χύμα: Difference between revisions
ἢν εὑρίσκῃ πλέω τε καὶ μέζω τὰ ἀδικήματα ἐόντα τῶν ὑπουργημάτων, οὕτω τῷ θυμῷ χρᾶται → it happens that the crimes are greater and more numerous than the services, when one gives way to anger
m (Text replacement - "D.S." to "D.S.") |
|||
| (18 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LSJ1 | {{LSJ1 | ||
|Full diacritics= | |Full diacritics=χῠ́μα | ||
|Medium diacritics=χύμα | |Medium diacritics=χύμα | ||
|Low diacritics=χύμα | |Low diacritics=χύμα | ||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=chyma | |Transliteration C=chyma | ||
|Beta Code=xu/ma | |Beta Code=xu/ma | ||
|Definition=[ῠ], ατος, τό, < | |Definition=[ῠ], ατος, τό,<br><span class="bld">A</span> [[that which is poured out]] or [[that which flows]], [[fluid]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''550b27, [[Diodorus Siculus|D.S.]]17.75; even χ. νιφάδος Alciphr.1.23; <b class="b3">χ. τέσσαρα</b>, viz. the [[hot]], [[cold]], [[moist]], and [[dry]], Ptol.''Tetr.''19.<br><span class="bld">2</span> [[ingot]], [[bar]], IG7.303.104 (Orop., iii B. C.); χ. χρυσοῦν ''Inscr.Délos''442 ''B''6 (ii B. C.), ([[χρυσίου]]) ib.1432''Ab''i17 (Delos, ii B. C., pl.), cf. Agatharch.28.<br><span class="bld">3</span> metaph., [[confused mass]], τῶν ἀριθμῶν [[LXX]] ''2 Ma.''2.24; [[aggregate]], Theol.Ar.34; [[crowd]], <b class="b3">πρεσβυτέρων καὶ νεωτέρων</b> Aristeas14.<br><span class="bld">4</span> αὐτὰ τὰ χ. τῶν σφαιρῶν [[material]]s, [[constituent]]s, Phlp. ''in Mete.''26.8; <b class="b3">τοῦ χ. αὐτοῦ τῶν σφαιρῶν ἡ οὐσία</b> ib.4.2.<br><span class="bld">5</span> <b class="b3">χ. καρδίας</b> [[largeness]] of [[heart]], [[LXX]] ''3 Ki.''4.25 (5.9). [On accent and quantity v. Hdn.Gr.2.15.] | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
| Line 14: | Line 14: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-ύματος, το, ΝΜΑ, και χῡμα Α<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (ως άκλ. επίθ.) (για εμπορεύματα και άλλα υλικά) αυτός που δεν [[είναι]] συσκευασμένος (α. «πουλάει [[χύμα]] [[κρασί]]» β. «αγόρασα [[ρύζι]] [[χύμα]]»)<br /><b>2.</b> (<b>ως επίρρ.</b>) ανάκατα, [[σωρηδόν]] («τοποθέτησε όλο το [[φορτίο]] [[χύμα]]»)<br /><b>3.</b> η [[κατηφοριά]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «του τά [[είπα]] [[χύμα]]» — του μίλησα σκληρά, τον επέπληξα [[χωρίς]] ενδοιασμούς<br />β) «[[χύμα]] και τσουβαλάτα» — [[χωρίς]] περιστροφές, [[χωρίς]] [[καμιά]] [[επιφύλαξη]]<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />(<b>ως επίρρ.</b>) (για τροπάρια) διαβαστά, [[χωρίς]] τη [[μελωδία]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[καθετί]] που χύνεται, που ρέει [[προς]] τα έξω ή [[προς]] τα [[κάτω]] (α. «περιέχει καὶ στερεοὺς τόπους τὸ πολὺ | |mltxt=-ύματος, το, ΝΜΑ, και χῡμα Α<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (ως άκλ. επίθ.) (για εμπορεύματα και άλλα υλικά) αυτός που δεν [[είναι]] συσκευασμένος (α. «πουλάει [[χύμα]] [[κρασί]]» β. «αγόρασα [[ρύζι]] [[χύμα]]»)<br /><b>2.</b> (<b>ως επίρρ.</b>) ανάκατα, [[σωρηδόν]] («τοποθέτησε όλο το [[φορτίο]] [[χύμα]]»)<br /><b>3.</b> η [[κατηφοριά]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «του τά [[είπα]] [[χύμα]]» — του μίλησα σκληρά, τον επέπληξα [[χωρίς]] ενδοιασμούς<br />β) «[[χύμα]] και τσουβαλάτα» — [[χωρίς]] περιστροφές, [[χωρίς]] [[καμιά]] [[επιφύλαξη]]<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />(<b>ως επίρρ.</b>) (για τροπάρια) διαβαστά, [[χωρίς]] τη [[μελωδία]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[καθετί]] που χύνεται, που ρέει [[προς]] τα έξω ή [[προς]] τα [[κάτω]] (α. «περιέχει καὶ στερεοὺς τόπους τὸ πολὺ τοῦτο [[χύμα]] τοῦ ὑγροῦ», <b>Ευστ.</b><br />β. «[[ζῷον]] ὃ... κατασκευάζει χῡμα διάφορον τῇ γλυκύτητι τοῦ παρ' ἡμῖν μέλιτος οὐ πολὺ λειπόμενον», <b>Διόδ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>ως επίθ.</b> (για ανδριάντα) κατασκευασμένος από χυτό [[μέταλλο]] («Ἀλφιάδης χῡμα», <b>επιγρ.</b>)<br /><b>2.</b> όγκος μετάλλου («[[χύμα]] χρυσοῦν», <b>επιγρ.</b>)<br /><b>3.</b> υλικό, συστατικό («τὰ χύματα τῶν σφαιρῶν», Φιλόπ.)<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> μεγάλο [[πλήθος]], άμετρη [[ποσότητα]] («τὸ [[χύμα]] τῶν ἀριθμῶν», ΠΔ)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «[[χύμα]] καρδίας» — [[περίσσευμα]] καρδιάς, [[μεγαλοψυχία]] (ΠΔ).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>χυ</i>- της μηδενισμένης βαθμίδας της ρίζας του ρ. <i>χέω</i> <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>μα</i> ([[πρβλ]]. [[ῥεῦμα]])]. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''χύμα:''' ατος (ῠ) τό [[χέω]] влага, жидкость Arst., Diod. | |elrutext='''χύμα:''' ατος (ῠ) τό [[χέω]] влага, жидкость Arst., Diod. | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 07:45, 27 March 2024
English (LSJ)
[ῠ], ατος, τό,
A that which is poured out or that which flows, fluid, Arist.HA550b27, D.S.17.75; even χ. νιφάδος Alciphr.1.23; χ. τέσσαρα, viz. the hot, cold, moist, and dry, Ptol.Tetr.19.
2 ingot, bar, IG7.303.104 (Orop., iii B. C.); χ. χρυσοῦν Inscr.Délos442 B6 (ii B. C.), (χρυσίου) ib.1432Abi17 (Delos, ii B. C., pl.), cf. Agatharch.28.
3 metaph., confused mass, τῶν ἀριθμῶν LXX 2 Ma.2.24; aggregate, Theol.Ar.34; crowd, πρεσβυτέρων καὶ νεωτέρων Aristeas14.
4 αὐτὰ τὰ χ. τῶν σφαιρῶν materials, constituents, Phlp. in Mete.26.8; τοῦ χ. αὐτοῦ τῶν σφαιρῶν ἡ οὐσία ib.4.2.
5 χ. καρδίας largeness of heart, LXX 3 Ki.4.25 (5.9). [On accent and quantity v. Hdn.Gr.2.15.]
German (Pape)
[Seite 1384] τό, das Ausgegossene, der Guß, Fluß, Strom; D. Sic. 17, 74; νιφάδος χύμα πάμπολυ Alciphr. 1, 23; übh. Flüssigkeit, Arist. H. A. 5, 19. – [Υ nach Drac. immer kurz, also χῦμα falscher Accent.]
Greek Monolingual
-ύματος, το, ΝΜΑ, και χῡμα Α
νεοελλ.
1. (ως άκλ. επίθ.) (για εμπορεύματα και άλλα υλικά) αυτός που δεν είναι συσκευασμένος (α. «πουλάει χύμα κρασί» β. «αγόρασα ρύζι χύμα»)
2. (ως επίρρ.) ανάκατα, σωρηδόν («τοποθέτησε όλο το φορτίο χύμα»)
3. η κατηφοριά
4. φρ. α) «του τά είπα χύμα» — του μίλησα σκληρά, τον επέπληξα χωρίς ενδοιασμούς
β) «χύμα και τσουβαλάτα» — χωρίς περιστροφές, χωρίς καμιά επιφύλαξη
νεοελλ.-μσν.
(ως επίρρ.) (για τροπάρια) διαβαστά, χωρίς τη μελωδία
μσν.-αρχ.
καθετί που χύνεται, που ρέει προς τα έξω ή προς τα κάτω (α. «περιέχει καὶ στερεοὺς τόπους τὸ πολὺ τοῦτο χύμα τοῦ ὑγροῦ», Ευστ.
β. «ζῷον ὃ... κατασκευάζει χῡμα διάφορον τῇ γλυκύτητι τοῦ παρ' ἡμῖν μέλιτος οὐ πολὺ λειπόμενον», Διόδ.)
αρχ.
1. ως επίθ. (για ανδριάντα) κατασκευασμένος από χυτό μέταλλο («Ἀλφιάδης χῡμα», επιγρ.)
2. όγκος μετάλλου («χύμα χρυσοῦν», επιγρ.)
3. υλικό, συστατικό («τὰ χύματα τῶν σφαιρῶν», Φιλόπ.)
4. μτφ. μεγάλο πλήθος, άμετρη ποσότητα («τὸ χύμα τῶν ἀριθμῶν», ΠΔ)
5. φρ. «χύμα καρδίας» — περίσσευμα καρδιάς, μεγαλοψυχία (ΠΔ).
[ΕΤΥΜΟΛ. < θ. χυ- της μηδενισμένης βαθμίδας της ρίζας του ρ. χέω + κατάλ. -μα (πρβλ. ῥεῦμα)].
Russian (Dvoretsky)
χύμα: ατος (ῠ) τό χέω влага, жидкость Arst., Diod.
