impertio

Latin > English (Lewis & Short)

impertio: (inp-; also impartio, Liv. 38, 36), īvi or ĭi, ītum (old
I fut. impertibis, Nov. ap. Non. 27, 33; Com. Fragm. v. 12 Rib.), 4 (also in the dep. form im-pertior; inf. impertiri, Ter. Ad. 3, 2, 22; Verg. Cat. 15; App. M. 3, p. 215 al.), v. a. in-partio, to share with another, to communicate, bestow, impart a thing (class.; a favorite word of Cic.; cf. communico, participo, partior).—With dat.: si quam praestantiam virtutis, ingenii, fortunae consecuti sunt, impertiant ea suis communicentque cum proximis, Cic. Lael. 19, 70: oneris mei partem nemini impertio, id. Sull. 3, 9: te exorabo, ut mihi quoque et Catulo tuae suavitatis aliquid impertias, id. de Or. 2, 4, 16: imperti etiam populo potestatis aliquid, id. Rep. 2, 28; id. Fragm. ap. Non. 37, 27: si aliquid impertivit tibi sui consilii, id. Fam. 5, 2, 9: unum diem festum Marcellis, id. Verr. 2, 2, 21, § 51: dolorem suum nobis, id. Att. 2, 23, 2: molestias senectutis suae vestris familiis, id. Fragm. ap. Non. 37, 25 (Rep. 5, 8 Mos.): Terentia impertit tibi multam salutem, salutes thee heartily, id. Att. 2, 12, 4: hominibus indigentibus de re familiari, id. Off. 2, 15, 54: talem te et nobis impertias, wouldst show, id. Rosc. Am. 4, 11: a te peto, ut aliquid impertias temporis huic quoque cogitationi, id. Att. 9, 11, A, 3: tantum temporis huic studio, id. Balb. 1, 3: aures studiis honestis, Tac. A. 14, 21: aliquid suorum studiorum philosophiae quoque, Cic. Fin. 5, 2, 6: meum laborem hominum periculis sublevandis, id. Mur. 4, 8: aliis gaudium suum, Liv. 27, 51, 4: conjugibus liberisque tam laetum nuntium, id. 27, 51, 7.— With ad: nihil tuae prudentiae ad salutem meam, Cic. Att. 3, 15, 7: (ignis) ceteris naturis omnibus salutarem impertit et vitalem calorem, id. N. D. 2, 10, 27.—In pass.: huic plausus maximi, signa praeterea benevolentiae permulta a bonis impertiuntur, Cic. Att. 2, 18, 1: viro forti collegae meo laus impertitur, id. Cat. 3, 6, 14: pro his impertitis oppugnatum patriam nostram veniunt, i. e. for these favors, benefits, Liv. 21, 41, 13. —Absol.: quibus potest, impertit, Lucil. ap. Non. 37, 22: si quid novisti rectius istis, candidus imperti: si non, his utere mecum, Hor. Ep. 1, 6, 68.—
II Transf.: aliquem aliqua re, to make one a sharer or partaker in any thing, to present him with (very rare; not in Cic.): advenientem peregre erum suum Stratippoclem Salva impertit salute Epidicus, greets, wishes health, Plaut. Epid. 1, 2, 23: Parmenonem suum plurima salute, Ter. Eun. 2, 2, 40; cf. Plaut. Ps. 1, 5, 40: obsecret, se ut nuntio hoc impertiam, id. Stich. 2, 1, 27: neque quemquam osculo impertiit, ac ne resalutatione quidem, Suet. Ner. 37: solos numquam donis impertiendos putavit, id. Aug. 25: reliquit eum nullo praeter auguralis sacerdotii honore impertitum, id. Claud. 4.— Pass.: doctrinis, quibus puerilis aetas impertiri debet, Nep. Att. 1, 2.— In dep. form: cesso eram hoc malo impertiri propere? Ter. Ad. 3, 2, 22.

Latin > French (Gaffiot 2016)

impertiō¹¹ (-partĭō Cassian. Coll. 21, 6 ), īvī ou ĭī, ītum, īre, tr., faire part de, partager, communiquer :
1 alicui aliquid : suis aliquid impertire Cic. Læl. 70, faire partager aux siens qqch. [qu’on possède], cf. Cic. Sulla 9 ; de Or. 2, 16, etc. ; alicui multam salutem Cic. Att. 2, 12, 4, adresser à qqn mille compliments || alicui de re familiari Cic. Off. 2, 54, donner à qqn de (en prenant sur) son patrimoine || consacrer, accorder, impartir : diem festum Marcellis Cic. Verr. 2, 2, 51, consacrer un jour de fête aux Marcellus, cf. Cic. Balbo 3 ; Fin. 5, 6 ; suum laborem hominum periculis sublevandis Cic. Mur. 8, consacrer sa peine à tirer les hommes du danger ; [avec ad ] Cic. Att. 3, 15, 7 || [pass.] collegæ meo laus impertitur Cic. Cat. 3, 14, mon collègue reçoit sa part d’éloges
2 aliquem aliqua re, faire participer qqn de qqch. : aliquem salute impertire Pl. Epid. 127 ; Ps. 455 ; Ter. Eun. 271, présenter à qqn ses compliments ; doctrinis impertiri Nep. Att. 1, 2, recevoir l’enseignement de sciences. formes dépon. impertiri, etc. : Ter. Ad. 320 ; Sen. Polyb. 7, 3 ; Phædr. 6, 1, 5.

Latin > German (Georges)

im-pertio (in-partio), īvī u. iī, ītum, īre, jmdm. von etwas seinen Teil geben, mitteilen, ihm etw. zuteilen, zukommen lassen, schenken, widmen (vgl. Stürenb. Cic. Arch. 10. p. 68 ed. 1.), α) alci de alqa re od. alci alqd, zB. indigentibus de re familiari, Cic. – alci civitatem, Cic.: alci multam salutem, herzlich grüßen lassen, Cic.: partem oneris alci, Cic.: tempus cogitationi, Cic. dolorem suum alci, Cic.: aliis gaudium suum, Liv.: m. dopp. Akk., se talem alci, erweisen, Cic.: alci tempus, Tac.: laudem alci, Cic.: unum diem alci, Cic.: locum sessui, Apul.: u. ohne Dat., veniam, Apul.: si quid novisti rectius istis, candidus imperti, Hor.: signa praeterea benevolentiae permulta a bonis impertiuntur, Cic. – β) alqm alqā re, zB. alqm osculo, Suet.: alqm nuntio, Plaut.: alqm honesto legato, bedenken, Apul.: alqm plurimā salute, herzlich grüßen, Ter. (u. so absol., vicinos impertio, begrüße ich, Plaut.): m. bl. Abl., salute inpertit plurimā et plenissimā, Lucil. 739. – Passiv, quibus (doctrinis) aetas puerilis impertiri debet, in denen unterwiesen werden muß, Nep.: nullo honore impertitus = donatus, Suet. – Partiz. subst., impertīta, ōrum, n., Vergünstigungen, Rechte, Liv. 21, 41, 13. – / Archaist. Fut. impertibis, Nov. com. 11. – Imperf. impertibant, Fronto de fer. Als. 3. p. 228, 16 N. – Depon. Nbff. impertiri, Ter. adelph. 320, impartiri, Sen. ad Polyb. 7 (26), 3. Vulg. Tob. 4, 9: impertiar, Phaedr. 6, 1, 5. Verg. ep. bei Macr. sat. 1, 24, 11. Vulg. Roman. 1, 11: impertire (Imperat.), Apul. met. 3, 22. Auson. parent. 28, 1 (aber Cic. ad Brut. 1, 12, 1. Liv. 38, 36, 8. Quint. 12, 11, 18. Ps. Apul. Ascl. 22 jetzt die aktive Form). – Die Schreibung impartio (s. oben zu Depon. Nbf.) auch noch Mamert. grat. act. 21, 3. Cassian. coll. 21, 6.