κάλχη
English (LSJ)
ἡ, (perh. a loan-word)
A murex, purple limpet, = πορφύρα, Nic.Al.393. 2 purple dye, Str.11.14.9. II rosette on the capitals of columns, IG12.372.90, 4.1484.83 (Epid., iv B.C.), 11(2).161A73 (Delos, iii B.C.), Hsch.:—written Χάλκη IG12.374.317, al., Χάλχη ib.374.103. III purple flower, Chrysanthemum coronarium, Alcm.39, Nic.Dam.76J.:—written Χάλκη in Nic.Fr.74.60, cf. Ps.-Dsc.4.58.
German (Pape)
[Seite 1315] ἡ, 1) die Purpurschnecke, der Purpursaft, Nic. Al. 391, v. l. χάλκη, die Purpurfarbe, χρῶμα ὅμοιον κάλχῃ Strab. XI p. 529. – 2) die Volute oder Schnecke am Knauf der ionischen Säule, Inscr. I. p. 282. – 3) eine Blume, Ath. XV, 682 a, aus Alcman.
Greek (Liddell-Scott)
κάλχη: ἡ, (ἴσως συγγενεύει τῷ κόγχη) ὁ κοχλίας τῆς πορφύρας, ἀλλαχοῦ πορφύρα, Νικ. Ἀλ. 393. 2) πορφυρᾶ βαφή, Στράβ. 529. ΙΙ. ἡ ἕλιξ τοῦ κιονοκράνου, «μέρος κεφαλῆς κίονος» Ἡσύχ.· ἀλλ’ ἐν Συλλ. Ἐπιγρ. 160. 1, 90, ὁ Böckh. νομίζει ὅτι αἱ κάλχαι ἢ χάλκαι (ἐν τῷ Ἐρεχθείῳ) εἶναι ὁ ἐπὶ τοῦ ἀνωτάτου μέρους τοῦ ἐπιστυλίου διάκοσμος, ἴδε σ. 282. ΙΙΙ. εἶδος βοτάνης χρώματος ὡσαύτως πορφυροῦ, Ἀλκμὰν παρ’ Ἀθην. 682Α· ― φέρεται χάλκη ἐν Νικ. Ἀποσπ. 2. 60.
French (Bailly abrégé)
ης (ἡ) :
murex, coquillage donnant la pourpre.
Étymologie: mot pê emprunté.
Greek Monolingual
η (Α κάλχη και χάλκη και χάλχη)
ο κοχλίας ή ο έλικας του ιωνικού κιονοκράνου
αρχ.
1. ο κοχλίας της πορφύρας, το κοχλιοειδές μαλάκιο πορφύρα
2. η πορφύρα, η πορφυρή βαφή που βγαίνει από το μαλάκιο πορφύρα
3. το φυτό χρυσάνθεμο το στεφανωματικό που έχει πορφυρό χρώμα
4. (κατά τον φιλόλ. Bockh) στον πληθ. κάλχαι ή χάλκαι
ο γλυπτικός διάκοσμος που υπάρχει στο ανώτατο μέρος του επιστυλίου του Ερεχθείου.
[ΕΤΥΜΟΛ. Δάνεια λ. άγνωστης προελεύσεως. Η σύνδεση του τ. με το κύριο όν. Κάλχας είναι ατεκμηρίωτη. Οι τ. χάλκη και χάλχη αποτελούν άλλες γραφές του τ. κάλχη: ο πρώτος ερμηνεύεται με μετάθεση του δασέος (-χ-), ενώ ο δεύτερος είναι προϊόν συμφυρμού τών κάλχη και χάλκη.
Greek Monotonic
κάλχη: ἡ, βυσσινί πεταλίδα.
Frisk Etymological English
Grammatical information: f.
Meaning: murex, purple flower, Chrysanthemum coronarium (Alcm., Nic., Str.), metaph. as building term rosette of a capital (Att., hell., inscr.).
Other forms: with replacement of aspiration χάλκη (Meisterhans3 103f.), also (through mix) χάλχη
Derivatives: - Denomin. verb καλχαίνω, prop. in med. be purple (Nic. Th. 641), metaphor. trans. ponder deeply (ἔπος, S. Ant. 20), intr. be unquiet, excited (E. Herakl. 40), long for (Lyc. 1457).
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]
Etymology: - The meaning ponder, be excited, may have arisen after πορφύρα : πορφύρω, which were connected with each other. The comparison with OE gealg sad, dark (Holthausen IF 20, 322; WP. 1, 540) is unnecessary. - Whether also the name of the seer Κάλχας as "the toiler" belongs here (Carnoy Les ét. class. 24, 102), is quite uncertain. On Κάλχας, -αντος and Καλχα-δών also Kretschmer Glotta 14, 100. Loan of unknown origin (Kretschmer Einleitung 167 n. 3).
