tamdiu: Difference between revisions
Καλὸν δὲ καὶ γέροντι μανθάνειν σοφά → Addiscere aliquid digna res etiam seni → Auch einem Greis ist etwas Weises lernen Zier
m (Text replacement - "<b>[[" to "[[") |
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2") Tags: Mobile edit Mobile web edit |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LaEn | |||
|lnetxt=tamdiu ADV :: so long, for so long a time; so very long; all this time | |||
}} | |||
{{Lewis | {{Lewis | ||
|lshtext=<b>tam-dĭū</b>: (also [[separately]], tam diu; and less correctly, tandiu), adv.,<br /><b>I</b> so [[long]], for so [[long]] a [[time]].<br /><b>I</b> With comp.-[[clause]] understood (cf. tam, II. B.): [[quid]] illaec [[nunc]] tam diu [[intus]] Remoratur? as [[long]] as she does, Plaut. Cas. 4, 3, 10: [[haud]] quidquam est [[quod]] cupiam tam diu, id. Curc. 1, 3, 15: [[quid]] tam [[intus]] fuisse te dicam diu? id. Mil. 4, 5, 2: [[quid]] [[illic]] tam diu restitisti? id. Most. 3, 2, 100: [[credo]] ego miseram fuisse Penelopam quae tam diu viro suo caruit, id. Stich. 1, 1, 2: sed [[quid]] haec hic [[autem]] tam diu [[ante]] [[aedes]] stetit? id. Truc. 2, 3, 14: in [[ludo]] qui fuisti tam diu, id. As. 1, 3, 73: ubi te oblectasti tam diu? Ter. Hec. 1, 2, 9: quae tam permansit diu, id. ib. 3, 1, 25: abs te tam diu [[nihil]] litterarum? Cic. Att. 1, 2, 1: te abfuisse tam diu a nobis dolui, id. Fam. 2, 1, 2: [[ducenti]] [[ferme]] et [[decem]] anni colliguntur: tam diu Germania vincitur. for so [[long]] a [[time]] as this has [[Germany]] been defeated, Tac. G. 37. —<br /><b>II</b> As [[antecedent]] of a [[temporal]] [[clause]], introduced by [[quam]] diu (diu [[repeated]], cf. tam, I. B. 2.), [[quam]], dum, [[quoad]]: tam diu ... [[quam]] diu, etc., as [[long]] as.<br /> <b>A</b> By [[quam]] diu ([[both]] clauses [[take]] the [[same]] tense; and if in [[past]] [[time]], the perf. indic.): ego tam diu [[requiesco]] [[quam]] diu aut ad te [[scribo]] aut tuas litteras [[lego]], Cic. Att. 9, 4, 1: [[ratio]] tam diu [[potens]] est, [[quam]] diu deducta est ab affectibus, Sen. Ira, 1, 7, 3: ([[Verres]]) tam diu in imperio suo classem vidit [[quam]] diu [[convivium]] ejus praetervecta est, Cic. Verr. 2, 5, 33, § 86: ([[Bibulus]]) se [[oppido]] munitissimo tam diu tenuit [[quam]] diu in provinciā [[Parthi]] fuerunt, id. Fam. 12, 19, 2: quorum (oratorum) [[quam]] diu mansit [[imitatio]], tam diu [[genus]] illud dicendi vixit, id. Or. 2, 23, 94: [[cur]] ea (signa) [[quam]] diu [[alium]] praetorem de te in judicium iturum putasti, tam diu domi fuerunt? id. Verr. 2, 1, 19, § 51: [[ignominia]] [[illa]] tam diu in [[illo]] homine fuit, [[quam]] diu [[iste]] in provinciā mansit, id. ib. 2, 2, 27, § 67: manebit [[ergo]] [[amicitia]] tam diu, [[quam]] diu sequetur [[utilitas]], id. Fin. 2, 24, 78: qui urcus, cum recipit salem ... tam diu jam torretur, [[quam]] diu strepitum [[edit]], Col. 12, 21, 2.—With subj.: tam diu discendum est, [[quam]] diu nescias, Sen. Ep. 76, 3; cf. Cic. Tusc. 3, 31, 75; id. Verr. 2, 1, 9, § 25.—<br /> <b>B</b> By [[quam]]: [[Hortensius]] vixit tam diu [[quam]] licuit in civitate [[bene]] beateque vivere, Cic. Brut. 1, 4: M. [[Piso]] tenuit locum tam diu [[quam]] ferre potuit laborem, id. ib. 67, 236.—<br /> <b>C</b> By dum: [[Claudius]] [[usus]] est hoc Cupidine tam diu dum [[forum]] dis immortalibus habuit ornatum, [[only]] so [[long]], Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6: [[Gracchus]] tam diu laudabitur dum [[memoria]] rerum Romanarum manebit, id. Off. 2, 12, 43: eas litteras cum [[lego]], [[minus]] mihi [[turpis]] videor, sed tam diu dum [[lego]], id. Att. 9, 6, 5: (Bajae nostrae) tam diu dum tu ades sunt oblitae sui, id. Fam. 9, 12, 1.—With subj.: ne tam diu [[quidem]] [[dominus]] erit, dum ex eis (servis) de patris morte quaeratur? Cic. Rosc. Am. 28, 78; id. Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33, 96.—<br /> <b>D</b> By [[quoad]] ([[very]] [[rare]]): tam diu [[autem]] velle debebis [[quoad]] te, [[quantum]] proficias, non poenitebit, Cic. Off. 1, 1, 2.—<br /> <b>E</b> By [[donec]] ([[very]] [[rare]]): tam diu incenditur, [[donec]], etc., Col. 12, 18, 6: tam diu deferuntur [[atque]] incerta sunt, [[donec]] in [[solido]] resederunt, Sen. Q. N. 6, 9, 3; 3, 15, 5. —<br /> <b>F</b> By ut ([[very]] [[rare]]): ([[Antiochus]]) didicit [[apud]] Philonem tam diu, ut constaret [[diutius]] didicisse neminem, Cic. Ac. 2, 22, 69: quae [[inductio]] [[ante]] tam diu subigenda est, ut [[rutrum]] [[mundum]] levemus, Pall. 1, 15. | |lshtext=<b>tam-dĭū</b>: (also [[separately]], tam diu; and less correctly, tandiu), adv.,<br /><b>I</b> so [[long]], for so [[long]] a [[time]].<br /><b>I</b> With comp.-[[clause]] understood (cf. tam, II. B.): [[quid]] illaec [[nunc]] tam diu [[intus]] Remoratur? as [[long]] as she does, Plaut. Cas. 4, 3, 10: [[haud]] quidquam est [[quod]] cupiam tam diu, id. Curc. 1, 3, 15: [[quid]] tam [[intus]] fuisse te dicam diu? id. Mil. 4, 5, 2: [[quid]] [[illic]] tam diu restitisti? id. Most. 3, 2, 100: [[credo]] ego miseram fuisse Penelopam quae tam diu viro suo caruit, id. Stich. 1, 1, 2: sed [[quid]] haec hic [[autem]] tam diu [[ante]] [[aedes]] stetit? id. Truc. 2, 3, 14: in [[ludo]] qui fuisti tam diu, id. As. 1, 3, 73: ubi te oblectasti tam diu? Ter. Hec. 1, 2, 9: quae tam permansit diu, id. ib. 3, 1, 25: abs te tam diu [[nihil]] litterarum? Cic. Att. 1, 2, 1: te abfuisse tam diu a nobis dolui, id. Fam. 2, 1, 2: [[ducenti]] [[ferme]] et [[decem]] anni colliguntur: tam diu Germania vincitur. for so [[long]] a [[time]] as this has [[Germany]] been defeated, Tac. G. 37. —<br /><b>II</b> As [[antecedent]] of a [[temporal]] [[clause]], introduced by [[quam]] diu (diu [[repeated]], cf. tam, I. B. 2.), [[quam]], dum, [[quoad]]: tam diu ... [[quam]] diu, etc., as [[long]] as.<br /> <b>A</b> By [[quam]] diu ([[both]] clauses [[take]] the [[same]] tense; and if in [[past]] [[time]], the perf. indic.): ego tam diu [[requiesco]] [[quam]] diu aut ad te [[scribo]] aut tuas litteras [[lego]], Cic. Att. 9, 4, 1: [[ratio]] tam diu [[potens]] est, [[quam]] diu deducta est ab affectibus, Sen. Ira, 1, 7, 3: ([[Verres]]) tam diu in imperio suo classem vidit [[quam]] diu [[convivium]] ejus praetervecta est, Cic. Verr. 2, 5, 33, § 86: ([[Bibulus]]) se [[oppido]] munitissimo tam diu tenuit [[quam]] diu in provinciā [[Parthi]] fuerunt, id. Fam. 12, 19, 2: quorum (oratorum) [[quam]] diu mansit [[imitatio]], tam diu [[genus]] illud dicendi vixit, id. Or. 2, 23, 94: [[cur]] ea (signa) [[quam]] diu [[alium]] praetorem de te in judicium iturum putasti, tam diu domi fuerunt? id. Verr. 2, 1, 19, § 51: [[ignominia]] [[illa]] tam diu in [[illo]] homine fuit, [[quam]] diu [[iste]] in provinciā mansit, id. ib. 2, 2, 27, § 67: manebit [[ergo]] [[amicitia]] tam diu, [[quam]] diu sequetur [[utilitas]], id. Fin. 2, 24, 78: qui urcus, cum recipit salem ... tam diu jam torretur, [[quam]] diu strepitum [[edit]], Col. 12, 21, 2.—With subj.: tam diu discendum est, [[quam]] diu nescias, Sen. Ep. 76, 3; cf. Cic. Tusc. 3, 31, 75; id. Verr. 2, 1, 9, § 25.—<br /> <b>B</b> By [[quam]]: [[Hortensius]] vixit tam diu [[quam]] licuit in civitate [[bene]] beateque vivere, Cic. Brut. 1, 4: M. [[Piso]] tenuit locum tam diu [[quam]] ferre potuit laborem, id. ib. 67, 236.—<br /> <b>C</b> By dum: [[Claudius]] [[usus]] est hoc Cupidine tam diu dum [[forum]] dis immortalibus habuit ornatum, [[only]] so [[long]], Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6: [[Gracchus]] tam diu laudabitur dum [[memoria]] rerum Romanarum manebit, id. Off. 2, 12, 43: eas litteras cum [[lego]], [[minus]] mihi [[turpis]] videor, sed tam diu dum [[lego]], id. Att. 9, 6, 5: (Bajae nostrae) tam diu dum tu ades sunt oblitae sui, id. Fam. 9, 12, 1.—With subj.: ne tam diu [[quidem]] [[dominus]] erit, dum ex eis (servis) de patris morte quaeratur? Cic. Rosc. Am. 28, 78; id. Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33, 96.—<br /> <b>D</b> By [[quoad]] ([[very]] [[rare]]): tam diu [[autem]] velle debebis [[quoad]] te, [[quantum]] proficias, non poenitebit, Cic. Off. 1, 1, 2.—<br /> <b>E</b> By [[donec]] ([[very]] [[rare]]): tam diu incenditur, [[donec]], etc., Col. 12, 18, 6: tam diu deferuntur [[atque]] incerta sunt, [[donec]] in [[solido]] resederunt, Sen. Q. N. 6, 9, 3; 3, 15, 5. —<br /> <b>F</b> By ut ([[very]] [[rare]]): ([[Antiochus]]) didicit [[apud]] Philonem tam diu, ut constaret [[diutius]] didicisse neminem, Cic. Ac. 2, 22, 69: quae [[inductio]] [[ante]] tam diu subigenda est, ut [[rutrum]] [[mundum]] levemus, Pall. 1, 15. | ||
| Line 7: | Line 10: | ||
{{Georges | {{Georges | ||
|georg=[[tam]]-diū, Adv., I) so [[lange]], [[nur]] so [[lange]], [[von]] [[einer]] bestimmten [[Zeit]], [[mit]] folg. [[quamdiu]], [[quoad]], [[dum]], [[quam]], [[donec]], zB. [[tamdiu]] [[requiesco]], [[quamdiu]] [[scribo]], Cic.: [[tamdiu]] [[vobis]] cordi sumus, [[quamdiu]] usui, Sen. rhet.: [[tamdiu]] [[velle]] debebis, [[quoad]] te [[non]] paenitebit, Cic.: [[tamdiu]] laudabitur, [[dum]] [[memoria]] manebit, Cic.: vixit [[tamdiu]], [[quam]] [[licuit]], Cic.: [[tamdiu]], [[donec]] etc., Colum.: [[tamdiu]] ut (= [[donec]], [[dum]]), zB. [[tamdiu]] subigenda est, ut... levemus, d.i. [[bis]], Pallad. – II) so [[lange]], d.i. a) so [[sehr]] [[lange]], [[sehr]] [[lange]], Cic. u. Nep. – b) [[seit]] so langer [[Zeit]], Plaut. u. Tac. | |georg=[[tam]]-diū, Adv., I) so [[lange]], [[nur]] so [[lange]], [[von]] [[einer]] bestimmten [[Zeit]], [[mit]] folg. [[quamdiu]], [[quoad]], [[dum]], [[quam]], [[donec]], zB. [[tamdiu]] [[requiesco]], [[quamdiu]] [[scribo]], Cic.: [[tamdiu]] [[vobis]] cordi sumus, [[quamdiu]] usui, Sen. rhet.: [[tamdiu]] [[velle]] debebis, [[quoad]] te [[non]] paenitebit, Cic.: [[tamdiu]] laudabitur, [[dum]] [[memoria]] manebit, Cic.: vixit [[tamdiu]], [[quam]] [[licuit]], Cic.: [[tamdiu]], [[donec]] etc., Colum.: [[tamdiu]] ut (= [[donec]], [[dum]]), zB. [[tamdiu]] subigenda est, ut... levemus, d.i. [[bis]], Pallad. – II) so [[lange]], d.i. a) so [[sehr]] [[lange]], [[sehr]] [[lange]], Cic. u. Nep. – b) [[seit]] so langer [[Zeit]], Plaut. u. Tac. | ||
}} | }} | ||
Revision as of 15:39, 19 October 2022
Latin > English
tamdiu ADV :: so long, for so long a time; so very long; all this time
Latin > English (Lewis & Short)
tam-dĭū: (also separately, tam diu; and less correctly, tandiu), adv.,
I so long, for so long a time.
I With comp.-clause understood (cf. tam, II. B.): quid illaec nunc tam diu intus Remoratur? as long as she does, Plaut. Cas. 4, 3, 10: haud quidquam est quod cupiam tam diu, id. Curc. 1, 3, 15: quid tam intus fuisse te dicam diu? id. Mil. 4, 5, 2: quid illic tam diu restitisti? id. Most. 3, 2, 100: credo ego miseram fuisse Penelopam quae tam diu viro suo caruit, id. Stich. 1, 1, 2: sed quid haec hic autem tam diu ante aedes stetit? id. Truc. 2, 3, 14: in ludo qui fuisti tam diu, id. As. 1, 3, 73: ubi te oblectasti tam diu? Ter. Hec. 1, 2, 9: quae tam permansit diu, id. ib. 3, 1, 25: abs te tam diu nihil litterarum? Cic. Att. 1, 2, 1: te abfuisse tam diu a nobis dolui, id. Fam. 2, 1, 2: ducenti ferme et decem anni colliguntur: tam diu Germania vincitur. for so long a time as this has Germany been defeated, Tac. G. 37. —
II As antecedent of a temporal clause, introduced by quam diu (diu repeated, cf. tam, I. B. 2.), quam, dum, quoad: tam diu ... quam diu, etc., as long as.
A By quam diu (both clauses take the same tense; and if in past time, the perf. indic.): ego tam diu requiesco quam diu aut ad te scribo aut tuas litteras lego, Cic. Att. 9, 4, 1: ratio tam diu potens est, quam diu deducta est ab affectibus, Sen. Ira, 1, 7, 3: (Verres) tam diu in imperio suo classem vidit quam diu convivium ejus praetervecta est, Cic. Verr. 2, 5, 33, § 86: (Bibulus) se oppido munitissimo tam diu tenuit quam diu in provinciā Parthi fuerunt, id. Fam. 12, 19, 2: quorum (oratorum) quam diu mansit imitatio, tam diu genus illud dicendi vixit, id. Or. 2, 23, 94: cur ea (signa) quam diu alium praetorem de te in judicium iturum putasti, tam diu domi fuerunt? id. Verr. 2, 1, 19, § 51: ignominia illa tam diu in illo homine fuit, quam diu iste in provinciā mansit, id. ib. 2, 2, 27, § 67: manebit ergo amicitia tam diu, quam diu sequetur utilitas, id. Fin. 2, 24, 78: qui urcus, cum recipit salem ... tam diu jam torretur, quam diu strepitum edit, Col. 12, 21, 2.—With subj.: tam diu discendum est, quam diu nescias, Sen. Ep. 76, 3; cf. Cic. Tusc. 3, 31, 75; id. Verr. 2, 1, 9, § 25.—
B By quam: Hortensius vixit tam diu quam licuit in civitate bene beateque vivere, Cic. Brut. 1, 4: M. Piso tenuit locum tam diu quam ferre potuit laborem, id. ib. 67, 236.—
C By dum: Claudius usus est hoc Cupidine tam diu dum forum dis immortalibus habuit ornatum, only so long, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6: Gracchus tam diu laudabitur dum memoria rerum Romanarum manebit, id. Off. 2, 12, 43: eas litteras cum lego, minus mihi turpis videor, sed tam diu dum lego, id. Att. 9, 6, 5: (Bajae nostrae) tam diu dum tu ades sunt oblitae sui, id. Fam. 9, 12, 1.—With subj.: ne tam diu quidem dominus erit, dum ex eis (servis) de patris morte quaeratur? Cic. Rosc. Am. 28, 78; id. Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33, 96.—
D By quoad (very rare): tam diu autem velle debebis quoad te, quantum proficias, non poenitebit, Cic. Off. 1, 1, 2.—
E By donec (very rare): tam diu incenditur, donec, etc., Col. 12, 18, 6: tam diu deferuntur atque incerta sunt, donec in solido resederunt, Sen. Q. N. 6, 9, 3; 3, 15, 5. —
F By ut (very rare): (Antiochus) didicit apud Philonem tam diu, ut constaret diutius didicisse neminem, Cic. Ac. 2, 22, 69: quae inductio ante tam diu subigenda est, ut rutrum mundum levemus, Pall. 1, 15.
Latin > French (Gaffiot 2016)
tamdĭū⁹ ou tam dĭū, aussi longtemps, si longtemps : abs te tamdiu nihil litterarum Cic. Att. 1, 2, 1, si longtemps point de lettre de toi || [en corrélation avec quamdiu, quoad, dum, donec ] aussi longtemps que, tant que, v. ces mots || [avec quam ] : vixit tamdiu quam licuit... vivere Cic. Br. 4, il a vécu aussi longtemps qu’on pouvait vivre..., cf. Cic. Br. 236 || [avec ut consécutif] tellement longtemps, que : Cic. Ac. 2, 69.
Latin > German (Georges)
tam-diū, Adv., I) so lange, nur so lange, von einer bestimmten Zeit, mit folg. quamdiu, quoad, dum, quam, donec, zB. tamdiu requiesco, quamdiu scribo, Cic.: tamdiu vobis cordi sumus, quamdiu usui, Sen. rhet.: tamdiu velle debebis, quoad te non paenitebit, Cic.: tamdiu laudabitur, dum memoria manebit, Cic.: vixit tamdiu, quam licuit, Cic.: tamdiu, donec etc., Colum.: tamdiu ut (= donec, dum), zB. tamdiu subigenda est, ut... levemus, d.i. bis, Pallad. – II) so lange, d.i. a) so sehr lange, sehr lange, Cic. u. Nep. – b) seit so langer Zeit, Plaut. u. Tac.
