κόρυζα: Difference between revisions

(Bailly1_3)
mNo edit summary
 
(31 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=koryza
|Transliteration C=koryza
|Beta Code=ko/ruza
|Beta Code=ko/ruza
|Definition=ης, ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">mucous discharge from the nostrils, rheum</b>, <span class="bibl">Ruf. <span class="title">Onom.</span>33</span>, Gal.5.253; κορύζης τὴν ῥῖνα μεστός <span class="bibl">Luc.<span class="title">DMort.</span>6.2</span>; also, <b class="b2">running at the nose</b>, Gal.7.107; in this sense in pl., <span class="bibl">Hp.<span class="title">Prog.</span>14</span>, Gal. 10.513; <b class="b2">inflammatory nasal catarrh</b>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">VM</span>18</span>, Gal.10.513, 18(2).180. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> metaph., <b class="b2">drivelling, stupidity</b>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">DMort.</span>20.4</span>, <span class="title">Hist.</span> <span class="title">Conscr.</span>31, <span class="title">Alex.</span>20; κορύζης καὶ λέμφου ἔμπλεως <span class="bibl">Lib.<span class="title">Decl.</span>33.29</span>.</span>
|Definition=ης, ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[mucous discharge from the nostrils]], [[rheum]], Ruf. ''Onom.''33, Gal.5.253; κορύζης τὴν ῥῖνα μεστός Luc.''DMort.''6.2; also, [[running at the nose]], Gal.7.107; in this sense in plural, Hp.''Prog.''14, Gal. 10.513; [[inflammatory nasal catarrh]], Hp.''VM''18, Gal.10.513, 18(2).180.<br><span class="bld">II</span> metaph., [[drivelling]], [[stupidity]], Luc.''DMort.''20.4, ''Hist.'' ''Conscr.''31, ''Alex.''20; κορύζης καὶ λέμφου ἔμπλεως Lib.''Decl.''33.29.
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1488.png Seite 1488]] ἡ, Etkältung u. daraus entstandene Krankheit, die sich am Kopf (κόῤῥη, κορυς) zu zeigen pflegt, <b class="b2">Schnupfen</b>, Katarrh, Hippocr. u. a. Medic.; auch die Unreinigkeit der Nase, der <b class="b2">Rotz</b>, κορύζης μὲν τὴν ῥῖνα, λήμης δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς μεστὸν [[ὄντα]] Luc. D. Mort. 6, 2. – Weil dadurch die Geruchs- u. Gehörwerlzeuge abgestumpft werden,<b class="b2"> Stumpfsinn</b> übh., Dummheit, wie pituita, λήρου πολλοῦ καὶ κορύζης συγγραφικῆς γἐμουσα Luc. hist. conscr. 31, vgl. Alex. 20; a. Sp. S. Ruhnk. zn Tim. p. 165.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1488.png Seite 1488]] ἡ, Etkältung u. daraus entstandene Krankheit, die sich am Kopf (κόῤῥη, κορυς) zu zeigen pflegt, [[Schnupfen]], Katarrh, Hippocr. u. a. Medic.; auch die Unreinigkeit der Nase, der [[Rotz]], κορύζης μὲν τὴν ῥῖνα, λήμης δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς μεστὸν [[ὄντα]] Luc. D. Mort. 6, 2. – Weil dadurch die Geruchs- u. Gehörwerlzeuge abgestumpft werden, [[Stumpfsinn]] übh., Dummheit, wie pituita, λήρου πολλοῦ καὶ κορύζης συγγραφικῆς γἐμουσα Luc. hist. conscr. 31, vgl. Alex. 20; a. Sp. S. Ruhnk. zn Tim. p. 165.
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br /><b>1</b> [[écoulement]], [[rhume]];<br /><b>2</b> [[rhume qui émousse la sensibilité]] ; [[sottise]], [[stupidité]].<br />'''Étymologie:''' DELG cf. <i>vha.</i> hruzzan « [[grogner]], [[ronfler]] ».
}}
{{elnl
|elnltext=κόρυζα -ας, ἡ [[snot]]; plur. [[neusverkoudheid]]; Hp.; overdr. [[stompzinnigheid]].
}}
{{elru
|elrutext='''κόρυζα:''' ἡ<br /><b class="num">1</b> [[насморк]], [[гнойное истечение из носа]] (κορύζης τὴν [[ῥῖνα]] [[μεστός]] Luc.);<br /><b class="num">2</b> [[тупоумие]] ([[λῆρος]] καὶ κ. Luc.).
}}
{{grml
|mltxt=η (ΑM [[κόρυζα]])<br /><b>1.</b> [[ρινικός]] [[κατάρρους]], [[κρυολόγημα]] με [[καταρροή]], [[συνάχι]]<br /><b>2.</b> η [[βλέννα]] της [[μύτης]], η [[μύξα]] («κορύζης μὲν τὴν ῥῖνα, λήμης δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς μεστὸν [[ὄντα]]», <b>Λουκιαν.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[λοιμώδης]] [[νόσος]] τών βοοειδών<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />[[νόσος]] που προσβάλλει τα πουλερικά<br /><b>αρχ.</b><br />[[βλακεία]], [[ανοησία]] («[[κενοδοξία]] καὶ [[τῦφος]] καὶ πολλὴ [[κόρυζα]]», <b>Λουκιαν.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Συνδέεται πιθ. με το αγγλοσαξ. hrot «[[βλέννα]], [[μύξα]]», το αρχ. άνω γερμ. (h)roz «[[μύξα]]» και με ρ. όπως το αγγλοσαξ. hrūtan και το αρχ. άνω γερμ. hruzzan με σημ. «[[γρυλλίζω]], [[ροχαλίζω]]». Η [[γλώσσα]] του Ησυχίου «[[κόρυζα]]·...περὶ κεφαλὴν [[πάθος]]» δεν δικαιολογεί [[σύνδεση]] με το [[κόρυς]]. Αν τέτοια [[σύνδεση]] υπήρχε στο γλωσσικό [[αίσθημα]] τών Αρχαίων, θα [[πρέπει]] να ήταν παρετυμολογική.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[κορυζάς]], [[κορυζώ]], [[κορυζώδης]]<br /><b>μσν.</b><br />[[κορυζιάρης]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κορυζιάζω]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>μσν.</b> [[κορυζοποιώ]]. (Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[βουκόρυζα]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κόρυζα:''' -ης, ἡ, «[[τρέξιμο]]» της [[μύτης]], [[καταρροή]], Λατ. [[pituita]], σε Λουκ.· μεταφ., [[εκροή]] σάλιου, [[άνοια]], στον ίδ.
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''κόρυζα''': -ης, -ἡ, καταρροὴ τῆς [[ῥινός]], «[[μύξα]]», λατ. pituita, Ἱππ. π. Ἀρχ. Ἰητρ. 15, κ. ἀλλ.· κορύζης τὴν [[ῥῖνα]] μεστὸς Λουκ. Νεκρικ. Διάλογ. 6, 2· πρβλ. κατάρρος. ΙΙ. μεταφ., [[μωρία]], [[βλακεία]], ὡς τὸ λατ. pituita, Λουκ. Νεκρικ. Διάλογ. 20. 4, πῶς δεῖ Ἱστ. συγγρ. 31, Ἀλέξ. 20, κ. ἀλλ., πρβλ. Casaub Pers. 2. 57· ἴδε [[βλέννα]], [[βλέννος]].
|lstext='''κόρυζα''': -ης, -ἡ, καταρροὴ τῆς [[ῥινός]], «[[μύξα]]», λατ. pituita, Ἱππ. π. Ἀρχ. Ἰητρ. 15, κ. ἀλλ.· κορύζης τὴν [[ῥῖνα]] μεστὸς Λουκ. Νεκρικ. Διάλογ. 6, 2· πρβλ. κατάρρος. ΙΙ. μεταφ., [[μωρία]], [[βλακεία]], ὡς τὸ λατ. pituita, Λουκ. Νεκρικ. Διάλογ. 20. 4, πῶς δεῖ Ἱστ. συγγρ. 31, Ἀλέξ. 20, κ. ἀλλ., πρβλ. Casaub Pers. 2. 57· ἴδε [[βλέννα]], [[βλέννος]].
}}
}}
{{bailly
{{etym
|btext=ης (ἡ) :<br /><b>1</b> écoulement, rhume;<br /><b>2</b> rhume qui émousse la sensibilité ; sottise, stupidité.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. <i>vha.</i> hruzzan « grogner, ronfler ».
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[mucous discharge from the nostrils]], [[rheum]] (Hp., Gal., Luc.), metaph. [[stupidity]] (Luc., Lib.).<br />Derivatives: [[κορυζώδης]] [[with a cold]] (Hp.), [[κορυζᾶς]] <b class="b2">id.</b> (Men. Fr. 1003; cf. Körte ad loc.), <b class="b3">-ζάω</b> [[have a cold]], [[be stupid]] (Pl., Arist., Plb.), <b class="b3">κορυζιᾳ̃</b> [[pipitat]] (Gloss.). - With intensifying <b class="b3">βου-</b>: <b class="b3">βου-κόρυζα</b> = <b class="b3">μεγάλη κόρυζα</b> (Men. Fr. 1003 from Suid.), <b class="b3">βουκόρυζος ἀναίσθητος</b>, [[ἀσύνετος]] H. - Further [[κορύναι]] and <b class="b3">κροῦμαι μύξαι</b> H. (correct?).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: Ending as [[κόνυζα]] (s. v.); without certain connection. Since Fick (s. Bq) one compares a German. word for [[mucus]], e. g. OE [[hrot]], OHG <b class="b2">(h)roz</b> [[mucus]], which is a verbal noun of OE [[hrūtan]], OHG [[hrūzzan]] [[grumble]], [[snore]] (Pok. 571, 573?). Persson Beitr. 2, 886f. adduces also Lat. [[mūs-cerda]] [[mouse-excrments]] and - without dental like [[κορύναι]] - OWNo. <b class="b2">hǫrr</b> [[mucus]], OHG [[horo]], [[-awes]] [[excrements]], [[dirt]] etc. Not with Danielsson Gramm. u. et. Stud. 1, 31 to [[κόρυς]] referring to H.: [[κόρυζα]] ... <b class="b3">περὶ κεφαλην πάθος</b>, clearly folk-etymology. See Specht Ursprung 118, 209, 232. If Pre-Greek, from <b class="b2">*korudy-a</b>?
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[κόρυζα]], ης, ἡ,<br />a [[running]] at the [[nose]], Lat. [[pituita]], Luc.: —metaph. drivelling, [[stupidity]], Luc.
}}
{{FriskDe
|ftr='''κόρυζα''': {kóruza}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Schnupfen]], [[Nasenschleim]] (Hp., Gal., Luk. u. a.), übertr. [[Dummheit]] (Luk., Lib.).<br />'''Derivative''': Davon [[κορυζώδης]] [[verschnupft]] (Hp.), [[κορυζᾶς]] ib. (Men. ''Fr''. 1003; vgl. Körte z. St.), -[[ζάω]] [[den Schnupfen haben]], [[dumm sein]] (Pl., Arist., Plb. u. a.), [[κορυζιᾷ]]· ''pipitat'' (Gloss.). — Mit verstärkendem [[βου-]]: [[βουκόρυζα]] = ἡ [[μεγάλη]] [[κόρυζα]] (Men. ''Fr''. 1003 aus Suid.), [[βουκόρυζος]]· [[ἀναίσθητος]], [[ἀσύνετος]] H. — Daneben κορύναι und [[κροῦμαι]]· μύξαι H. (richtig?).<br />'''Etymology''': Ausgang wie [[κόνυζα]] u. a. (s. d.); ohne sichere Anknüpfung. Seit Fick (s. Bq) mit einem german. Wort für ‘(Nasen)schleim', z. B. ags. ''hrot'', ahd. (''h'')''roz'' [[Rotz]] verbunden, das indessen als Verbalnomen zu ags. ''hrūtan'', ahd. ''hrūzzan'' [[knurren]], [[schnarchen]] gehört. Persson Beitr. 2, 886f. zieht noch heran lat. ''mūs''-''cerda'' [[Mäusekot]] und — ohne Dental wie κορύναι — awno. ''hǫrr'' [[Nasenschleim]], ahd. ''horo'', -''awes'' [[Kot]], [[Schmutz]] u. a. m. Nicht mit Danielsson Gramm. u. et. Stud. 1, 31 zu [[κόρυς]] unter Berufung auf H.: [[κόρυζα]]· ... περὶ κεφαλὴν [[πάθος]], eine offensichtliche Volksetymologie. Weitgehende Kombinationen bei Specht Ursprung 118, 209, 232, wo auch Lit.<br />'''Page''' 1,924
}}
}}

Latest revision as of 14:56, 11 February 2023

English (LSJ)

ης, ἡ,
A mucous discharge from the nostrils, rheum, Ruf. Onom.33, Gal.5.253; κορύζης τὴν ῥῖνα μεστός Luc.DMort.6.2; also, running at the nose, Gal.7.107; in this sense in plural, Hp.Prog.14, Gal. 10.513; inflammatory nasal catarrh, Hp.VM18, Gal.10.513, 18(2).180.
II metaph., drivelling, stupidity, Luc.DMort.20.4, Hist. Conscr.31, Alex.20; κορύζης καὶ λέμφου ἔμπλεως Lib.Decl.33.29.

German (Pape)

[Seite 1488] ἡ, Etkältung u. daraus entstandene Krankheit, die sich am Kopf (κόῤῥη, κορυς) zu zeigen pflegt, Schnupfen, Katarrh, Hippocr. u. a. Medic.; auch die Unreinigkeit der Nase, der Rotz, κορύζης μὲν τὴν ῥῖνα, λήμης δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς μεστὸν ὄντα Luc. D. Mort. 6, 2. – Weil dadurch die Geruchs- u. Gehörwerlzeuge abgestumpft werden, Stumpfsinn übh., Dummheit, wie pituita, λήρου πολλοῦ καὶ κορύζης συγγραφικῆς γἐμουσα Luc. hist. conscr. 31, vgl. Alex. 20; a. Sp. S. Ruhnk. zn Tim. p. 165.

French (Bailly abrégé)

ης (ἡ) :
1 écoulement, rhume;
2 rhume qui émousse la sensibilité ; sottise, stupidité.
Étymologie: DELG cf. vha. hruzzan « grogner, ronfler ».

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

κόρυζα -ας, ἡ snot; plur. neusverkoudheid; Hp.; overdr. stompzinnigheid.

Russian (Dvoretsky)

κόρυζα:
1 насморк, гнойное истечение из носа (κορύζης τὴν ῥῖνα μεστός Luc.);
2 тупоумие (λῆρος καὶ κ. Luc.).

Greek Monolingual

η (ΑM κόρυζα)
1. ρινικός κατάρρους, κρυολόγημα με καταρροή, συνάχι
2. η βλέννα της μύτης, η μύξα («κορύζης μὲν τὴν ῥῖνα, λήμης δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς μεστὸν ὄντα», Λουκιαν.)
νεοελλ.
λοιμώδης νόσος τών βοοειδών
νεοελλ.-μσν.
νόσος που προσβάλλει τα πουλερικά
αρχ.
βλακεία, ανοησίακενοδοξία καὶ τῦφος καὶ πολλὴ κόρυζα», Λουκιαν.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Συνδέεται πιθ. με το αγγλοσαξ. hrot «βλέννα, μύξα», το αρχ. άνω γερμ. (h)roz «μύξα» και με ρ. όπως το αγγλοσαξ. hrūtan και το αρχ. άνω γερμ. hruzzan με σημ. «γρυλλίζω, ροχαλίζω». Η γλώσσα του Ησυχίου «κόρυζα·...περὶ κεφαλὴν πάθος» δεν δικαιολογεί σύνδεση με το κόρυς. Αν τέτοια σύνδεση υπήρχε στο γλωσσικό αίσθημα τών Αρχαίων, θα πρέπει να ήταν παρετυμολογική.
ΠΑΡ. αρχ. κορυζάς, κορυζώ, κορυζώδης
μσν.
κορυζιάρης
νεοελλ.
κορυζιάζω.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό) μσν. κορυζοποιώ. (Β' συνθετικό) αρχ. βουκόρυζα.

Greek Monotonic

κόρυζα: -ης, ἡ, «τρέξιμο» της μύτης, καταρροή, Λατ. pituita, σε Λουκ.· μεταφ., εκροή σάλιου, άνοια, στον ίδ.

Greek (Liddell-Scott)

κόρυζα: -ης, -ἡ, καταρροὴ τῆς ῥινός, «μύξα», λατ. pituita, Ἱππ. π. Ἀρχ. Ἰητρ. 15, κ. ἀλλ.· κορύζης τὴν ῥῖνα μεστὸς Λουκ. Νεκρικ. Διάλογ. 6, 2· πρβλ. κατάρρος. ΙΙ. μεταφ., μωρία, βλακεία, ὡς τὸ λατ. pituita, Λουκ. Νεκρικ. Διάλογ. 20. 4, πῶς δεῖ Ἱστ. συγγρ. 31, Ἀλέξ. 20, κ. ἀλλ., πρβλ. Casaub Pers. 2. 57· ἴδε βλέννα, βλέννος.

Frisk Etymological English

Grammatical information: f.
Meaning: mucous discharge from the nostrils, rheum (Hp., Gal., Luc.), metaph. stupidity (Luc., Lib.).
Derivatives: κορυζώδης with a cold (Hp.), κορυζᾶς id. (Men. Fr. 1003; cf. Körte ad loc.), -ζάω have a cold, be stupid (Pl., Arist., Plb.), κορυζιᾳ̃ pipitat (Gloss.). - With intensifying βου-: βου-κόρυζα = ἡ μεγάλη κόρυζα (Men. Fr. 1003 from Suid.), βουκόρυζος ἀναίσθητος, ἀσύνετος H. - Further κορύναι and κροῦμαι μύξαι H. (correct?).
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]
Etymology: Ending as κόνυζα (s. v.); without certain connection. Since Fick (s. Bq) one compares a German. word for mucus, e. g. OE hrot, OHG (h)roz mucus, which is a verbal noun of OE hrūtan, OHG hrūzzan grumble, snore (Pok. 571, 573?). Persson Beitr. 2, 886f. adduces also Lat. mūs-cerda mouse-excrments and - without dental like κορύναι - OWNo. hǫrr mucus, OHG horo, -awes excrements, dirt etc. Not with Danielsson Gramm. u. et. Stud. 1, 31 to κόρυς referring to H.: κόρυζα ... περὶ κεφαλην πάθος, clearly folk-etymology. See Specht Ursprung 118, 209, 232. If Pre-Greek, from *korudy-a?

Middle Liddell

κόρυζα, ης, ἡ,
a running at the nose, Lat. pituita, Luc.: —metaph. drivelling, stupidity, Luc.

Frisk Etymology German

κόρυζα: {kóruza}
Grammar: f.
Meaning: Schnupfen, Nasenschleim (Hp., Gal., Luk. u. a.), übertr. Dummheit (Luk., Lib.).
Derivative: Davon κορυζώδης verschnupft (Hp.), κορυζᾶς ib. (Men. Fr. 1003; vgl. Körte z. St.), -ζάω den Schnupfen haben, dumm sein (Pl., Arist., Plb. u. a.), κορυζιᾷ· pipitat (Gloss.). — Mit verstärkendem βου-: βουκόρυζα = ἡ μεγάλη κόρυζα (Men. Fr. 1003 aus Suid.), βουκόρυζος· ἀναίσθητος, ἀσύνετος H. — Daneben κορύναι und κροῦμαι· μύξαι H. (richtig?).
Etymology: Ausgang wie κόνυζα u. a. (s. d.); ohne sichere Anknüpfung. Seit Fick (s. Bq) mit einem german. Wort für ‘(Nasen)schleim', z. B. ags. hrot, ahd. (h)roz Rotz verbunden, das indessen als Verbalnomen zu ags. hrūtan, ahd. hrūzzan knurren, schnarchen gehört. Persson Beitr. 2, 886f. zieht noch heran lat. mūs-cerda Mäusekot und — ohne Dental wie κορύναι — awno. hǫrr Nasenschleim, ahd. horo, -awes Kot, Schmutz u. a. m. Nicht mit Danielsson Gramm. u. et. Stud. 1, 31 zu κόρυς unter Berufung auf H.: κόρυζα· ... περὶ κεφαλὴν πάθος, eine offensichtliche Volksetymologie. Weitgehende Kombinationen bei Specht Ursprung 118, 209, 232, wo auch Lit.
Page 1,924