praeeo

Latin > English

praeeo praeire, praeivi(ii), praeitus V :: go before, precede; dictate

Latin > English (Lewis & Short)

prae-ĕo: (sometimes written in inscrr. with one e, PRAERAT, etc.), īvi and ĭi, ĭtum, īre, v. n. and
I a., to go before, lead the way, precede (syn.: praegredior, antecedo).
I Lit.
   (a)    Neutr.: ut consulibus lictores praeirent, Cic. Rep. 2, 31, 55: domino praeire, Stat. Th. 6, 519: Laevinus Romam praeivit, Liv. 26, 27 fin.: praetor dictus, qui praeiret jure et exercitu, Varr. L. L. 5, § 80 Müll.; cf.: in re militari praetor dictus, qui praeiret exercitui, id. ib. 5, 16, § 87 ib.: praeeunte carinā, Verg. A. 5, 186; Ov. F. 1, 81.—
   (b)    Act.: per avia ac derupta praeibat eum, Tac. A. 6, 21: ludos Circenses eburna effigies (Germanici) praeiret, id. ib. 2, 83.—
II Trop.
   A In gen., to go before, precede (rare but class.).
   (a)    Neutr.: naturā praeeunte, Cic. Fin. 5, 21, 58.—
   (b)    Act.: acto raptim agmine, ut famam sui praeiret, to outstrip, Tac. A. 15, 4.—
   B In partic., a relig. and publicist's t. t., to precede one in reciting a formula (as of prayer, consecration, an oath, etc.), i. e. to repeat first, to dictate any thing (the predom. signif. of the word); constr. most freq. with aliquid (alicui), and less freq. with verbis, voce, or absol.
   (a)    Aliquid (alicui): praei verba, quibus me pro legionibus devoveam, Liv. 8, 9, 4: aedem Concordiae dedicavit, coactusque pontifex maximus verba praeire, to dictate the formula of consecration, id. 9, 46, 6; cf. id. 4, 21, 5; 5, 41, 3; 10, 28, 14: praeeuntibus exsecrabile carmen sacerdotibus, id. 31, 17: sacramentum, Tac. H. 1, 36; 2, 74: obsecrationem, Suet. Claud. 22: cum scriba ex publicis tabulis sollemne ei praecationis carmen praeiret, Val. Max. 4, 1, 10.—
   (b)    Praeire verbis: praei verbis quid vis, Plaut. Rud. 5, 2, 48.—
   (g)    Absol., with dat. of the person: praeivimus commilitonibus jusjurandum more sollemni praestantibus, Plin. Ep. 10,52 (60): de scripto praeire, to read before, Plin. 28, 2, 3, § 12: ades, Luculle, Servili, dum dedico domum Ciceronis, ut mihi praeeatis, Cic. Dom. 52, 133.—
   2    Transf., apart from technical lang., to recite, read, sing, or play before one (rare but class.): ut vobis voce praeirent, quid judicaretis, Cic. Mil. 2, 3: si legentibus singulis praeire semper ipsi velint, wish to read before, Quint. 2, 5, 3; 1, 2, 12; and: praeeunte aliquā jucundā voce, id. 1, 10, 16: tibiam Caio Graccho cum populo agenti praeisse ac praemonstrasse modulos ferunt, Gell. 1, 11, 10.—
   b In partic., to lead the way, by orders, directions, precepts: omnia, uti decemviri praeierunt, facta, Liv. 43, 13 fin. (cf. praefor): si de omni quoque officio judicis praeire tibi me vis, Gell. 14, 2, 12.—Hence, praeiens, Part., going before; as subst.: praeiens, euntis, m., he who precedes another, as a precentor or leader: lectio non omnis nec semper praeeunte eget, Quint. 1, 2, 12.

Latin > French (Gaffiot 2016)

præĕō,¹¹ īvī ou ĭī, ĭtum, īre, intr. et tr.
    I intr.,
1 aller devant, précéder [dat.] : ut consulibus lictores præirent Cic. Rep. 2, 55, en sorte que des licteurs précédaient les consuls, cf. Varro L. 5, 87 ; præeunte carina Virg. En. 5, 186, la carène devançant
2 [fig.] guider : natura præeunte Cic. Fin. 5, 28, la nature servant de guide.
    II tr.,
1 précéder [pr. et fig.]: aliquem Tac. Ann. 6, 21, marcher devant qqn ; famam sui Tac. Ann. 15, 4, devancer le bruit de son approche
2 dire le premier à qqn une formule qu’il répétera : alicui verba Liv. 8, 9, 4, dicter une formule à qqn, cf. Liv. 4, 21, 5 ; 9, 46, 6 ; 10, 28, 14 ; sacramentum Tac. H. 1, 36, dicter le serment || verbis præire aliquid Pl. Rud. 1335, dicter qqch. en formule || abs^t] præire alicui Cic. Domo 133 ou præire seul Plin. 28, 12, dicter la formule
3 [d’où en gén.] dicter : vobis voce præire quid judicaretis Cic. Mil. 3, vous dicter votre jugement || prescrire, dicter des instructions : Liv. 43, 13, 8 ; Gell. 14, 2, 12. inf. pf. ordin. præisse.

Latin > German (Georges)

prae-eo, īvī u. iī, itum, īre, voran-, vorausgehen, I) eig.: Laevinus Romam praeivit, Liv.: praeeunte carinā, Verg. – m. Acc., alqm per avia, vor einem hergehen, Tac. ann. 6, 21. – II) übtr.: A) im allg.: naturā praeeunte, Cic.: m. Acc., famam sui, zuvorkommen, Tac. – B) insbes.: 1) jmdm. etwas vorsagen, vorlesen, vorsingen, vorspielen, a) im allg.: ut vobis voce praeirent, quid iudicaretis, Cic.: legentibus pr., vorlesen, Quint.: tibiam Graccho praeisse ac praemonstrasse modulos, Gell. – b) als relig. u. publiz. t. t., jmdm. eine Formel (Gebets-, Weihe-, Eidesformel) zum Nachsagen vorsagen, vorsprechen, verba, Liv.: carmen, Liv.: sacramentum, Tac.: alci preces, Curt. -praei verbis quid vis, Plaut. – absol., alqo praeeunte, Liv. u.a.: de scripto pr., Plin.: pr. alci, Cic. – 2) als Leiter od. Lehrer anordnen, angeben, Anleitung geben, omnia, ut decemviri praeierunt, facta, Liv. 43, 13, 8: pr. alci de omni officio iudicis, Gell. 14, 2, 12. – / Infin. Perf. gew. synkop. praeīsse.

Latin > Chinese

praeeo, is, ivi vel ii, ire. n. act. :: 前走。依口代筆。提人寫。— verba vel — voce ei 引其發声之言。Cum vacuus domino praeiret servus 僕於主人前空手行時。Praeeunt magistri discipulis 師提徒寫。De officio judicis praeire tibi me vis? 汝將欲我訓汝判司之職乎。