστί τινι it is a pleasure or delight to another, Hdt.4.139; folld. by inf., E.IT494; by acc. et inf., Hdt.7.15; ἐν ἡδονῇ ἔχειν τινάς to take pleasure in them, Th.3.9; ἐν ἡδονῇ ἄρχοντες, opp. οἱ λυπηροί, Id.1.99; μεθ' ἡδονῆς Id.4.19; ὑφ' ἡδονῆς S.Ant.648, etc.; ὑπὸ τῆς ἡ. Alex.24, 110.23: as dat. modi, ἡδονᾷ with pleasure, S. OT1339 (lyr.), cf. Hdt.2.137 (f.l.).    2 concrete, a pleasure, S.El. 873 (pl.), Ar.Nu.1072 (pl.); ἡδοναὶ τραγημάτων sweetmeats, Sopat. 17.    3 Pl., desires after pleasure, pleasant lusts, X.Mem.1.2.23, Ep.Tit.3.3, al.    II in Ion. Philosophers, taste, flavour, usu. joined with χροιή, Diog.Apoll.5, Anaxag.4 (pl.), cf. Arist.PA660b9, Thphr. HP4.4.7, LXX Nu.11.8, Eudem. ap. Ath.9.369f, Mnesith. ap. eund.8.357f.

German (Pape)

[Seite 1152] ἡ (ἥδομαι, ἡδύς), Freude, Vergnügen, Luft, bes. sinnlich angenehme Empfindung; μηδ' αἶσχος ἡμῖν, ἡδονὴν δ' ἐχθροῖς πράξωμεν Aesch. Suppl. 986; μὴ τὰς φρένας γ' ὑφ' ἡδονῆς γυναικὸς οὕνεκ' ἐκβάλῃς Soph. Ant. 649; ἡδοναῖς ἄμοχθον ἐξαίρει βίον Tr. 146; φέρω γὰρ ' ἡδονάς, das, worüber du dich freuen kannst, El. 861; κἀμοὶ πρόσδοτέ τι τῆς ἡδονῆς Eur. Hel. 707; Ar. läßt Nubb. 1072 auf ἡδονῶν θ' ὅσων μέλλεις ἀποστερεῖσθαι folgen παίδων, γυναικῶν, κοττάβων, ὄψων, πότων, καχασμῶν; Her. ἡδονῇ ἰδέσθαι οὐδὲν τούτου μᾶλλόν ἐστι ἀξιαπήγητον, 2, 137; ἀκοῆς ἡδ. Thue. 3, 38, wie ἡδ. λόγων 3, 40, von Schol. κολακεία erkl.; ὑφ' ἡδονῆς, vor Lust, ἐνθουσιᾷ Plat. Phil. 15 e; Ggstz λύπη, Prot. 351 e ff. u. sonst; ἐπὶ τοῖς τῶν φίλων κακοῖς Phil. 50 a (vgl. ἡ ἐπὶ ταῖς λοιδορίαις ἡδ. Dem. 18, 138); αἱ κατὰ τὸ σῶμα ἡδοναί Rep. I, 328 d (wofür Arist. Eth. 7, 8 αἱ σωματικαὶ ἡδ. sagt, Xen. Hell. 6, 1, 4 αἱ περὶ τὸ σῶμα ἡδ.); ἡ ἀπὸ τοῦ εἰδέναι ἡδονή IX, 582 b; τῶν περὶ πότους καὶ ἀφροδίσια καὶ περὶ ἐδωδὰς ἡδονῶν III, 389 e; τὰς ἐν τῆ νεότητι ἡδονὰς ποθοῦντες I, 329 a; – ἐν ἡδονῇ μοί ἐστι, es gereicht mir zum Vergnügen, ich habe es gern, Eur. I. T. 494; Her. 4, 139; εἴτε κόσμον εἴτε Ὄλυμπον ἐν ἡδονῇ τῳ λέγειν, mag es Einer nun so oder so nennen wollen, Plat. Epin. 977 b. Aehnlich ἐν ἡδονῇ ἔχειν u. ἡδονὴν ἔχειν ἔν τινι, Thuc. 4, 108. – Adverbial, καθ' ἡδονήν, angenehm, οὔτ' ἐμοὶ λέγειν καθ' ἡδονήν, σοί τ' ἄλγος Aesch. Prom. 261; vgl. Soph. El. 1495 Tr. 196; καθ' ἡδ. δρᾶν, nach Behagen, Thuc. 2, 37. 65; οὐκ ἐρῶ τὰ καθ' ἡδ. ἐκείνοις, ἀλλ' ἃ νομίζω ξύμφορα σοὶ εἶναι Arr. An. 5, 27, 3; ᾡ μὴ καθ' ἡδονήν ἐστι νικᾷν Πομπήϊον Plut. Pomp. 62, öfter. Eben so πρὸς ἡδονήν, χροιὰν τίνα ἔχοντ' ἂν εἴη δαίμοσιν πρὸς ἡδονἠν Aesch. Prom. 492; πρὸς ἡδ. λέγω τάδε Soph. El. 909; πρὸς ἡδ. φίλοις σοί τ' ἂν γένοιτο τάδε, dir zur Freude, Eur. I. A. 1022; vgl. ἅπαντες πρὸς ἡδ. ζητοῦντες, tadelnd neben ἐῤῥᾳθυμηκότες, nur so weit es Freude macht, Dem. 1, 15; πρὸς ἡδονήν τι λέγειν Thuc. 2, 65; πρὸς ἡδονὴν καὶ χάριν λεγόμενα Isocr. 15, 271, Einem nach dem Munde reden, wie er's gern hört; Her. 7, 101 κότερα ἀληθηΐῃ χρήσομαι πρὸς σὲ ἢ ἡδονῇ; D. Hal. auch im plur., μὴ καθ' ἡδονὰς τὰς ὑμετέρας λέγω 11, 9, vgl. 7, 24; – τοῖσι ἐςελθεῖν ἡδονήν, εἰ, es kam sie die Lust an, Her. 1, 24. Vgl. ἦδος.

Greek (Liddell-Scott)

ἡδονή: Δωρ. ἁδονά, ἤ, ἐν τοῖς τῶν Τραγ. χορικ., ἡδονά, ἡ, (ἥδομαι)· -εὐφροσύνη, εὐχαρίστησις, τέρψις, χαρά, ἡδυπάθεια, Λατ. voluptas, πρῶτον παρὰ Σιμων. 117 καὶ Ἡροδ.· κυρίως ἐπὶ σαρκικῶν ἀπολαύσεων, αἱ τοῦ σώματος ἢ περὶ τὸ σῶμα ἡδοναί, αἱ σαρκικαὶ ἡδοναί, Ξεν. Ἑλλ. 4. 8, 22., 6. 1, 4· αἱ κατὰ τὸ σῶμα ἡδ. Πλάτ. Πολιτ. 328D· αἱ σωματικαὶ ἡδ. Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 7. 8, 4· αἱ περὶ πότους καὶ ἐδωδὰς ἡδ. Πλάτ. Πολ. 389Ε· ἀλλ’ ὡσαύτως, ἀκοῆς ἡδ., τέρψις τῶν ὤτων, Θουκ. 3. 38· ἡ ἀπὸ τοῦ εἰδέναι ἡδ. Πλάτ. Πολ. 582Β· καὶ ἐπὶ χαιρεκάκου εὐχαριστήσεως, ἡ ἐπὶ κακοῖς, ἐπὶ λοιδορίαις ἡδ. ὁ αὐτ. Φιλήβ. 50Α, Δημ. 273. 24· - ἡδονῇ ἡσσᾶσθαι, χαρίζεσθαι, ὑποχωρεῖν εἰς ἡδονήν, Θουκ. ἔνθ’ ἀνωτ., Πλάτ., κτλ.· κότερα ἀληθΐῃ χρήσωμαι ἢ ἡδονῇ; νὰ εἴπω τὴν ἀλήθειαν ἢ νὰ ὁμιλήσω πρὸς εὐχαρίστησίν σου; Ἡρόδ. 7. 101· ἡδ. ἐστί μοι, μετ’ ἀπαρ., ὁ αὐτ. 7. 160· ἡδ. εἰσέρχεταί τινι εἰ... ὁ αὐτ. 1. 24· ἡδονὴν φέρει Φερεκρ. Χειρ. 1. 2, Ἄλεξ. Ἀδήλ. 7· - συχνάκις μετὰ προσώπων ἐν ἐπιρρ. σημασίᾳ, πρὸς ἢ καθ’ ἡδονὴν λέγω, ὡς τὸ πρὸς χάριν, ὁμιλῶ οὕτως ὥστε νὰ τέρψω, νὰ εὐχαριστήσω, Ἡρόδ. 3. 126, Σοφ. Ἠλ. 921, Θουκ. 2. 65· καθ’ ἡδονὴν κλύειν, ἀκούειν Σοφ. Τρ. 197, Δημ. 98. 13· καθ’ ἡδονὴν ἐστί μοι, μετ’ ἀπαρ., Αἰσχύλ. Πρ. 261· πρὸς ἡδ. ἐστί μοι αὐτόθι 494· καθ’ ἡδ. τι δρᾶν, ποιεῖν, Λατ. indulgere genio, Θουκ. 2. 37· καθ’ ἡδονὰς τῷ δήμῳ τι ἐνδιδόναι αὐτόθι 65· ὃ μέν ἐστι πρὸς ἡδ., ὅ,τι εἶνε εὐάρεστον, Δημ. 226. 29, κτλ.· (ἀλλὰ πρὸς τὴν ἡδ. ἐν συγκρίσει πρὸς…, Σοφ. Ἀντ. 1171)· - ἐν ἡδονῇ ἐστί μοι, μοὶ εἶνε εὐάρεστον, Ἡρόδ. 4. 139, Θουκ., κτλ.· ἑπομ. ἀπαρεμφ., Ἡρόδ. 7. 15· - ἐν ἡδονῇ ἔχω τι, εὑρίσκω εὐχαρίστησιν ἔν τινι, Θουκ. 3. 9· ἀλλά, ἐν ἡδονῇ ἄρχοντες, ἀντίθ. οἱ λυπηροί, ὁ αὐτ. 1. 99· - μεθ’ ἡδονῆς ὁ αὐτ. 4. 19· - ὑφ’ ἡδονῆς Σοφ. Ἀντ. 648, κτλ.· ὑπὸ τῆς ἡδ. Ἄλεξ. Ἀσκλ. 1, Κρατ. 1. 23· ὡσαύτως ὡς δοτ. τρόπου, ἡδονῇ, μετ’ εὐχαριστήσεως, Ἡρόδ. 2. 137, Σοφ. Ο. Τ. 1339. 2) πρᾶγμα ἐν ᾧ εὑρίσκει τις εὐχαρίστησιν, τέρψις, ἀπόλαυσις, ὁ αὐτ. Ἠλ. 873, Ἀριστοφ. Νεφ. 1072. 3) ἐν τῷ πληθ., ἐπιθυμίαι πρὸς ἡδονάς, ἡδονικαὶ ἐπιθυμίαι, Ξεν. Ἀπομν. 1. 2, 23, Ἐπιστ. π. Τίτ. γ΄, 3 κ. ἀλλ. ΙΙ. παρὰ τοῖς παλαιοῖς Ἴωσι φιλοσόφοις ἡ λέξις κεῖται ἐπὶ τῆς ποιότητος σώματός τινος, τῆς γεύσεως, ὀσμῆς, τοῦ εὐχύμου αὐτοῦ, καθ’ ὅσον συνήθως συνάπτεται μετὰ τοῦ χροίη (χρῶμα), ἴδε Panzerbieter Διογ. Ἀπολλ. σ. 64, Schaubach Ἀναξαγ. σ. 86· πρβλ. Ἀριστ. Ζ. Μ. 2. 17. 6, Σώπατρ. παρ’ Ἀθην. 649Α, πρβλ. 369Ε, Μνησίθ. αὐτόθι 357F, ἔνθα ὁ Casaub. (ἄνευ ἀνάγκης) ἐξέλαβεν αὐτὸ ὡς = ἧδος ΙΙ.

French (Bailly abrégé)

ῆς (ἡ) :
plaisir :
I. le plaisir qu’on éprouve :
1 au sens phys. αἱ περὶ πότους καὶ περὶ ἐδωδὰς ἡδοναί PLAT les jouissances du boire et du manger ; ἀκοῆς ἡδονή THC le plaisir d’entendre ; αἱ ἡδοναί plaisirs des sens;
2 au mor. plaisir, jouissance : ἐν ἡδονῇ ἔχειν τι THC prendre plaisir à qch ; ἡδονὴν ἔχειν τινός SOPH avoir satisfaction de qch ; ἐν ἡδονῇ ἐστί μοι, inf. HDT, καθ’ ἡδονήν ἐστί μοι, inf. ESCHL il m’est agréable de ; εἶναί τινι πρὸς ἡδονήν ESCHL être agréable à qqn ; abs. καθ’ ἡδονήν SOPH, πρὸς ἡδονήν HDT par plaisir, avec plaisir ; καθ’ ἡδονὴν ποιεῖν THC agir à son gré ; θᾶσσον ἢ καθ’ ἡδονὴν ποδός SOPH plus vite qu’au gré de mon pied ; ὑφ’ ἡδονῆς δακρύειν LUC pleurer de joie ; μαίνεσθαι ὑφ’ ἡδονῆς SOPH être fou de joie ; ἡδοναῖς SOPH dans les plaisirs, au milieu des plaisirs ; passion;
II. le plaisir qu’on fait éprouver aux autres : ἡδονὴν παρέχειν XÉN procurer du plaisir ; πρὸς ἡδονὴν λέγειν HDT parler de manière à plaire ; μὴ πρὸς ἡδονήν EUR paroles sérieuses, non pour amuser ; κότερα ἀληθηΐῃ χρήσομαι ἢ ἡδονῇ ; HDT parlerai-je franchement ou en vue de te plaire ?
Étymologie: ἥδομαι.