ἰσημερινός: Difference between revisions
αἴθ' ἔγω, χρυσοστέφαν' Ἀφρόδιτα, τόνδε τὸν πάλον λαχοίην (Sappho, fr. 33 L-P) → Oh gold-crowned Aphrodite, if only this winning lot could fall to me
| Line 20: | Line 20: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-ή, -ό (Α [[ἰσημερινός]], -ή, -όν)<br />αυτός που σχετίζεται ή αναφέρεται στην [[ισημερία]] ή στον ισημερινό (α. «[[θερμικός]] [[ισημερινός]]» β. «[[μαγνητικός]] [[ισημερινός]]» γ. «ισημερινή [[γραμμή]]»«)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>το αρσ. ως ουσ.</b> ο [[ισημερινός]]<br />ο [[μεγάλος]] [[νοητός]] [[κύκλος]] [[γύρω]] από τη γήινη [[σφαίρα]], που βρίσκεται σε ίση [[απόσταση]] από τους γεωγραφικούς πόλους, σε ένα επίπεδο κάθετο [[προς]] τον άξονα της Γης. Εκτός από τη Γη, και τα άλλα αστρικά σώματα έχουν ισημερινό<br /><b>2.</b> (<b>το αρσ. ως κύριο όν.</b>) <i>ο Ισημερινός</i><br />το [[κράτος]] Εκουαδόρ της Λατινικής Αμερικής του οποίου η επίσημη [[ονομασία]] [[είναι]] Δημοκρατία του Ισημερινού<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «ισημερινά [[σημεία]]» — τα δύο [[σημεία]] της ουράνιας σφαίρας [[κατά]] τα οποία ο [[ουράνιος]] [[ισημερινός]] τέμνει την εκλειπτική<br /><b>αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «[[ἰσημερινός]] [[κύκλος]]» — ο [[κύκλος]] της σφαίρας ο [[οποίος]] απέχει [[εξίσου]] από τους δύο πόλους<br />β) «ἰσημεριναὶ ὧραι» — σταθερές ὥρες, καθεμιά από τις οποίες [[είναι]] το 1/24 του ημερονυκτίου<br />γ) «πυρὸς [[ἰσημερινός]]» — [[σίτος]] που σπείρεται [[κατά]] την [[ισημερία]] <b>(Θεόφρ.)</b>.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ἰσ</i>(<i>ο</i>)- <span style="color: red;">+</span> [[ἡμερινός]] (<span style="color: red;"><</span> [[ἡμέρα]]), [[πρβλ]]. | |mltxt=-ή, -ό (Α [[ἰσημερινός]], -ή, -όν)<br />αυτός που σχετίζεται ή αναφέρεται στην [[ισημερία]] ή στον ισημερινό (α. «[[θερμικός]] [[ισημερινός]]» β. «[[μαγνητικός]] [[ισημερινός]]» γ. «ισημερινή [[γραμμή]]»«)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>το αρσ. ως ουσ.</b> ο [[ισημερινός]]<br />ο [[μεγάλος]] [[νοητός]] [[κύκλος]] [[γύρω]] από τη γήινη [[σφαίρα]], που βρίσκεται σε ίση [[απόσταση]] από τους γεωγραφικούς πόλους, σε ένα επίπεδο κάθετο [[προς]] τον άξονα της Γης. Εκτός από τη Γη, και τα άλλα αστρικά σώματα έχουν ισημερινό<br /><b>2.</b> (<b>το αρσ. ως κύριο όν.</b>) <i>ο Ισημερινός</i><br />το [[κράτος]] Εκουαδόρ της Λατινικής Αμερικής του οποίου η επίσημη [[ονομασία]] [[είναι]] Δημοκρατία του Ισημερινού<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «ισημερινά [[σημεία]]» — τα δύο [[σημεία]] της ουράνιας σφαίρας [[κατά]] τα οποία ο [[ουράνιος]] [[ισημερινός]] τέμνει την εκλειπτική<br /><b>αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «[[ἰσημερινός]] [[κύκλος]]» — ο [[κύκλος]] της σφαίρας ο [[οποίος]] απέχει [[εξίσου]] από τους δύο πόλους<br />β) «ἰσημεριναὶ ὧραι» — σταθερές ὥρες, καθεμιά από τις οποίες [[είναι]] το 1/24 του ημερονυκτίου<br />γ) «πυρὸς [[ἰσημερινός]]» — [[σίτος]] που σπείρεται [[κατά]] την [[ισημερία]] <b>(Θεόφρ.)</b>.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ἰσ</i>(<i>ο</i>)- <span style="color: red;">+</span> [[ἡμερινός]] (<span style="color: red;"><</span> [[ἡμέρα]]), [[πρβλ]]. [[καθημερινός]], [[νυχθημερινός]]]. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''ἰσημερινός:''' равноденственный ([[ἀνατολή]] Arst.): ὁ ἰ. [[κύκλος]] Arst., Plut. экватор; ἡ ἰσημερινὴ [[ζώνη]] Plut. экваториальный, т. е. жаркий пояс. | |elrutext='''ἰσημερινός:''' равноденственный ([[ἀνατολή]] Arst.): ὁ ἰ. [[κύκλος]] Arst., Plut. экватор; ἡ ἰσημερινὴ [[ζώνη]] Plut. экваториальный, т. е. жаркий пояс. | ||
}} | }} | ||
Revision as of 07:55, 24 August 2021
English (LSJ)
ή, όν, A equinoctial, ἀνατολή, δυσμή, Arist.Mete.363a34,b1, cf. Str.2.1.11; σκιά Hipparch.1.3.6, cf. Str.2.1.20; ζῴδιον Ptol.Tetr.31; ὧραι standard hours (opp. καιρικός, q.v.), each = 1/24 of the νυχθήμερον, Hipparch.1.1.10, Ptol.Alm.2.9, Gal.10.479, etc.; πυρὸς ἰ. wheat sown at that time, Thphr.CP4.11.4; ὁ ἰ. κύκλος celestial equator, Arist.Mete.345a3, Euc.Phaen.p.4M., Plu.2.429f, etc.; ὁ ἰ. (sc. κύκλος), Hipparch.1.10.22, Str.1.1.21, etc.; ἁψίς Jul.Or.5.168c; ἰ. χρόνοι time-degrees [each = 4 time-minutes] of the equator, Ptol. Alm.1.16.
German (Pape)
[Seite 1263] zur Tag- u. Nachtgleiche gehörig, äquinoctialisch; δυσμή, ἀνατολή, Arist. Meteorl. 2, 6; Plut.; ὁ ἰσ., der Aequator, Ptolem.
Greek (Liddell-Scott)
ἰσημερινός: -ή, -όν, ἀνήκων εἰς τὴν ἰσημερίαν, ἀνατολή, δυσμὴ Ἀριστ. Μετεωρ. 2. 6, 3, κ. ἀλλ., Στράβ. 71· πυρὸς ἰσημερινός, σῖτος σπειρόμενος κατὰ τὴν ἰσημερίαν, Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 4. 11, 4· ὁ ἰσ. κύκλος, ὁ κύκλος τῆς σφαίρας ὁ ἀπέχων ἐξ ἴσου ἀπὸ τῶν δύο πόλων, Πλούτ. 2. 429F, κτλ.· ὁ ἰσημ. (δηλ. κύκλος) Πτολ.· ἰσ. χρόνοι, αἱ μοῖραι τοῦ ἰσημερινοῦ, ὁ αὐτ.
French (Bailly abrégé)
ή, όν :
équinoxial : ὁ ἰσημερινὸς κύκλος ou simpl. ὁ ἰσημερινός l’équateur.
Étymologie: ἰσημερία.
Greek Monolingual
-ή, -ό (Α ἰσημερινός, -ή, -όν)
αυτός που σχετίζεται ή αναφέρεται στην ισημερία ή στον ισημερινό (α. «θερμικός ισημερινός» β. «μαγνητικός ισημερινός» γ. «ισημερινή γραμμή»«)
νεοελλ.
το αρσ. ως ουσ. ο ισημερινός
ο μεγάλος νοητός κύκλος γύρω από τη γήινη σφαίρα, που βρίσκεται σε ίση απόσταση από τους γεωγραφικούς πόλους, σε ένα επίπεδο κάθετο προς τον άξονα της Γης. Εκτός από τη Γη, και τα άλλα αστρικά σώματα έχουν ισημερινό
2. (το αρσ. ως κύριο όν.) ο Ισημερινός
το κράτος Εκουαδόρ της Λατινικής Αμερικής του οποίου η επίσημη ονομασία είναι Δημοκρατία του Ισημερινού
3. φρ. «ισημερινά σημεία» — τα δύο σημεία της ουράνιας σφαίρας κατά τα οποία ο ουράνιος ισημερινός τέμνει την εκλειπτική
αρχ.
φρ. α) «ἰσημερινός κύκλος» — ο κύκλος της σφαίρας ο οποίος απέχει εξίσου από τους δύο πόλους
β) «ἰσημεριναὶ ὧραι» — σταθερές ὥρες, καθεμιά από τις οποίες είναι το 1/24 του ημερονυκτίου
γ) «πυρὸς ἰσημερινός» — σίτος που σπείρεται κατά την ισημερία (Θεόφρ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. < ἰσ(ο)- + ἡμερινός (< ἡμέρα), πρβλ. καθημερινός, νυχθημερινός].
Russian (Dvoretsky)
ἰσημερινός: равноденственный (ἀνατολή Arst.): ὁ ἰ. κύκλος Arst., Plut. экватор; ἡ ἰσημερινὴ ζώνη Plut. экваториальный, т. е. жаркий пояс.
